«Bieły Łui Armstranh» ź Minska

Edzi Roźnier byŭ ledźvie nie adzinym čałaviekam na terytoryi SSSR jaki hraŭ sapraŭdny džaz.

«Jość takaja lehienda — Edzi Rozner sustreŭsia z Łui Armstranham i toj padaryŭ jamu svoj fotazdymak z podpisam «biełamu Łui Armstranhu». -- raskazvaje muzyčny krytyk Źmicier Padbiarezski. -- Na ŭsioj terytoryi SSSR u toj čas było skažonaje paniaćcie džazu. Tak nazyvaŭsia absalutna luby arkiestryk. A kali skazać pa ščyraści, džazu ŭ ich muzycy amal i nie było.

Arkiestr Edzi Roźniera byŭ vyklučeńniem — jon składaŭsia ź biehłych niemcaŭ, jakija ŭmieli hrać śvinh, jakija vyraśli na hetaj kultury.

Jany hrali i kłasičnyja džazavyja miełodyi, adanak prydumlali da ich novyja teksty — kab prapuściła cenzura. Miarkuju, što Uciosaŭ pieraniaŭ hety pryjom mienavita ŭ Roźniera, bo pałova chitoŭ Ŭciosava, najbolš blizkija da džazu, heta pierakłady zachodnich kampazicyj."

Edzi Roźnier naradziŭsia ŭ 1910 hodzie ŭ Bierlinie. Jaho staleńnie jak džaźmiena adbyvałasia na jeŭrapiejskich placoŭkach, jaho nazyvali najlepšym trubačom Jeŭropy. Kali ŭ 1933 hodzie da ŭłady ŭ Hiermanii pryjšoŭ Hitler, habrej Roźnier pierajechaŭ u Polšču, adtul u 1939-m -- u Biełaruś. Jon uznačaliŭ Dziaržaŭny džazavy arkiestr Biełarusi i ŭ 1940-ja źbiraŭ anšłahi ŭ kłubie imia Stalina (ciapier -- kinateatr "Pieramoha"). Navat Canava, zmročny kiraŭnik dziaržbiaśpieki, fanacieŭ ad jaho muzyki. Ale ŭ 1946 h. u SSSR pačałasia baraćba z džazam. I Roźniera aryštavali.

Adnak

navat u kałymskich łahierach jamu ŭdavałasia źbirać najlepšyja ŭ SSSR džaz-bandy (bo i najlepšyja muzykanty tady traplali pad represii)

Heta ŭ Maskvie išła baraćba z džazam, na Kałymie, jak by dzika heta nie hučała, muzyka Roznera była zapatrabavanaja.

Paśla reabilitacyi ŭ 1954 i da 1971 hoda Edzi Rozner pracavaŭ u Maskvie, pakul jaho arkiestr nie byŭ raspuščany (era bih-bendaŭ prajšła). U 1973 hodzie jon źjechaŭ u Zachodni Bierlin dzie i pravioŭ apošnija try hady žyćcia.

Kali b Edzi Rozner žyŭ u Amierycy, jaho b zaraz uzhadvali ŭ adnym šerahu z Beni Hudmanam, Hlenam Mileram i Biksam Binderbejkam. Adnak, u čymści jahonaja zasłuha navat bolšaja: jon prasunuŭ śvinh u krainu dzie žyli jak śpiavałasia tady «s pieśniami boriaś i pobieždaja».

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0