Atrymlivajučy premiju Sacharava, Milinkievič pramaŭlaŭ pa-biełarusku

12 śniežnia ŭ Strasbury prajšła uračystaja cyrymonyja ŭručeńnia prestyžnaj uznaharody Eŭraparlamentu – premii imia Andreja Sacharava «Za svabodu dumki». U druhi raz za historyju isnavańnia premii jana nakiroŭvajecca ŭ Biełaruś. U 2004 h. jaje atrymała Biełaruskaja asacyjacyja žurnalistaŭ, zaŭtra joj uhanarujuć lidera biełaruskaj apazycyi Alaksandra Milinkieviča.

Pradstaŭlajučy Alaksandra Milinkieviča ŭ časie cyrymonii, jaho nazvali "lideram demakratyčnych siłaŭ, jaki zmahajecca z apošniaj dyktaturaj Eŭropy".

Sajt palityka pryvodzić uryŭki ź jahonaje pramovy: "Heta premija i Alaksandra Kazulina, taksama jak i Źmitra Daškieviča, i Paŭła Sieviarynca, i Mikoły Statkieviča, i Andreja Klimava dy ŭsich inšych palitźniavolenych u majoj krainie. Heta premija – znak nieabyjakavaści Jeŭropy da situacyi ŭ Biełarusi. Heta premija – prykład maralnaj palityki. Heta premija – simvał pryznańnia jeŭrapiejskaj budučyni Biełarusi. Kali svabodu treba zasłužyć – my jaje zasłužyli. Usioj svajoj historyjaj i achviarami, pryniesienymi dziela jaje, - skazaŭ, źviartajučysia da deputataŭ Jeŭraparłamienta Alaksandr Milinkievič.

U svaim vystupie Alaksandr Milinkievič viarnuŭsia da padziejaŭ sakavika biahučaha hoda ŭ Minsku:

- Režym zavioŭ Biełaruś u histaryčny tupik. I našyja akcyi na płoščy byli adčajnaj sprobaj vyvieści Biełaruś z hetaha tupika. My vyjšli nie za kavałkam chleba, a za maralnyja kaštoŭnaści – svabodu i praŭdu. Kali b vy zmahli być z nami, vy b adčuli zachapleńnie i natchnieńnie, pačućcie svabody i adsutnaść strachu. Taksama jak bol i adčaj, paśla taho, jak płošča poźniaj nočču stała pustoj. Źmierzłych i stomlenych maładych ludziej tady prosta zakinuli ŭ hruzaviki i advieźli ŭ turmu, - skazaŭ Alaksandr Milinkievič.

Alaksandr Milinkievič adznačyŭ, što nie bačyć dla demakratyčnych siłaŭ u Biełarusi inšaha šlachu, jak praciahvać zmahańnie za demakratyju i svabodu ŭ krainie:

- Naš narod prajšoŭ praz hvałtoŭnuju denacyjanalizacyju, amputacyju histaryčnaj pamiaci. U 1991 hodzie my ciešylisia, staŭšy ŭrešcie niezaležnymi. I nie adrazu zrazumieli, što niezaležnaść i svaboda – nie adno i toje ž. Siońnia my iznoŭ zmahajemsia za svabodu i adstojvajem niezaležnaść. Robim heta nie tolki dziela siabie – u pieršuju čarhu dziela našych dziaciej, jakija, jak i francuzskija, litoŭskija, polskija, brytanskija dzieci, majuć prava žyć u svabodnaj krainie. U našych dziaciej siońnia niama vybaru. Pa praŭdzie, jość. Nadta prosty: zdacca režymu i admovicca ad ułasnaj asoby dziela adnosnaha dabrabytu, albo – śviadoma abrać zmahańnie za svabodu i achviaravać hety dabrabytam. Heta našy dzieci stajali pa načach na płoščy, kali darosłyja, nie vytrymlivali choładu i zychodzili dadomu. Heta našych dziaciej kidali ŭ hruzaviki, dzie nie było čym dychać i zvozili ŭ roznyja turmy, dzie baćki sutkami nie mahli ich znajści. Heta našyja dzieci adsiedzieli ŭ turmach i byli vyklučanyja z univiersitetaŭ za svaju śviadomuju pazicyju. Ale jany ni na siekundu nie zasumniavalisia ŭ słušnaści našaha ahulnaha vybaru. Ja hanarusia imi. U nas niama inšaha šlachu, akramia zmahańnia i pieramohi – my pavinny pieramahčy dziela našych dziaciej.

Alaksandr Milinkievič źviarnuŭ uvahu jeŭradeputataŭ na ŭsio jašče aktualnuju niebiaśpieku praviadzieńnia ŭ Biełarusi “abjadnaŭčaha refierendumu” i zaklikaŭ Jeŭropu “aścierahčy Rasiju ad takoha mierapryjemstva”:

- My bačym čarhovaje paćvierždańnie nie vielmi viasiołaj prymaŭki, što darmovy haz byvaje tolki ŭ hazavaj kamiery. Siarod hałoŭnych umovaŭ rachunku, vystaŭlenaha Maskvoj Łukašenku, za doŭhuju palityčnuju i ekanamičnuju padtrymku – pierachod na adzinuju (a faktyčna rasijskuju) valutu i pryniaćcie kanstytucyjnaha aktu, tak zvanaj, “sajuznaj dziaržavy” u rasijskaj redakcyi... Takomu varyjantu raźvićcia padziej pakul što supraciŭlajucca i biełaruskija palityčnyja viarchi. Jany vydatna ŭśviedamlajuć, što z strataj niezaležnaści i prychodam da nas rasijskaha kapitału, mała chto ź ich zachavaje i svaje pasady, i svaje materyjalnyja zdabytki. I ŭsio ž nielha vyklučyć, što, kirujučysia instynktam samazachavańnia, ułada pojdzie na vyšejzhadanyja ŭmovy, dla apraŭdańnia čaho budzie praviedzieny adpaviedny refierendum. Harantyjaj niezaležnaści Biełarusi moža być tolki demakratyja, ale nijak nie dyktatura, - skazaŭ Alaksandr Milinkievič.

Kažučy pra pierśpiektyvy biełaruska-rasijskich dačynieńniaŭ, Alaksandr Milinkievič adznačyŭ:

- Z taho, što z Maskvoj supolnaj movy znajści pakul nie ŭdałosia, zusim nie vynikaje, što biełaruskija demakratyčnyja siły vystupajuć suprać Rasii. My žadajem žyć u suvierennaj dziaržavie, ale budavać z Rasijaj samyja lepšyja adnosiny. My hatovyja ŭličvać jaje intaresy, kali jany nie buduć supiarečyć našym. Rasija dla nas, jak i dla Jeŭrasajuza, zaŭsiody budzie stratehičnym partnioram, a demakratyčnaja Biełaruś dla Rasii nadziejnym i pradkazalnym siabrom... Spadziajemsia, što realizm u Rasii kaliści ŭsio ž voźmie vierch.

U vystupie Alaksandr Milinkievič daŭ acenku sankcyjam Jeŭrasajuza ŭ dačynieńni da čynoŭnikaŭ, uciahnutym u represii suprać biełaruskaha narodu:

- Ja liču, što zabarona na ŭjezd u krainy Jeŭraźviazu asob, što parušajuć Kanstytucyju i majuć dačynieńnie da represijaŭ, źjaŭlajecca vielmi efiektyŭnaj mieraj, - skazaŭ lider abjadnanych demakratyčnych sił. - Śpis takich “zmaharoŭ suprać demakratyi” pavinien pašyrycca.

Adnačasova, Alaksandr Milinkievič zaklikaŭ Jeŭrasajuz nie padvyšać dla hramadzian Biełarusi koštu na šenhienskija vizy.

- Miarkujecca, što z pačatku novaha hodu košty vizy dasiahnuć 60 jeŭra. Dla padaŭlalnaj bolšaści biełarusaŭ, jakim nadzvyčaj patrebnyja svabodnyja kantakty z Zachadam, heta budzie niedastupna. Hetym samym budzie pabudavana novaja “žaleznaja zasłona”. Padobnyja ŭmovy na karyść tolki Łukašenku, jaki ŭvieś čas pałochaje biełarusaŭ tym, što “na Zachadzie nas nichto nie čakaje”, - skazaŭ Alaksandr Milinkievič.

Kažučy, pra prapanovy, jakija zrabiła aficyjnamu Minsku ŭ minuły miesiacy Jeŭrakamisija, Alaksandr Milinkievič adznačyŭ, što heta “vydatnaja mahčymaść vyjści ź mižnarodnaj samaizalacyi i niezajzdrosnaha ekanamičnaha stanovišča, u jakim apynuŭsia aficyjny Minsk”.

- U vypadku ŭvasableńnia prapanavanaj stratehii, Biełaruś mahła b atrymać vialikuju padtrymku pracesaŭ palityčnych i sacyjalna-ekanamičnych reformaŭ, što ŭžo daŭno naśpieli, pačać sapraŭdnaje nabližeńnie da Jeŭropy, u tym liku i šlacham pastupovaj ekanamičnaj intehracyi... Niadaŭniaje pasłańnie Jeŭropy biełaruskamu narodu stała i demanstracyjaj salidarnaści z nami i nahadvańniem ciapierašniamu režymu ab adkaznaści za jaho złačynstvy. A samaje hałoŭnaje – u hetym pasłańni havorycca pra miesca našaj Biełarusi ŭ Jeŭropie. Ja ščyra pierakanany, što bieź Biełarusi Jeŭropa nie budzie poŭnaj. Tamu, jak kaliści maje prodki, jakija ŭdzielničali ŭ vyzvolnym paŭstańni Kalinoŭskaha, my paŭtarajem zaklik “Za vašu i našu svabodu”, - skazaŭ Alaksandr Milinkievič.

Alaksandr Milinkievič zaklikaŭ abjadnanuju Jeŭropu da pašyreńnia dapamohi hramadzianskaj supolnaści ŭ Biełarusi. “Jana pavinna być pašyrana i stać značna bolš hnutkaj”, - zajaviŭ Alaksandr Milinkievič. Hovorka idzie pra sadziejańnie niezaležnym miedyjam, padtrymcy hramadzianskaj supolnaści i represavanych.

- Siońniašnija prahramy Jeŭrasajuza raźličany na krainy, jakija iduć pa šlachu demakratyzacyi i reform. Jany nie mohuć spracavać u Biełarusi... Jeŭropa nie pavinna apuskać ruk, kažučy - što my možam zrabić?! Vy možacie zrabić šmat! Možacie dapamahčy nam prarvać infarmacyjnuju błakadu, zmahacca z adnabakovym, stvarajemym praz uradavuju prapahandu, vobrazam śvietu, dapamahčy ŭ stvareńni prastory adkrytaj hramadskaj dyskusii, miesca ŭ jakoj znojduć niezaležnyja tvorcy, intelektuały, maralnyja aŭtarytety. Heta biezumoŭna paspryjaje najchutčejšamu raźvićciu hramadzianskaj supolnaści ŭ Biełarusi.

Alaksandr Milinkievič zaklikaŭ Jeŭrasajuz padtrymać prajekty niezaležnaha televiaščańnia na Biełaruś:

- Dobry prykładam takoj vielmi kankretnaj dapamohi jość stvarajemaje ź inicyjatyvy hrupy polskich i biełaruskich žurnalistaŭ i pry padtrymcy polskaha ŭradu – niezaležnaje telebačańnie dla Biełarusi. Maju nadzieju, što hetyja dziejańni nie zastanucca spravaj tolki adnaho, chaj sabie susiedskaha i vielmi pryjaznaha kraju, a znojduć šyrokuju padtrymku ŭsioj mižnarodnaj supolnaści, i, u pryvatnaści, padtrymku Jeŭrapiejskaha Sajuza i jaho siabraŭ", – skazaŭ A.Milinkievič.

A.Milinkievič, jak i staršynia BAŽu Žanna Litvina, nia ličyć premiju asabistaj zasłuhaj: «Heta nie maja asabistaja premija. Heta ŭznaharoda dla tysiačaŭ biełarusaŭ, jakija prademanstravali mužnaść i hatoŭnaść zmahacca za svaju hodnaść, za Biełaruś. Heta vysokaja acenka demakratyčnych siłaŭ Biełarusi. Heta mahutnaja padtrymka Biełarusi». Pa jaho słovach, premija pojdzie na padtrymku represavanych, jakija paciarpieli padčas prezydenckaj vybarčaj kampanii.

Laŭreat premii Sacharava byŭ vyznačany liderami palityčnych frakcyjaŭ i staršyniom Eŭraparlamentu padčas sumiesnaha pasiedžańnia ŭ Strasburhu. Vyłučeńnie kandydatury Milinkieviča padtrymała najbujniejšaja frakcyja Eŭraparlamentu «Eŭrapiejskaja narodnaja partyja – eŭrapiejskija demakraty».

Eŭraparlamentary miarkujuć, što prysudžeńniem Milinkieviču premii imia Sacharava Eŭropa daje Łukašenku vyrazny znak, a taksama maje važnaje značeńnie dla biełaruskaj demakratyi i asabistaj biaśpieki Milinkieviča.

U Strasburh pa premiju razam ź Milinkievičam pajechali jaho žonka Ina Kulej, staršynia Partyi BNF Vincuk Viačorka dy palitolah Andrej Fiodaraŭ. Mielisia jechać žonka Alaksandra Kazulina Iryna dy staršynia niepryznanaha ŭładami Sajuzu palakaŭ Anžalika Borys. Pieršaja admoviłasia ad pajezdki pavodle stanu zdaroŭja, u sp. Anžaliki ŭ časie apošniaha dopytu ŭ KDB adabrali pašpart.

Uračystaja pracedura ŭznaharodžańnia adbyłasia ŭ aŭtorak a 13.00 pa mienskim časie. Raspačałasia jana sustrečaj z prezydentam Eŭraparlamentu Žazepam Barelem, a taksama z parlamenckaj hrupaj, adkaznaj za stasunki ź Biełarusiaj. Paśla atrymańnia ŭznaharody Alaksandar Milinkievič vystupiŭ z 30-chvilinnaj pramovaj na svajoj rodnaj movie.

Pa zaviaršeńni ŭračystaj častki zaplanavanaja sumiesnaja z prezydentam Eŭraprlamentu pres-kanferencyja dla suśvietnych ŚMI. Potym biełarusy sustrenucca z pradstaŭnikami parlamenckich frakcyjaŭ.

Žyvoj tranślacyi na "Eŭrańjuz" nie adbyłosia: siońnia na telekanale strajkavaŭ techničny persanał.

Internet-tranślacyju cyrymonii ŭručeńnia premii možna pabačyć pa adrasie europarl.europa.eu

Daviedka

Premija Eŭrapiejskaha Parlamentu imia Andreja Sacharava «Za svabodu dumki» była zasnavanaja Eŭraparlamentam u 1988 hodzie j prysudžajecca štohod za «dasiahnieńni ŭ spravie abarony pravoŭ čałavieka i jaho asnoŭnych svabodaŭ, a taksama za pavahu da mižnarodnaha zakanadaŭstva j raźvićcio demakratyi». Naminantaŭ vyłučajuć deputackija frakcyi Eŭraparlamentu abo hrupa deputataŭ, jakaja pavinna sabrać u padtrymku svajho kandydata nia mieniej za 25 podpisaŭ.

Pieršym laŭreatam premii Sacharava (u 1988 h.) byŭ Nelsan Mandeła; u 2003 h. uznaharodu prysudzili Arhanizacyi Abjadnanych Nacyjaŭ. U Biełaruś hetaja premija ŭpieršyniu patrapiła ŭ 2004 h. – jaje atrymała Biełaruskaja asacyjacyja žurnalistaŭ.

Pamier premii na siońnia składaje 50 tysiač eŭra.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0