Etapnaje i vybuchovaniebiaśpiečnaje rašeńnie?

20 krasavika na Fanary ŭ Stambule zasiadaŭ Śviaty Sinod Kanstancinopalskaj Pravasłaŭnaj Carkvy. Vyjaviłasia, što adno rašeńnie pamiesnaj Carkvy moža stać etapnym i navat vybuchovaniebiaśpiečnym dla ŭsiaho Pravasłaŭja. Sprava ŭ tym, na pasiadžeńni ŭchvalena prapanova Usialenskaha Patryjarcha Varfałamieja ab sklikańni 1 vieraśnia Sinodu pradstajalnikaŭ staražytnych Patryjarchataŭ — h. zn. ačolnikaŭ Kanstancinopalskaj, Aleksandryjskaj, Antyjachijskaj i Jerusalimskaj Cerkvaŭ.

Farmalnaja pryčyna sklikańnia Sinodu — palityčnaja situacyja ŭ Paŭnočnaj Afrycy i na Blizkim Uschodzie, uskładnieńnie i biez taho składanaha stanovišča Pravasłaŭnych Cerkvaŭ u hetych rehijonach.

Mahčyma, rašeńnie Sinodu Kanstancinopalskaj Carkvy nie vyklikała b takoha rezanansu, kali b nie dźvie dadatkovyja abstaviny.

1. Na sustrečy čatyroch Patryjarchaŭ miarkujecca abmierkavać taksama pytańni, źviazanyja z Rumynskaj i Ruskaj Pravasłaŭnymi Cerkvami. Jak viadoma, bolšaja častka ciapierašniaj Małdovy da leta 1940 h. uvachodziła ŭ skład Rumynii, i na jaje terytoryi miełasia Biesarabskaja mitrapolija Rumynskaj Pravasłaŭnaj Carkvy. Paśla taho, jak Biesarabiju zachapiŭ Saviecki Sajuz, hetaja mitrapolija trapiła pad jurysdykcyju Maskvy. Sučasnaja Rumynskaja Carkva nie zhadžajecca z takim stanoviščam, i jaje Sinod naminavaŭ na kafiedry ŭ Małdovie novych archirejaŭ.

Pamiž dźviuma Cerkvami-siostrami vynik kanflikt.

2. Miarkujecca, što 1 vieraśnia na Fanary adbudziecca Sinod čatyroch Patryjarchaŭ z udziełam archijepiskapa Novaj Justynijany i ŭsiaho Kipra.

Nahadaju, što ŭ staražytnaści (u epochu pieršych siami Usialenskich Saboraŭ) u Paŭsiudnaj Carkvie skłałasia pientrachija — ułada pradstajalnikaŭ piaci cerkvaŭ: Rymskaj, Kanstancinopalskaj, Aleksandryjskaj, Antyjachijskaj i Jerusalimskaj. Paśla raskołu 1054 h. va ŭschodnim chryścijanstvie ŭstalavałasia ŭłada čatyroch z peŭnymi pieravahami archijepiskapa Novaha Rymu — Kanstancinopala. Aŭtafiefalija taje ci inšaje Carkvy «ŭzakońvałasia» tolki pry zhodzie hetych Patryjarchaŭ, i abaviazkova pry zhodzie Ŭsialenskaha Patryjarcha. Naprykład, Maskoŭskaja mitrapolija stała Patryjarchatam tolki paśla taho, jak u Maskvie peŭny čas hoładam pamaryli Jeramiju II. Daviedzieny da adčaju, kanstancinopalski hość vymušany byŭ dać zhodu na aŭtakiefaliju, ale Maskvie daviałosia patracić jašče niamała srodkaŭ, kab hetaje rašeńnie padtrymali try inšyja Patryjarchi.

Z časam skłałałsia tak, što ŭ pieraliku Pravasłaŭnych Cerkvaŭ na piataje miesca vyjšła Maskoŭskaja Patryjachija. Jakimi sposabami Maskva dasiahnuła takoha honaru — inšaja sprava, ale heta vyklikała i vyklikaje niedaŭmieńnie ŭ chryścijanskim śviecie, bo viadoma, što piataju pavodle svajho «ŭzrostu» źjaŭlajecca Kiprskaja Carkva, zasnavanaja apostałam Varnavaju. Aŭtakiefalija hetaj Carkvy pryznana ŭ 431 hodzie, kali adbyvaŭsia III Usialenski Sabor.

Toje, što na Sinod razam z Patryjarchami staražytnych Cerkvaŭ zaprošany taksama ačolnik staražytnaj Kiprskaj Carkvy, rasceńvajecca jak realizacyja vielmi papularnaj u hreckim pravasłaŭi idei pientarchii i jak (u peŭnaj miery) adnaŭleńnie staražytnaj pientrachii. Adny aceńvajuć zaprašeńnie archijepiskapa Novaj Justynijany jak adnaŭleńnie histaryčnaj spraviadlivaści, druhija ž aceńvajuć jaho jak udar pa prestyžu Maskoŭskaj Patryjarchii i asabista Patryjarcha Kiryła.

Niekatoryja blizkija da Maskoŭskaj Patryjachii błohiery abrušylisia na Patryjarcha Varfałamieja z łajankaj. Pradkazvajuć, što Sinod nie źbiarecca, bo, maŭlaŭ, Patryjarchi Aleksandryjski, Antyjachijski i Jerusalimski siabrujuć z Maskvoju, abapirajucca na jaje dapamohu. Asabliva radujucca, što suprać Sinodu ŭžo vykazaŭsia idzin z čalcoŭ Sinodu Aleksandryjskaj Carkvy — ekzarch Paŭdniovaj Afryki, jon ža mitrapalit Zimbabve i Anhoły Sierafim. Pišuć taksama, što rašeńnie sklikać Sinod niečakanaje. Adnak nielha dapuścić, kab Varfałamiej vystupiŭ ź idejaj Sinodu lehkadumna, papiarednie nie paraiŭšysia z pradstajalnikami staražytnych Patryjarchataŭ i ačolnikam Kiprskaj Carkvy.

U Maskvy i tak składanyja adnosiny z Kanstancinopalem. Maskva viedaje, što pieravaha archijepiskapa Novaha Rymu pierad pradstajalnikami inšych Cerkvaŭ (akramia Rymskaj) pryznana Usialenskimi Saborami, ale jana pałochaje Pravasłaŭje, što Usialenski Patryjarch moža stać «pravasłaŭnym Papam». Maskva nastojvaje na raŭnapraŭi Cerkvaŭ dy ich pradstajalnikaŭ, ale ŭsialenskaje pravasłaŭje viedaje, što nasamreč Maskva chacieła b być lideram pravasłaŭnaha śvietu. I choć niekatoryja kiraŭniki Maskoŭskaha Patryjarchatu adchryščvajucca ad idei «Treciaha Rymu», piermanientaje zmahańnie Maskvy z Novym Rymam — Kanstancinopalem pakazvaje, što ich zajavy niaščyryja.

…Užo 50 hadoŭ iduć narady Pravasłaŭnych Cerkvaŭ, ale ideja Usiepravasłaŭnaha (nie Usialenskaha!) Saboru tak i nie moža realizavacca. Hetamu zaminajuć jak kanflikty pamiž paasobnymi Cerkvami, hetak i hałoŭny kanflikt — pamiž Maskvoju i Kanstancinopalem. I choć Fanar zajaviŭ, što rašeńni Sinodu pradstajalnikaŭ staražytnych Patryjarchataŭ nie buduć papiaredžvać rašeńni Usiepravasłaŭnaha Saboru, možna nie sumniavacca, što Maskva prykładzie ŭsie namahańni, kab Sinod nie adbyŭsia abo «pravaliŭsia». Tym časam u tych Cerkvach, jakija viedać, što takoje maskoŭski dyktat, molacca za pośpiech Sinodu, za toje, kab pientarchija była adnoŭlena biez Maskoŭskaha Patryjarchatu, kab niestaražytnaja Maskoŭskaja Carkva była pastaŭlena na svajo miesca. Dyj astatniaje Pravasłaŭje da hetaje pary ŭ jaho kanfliktach z Maskvoju padrymlivała Kanstancinopal.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0