Hety dakumient supolna padrychtavali ekśpierty Centru analizu jeŭrapiejskaj palityki i arhanizacyi Freedom House. Dakład źmiaščaje rekamiendacyi jak zachodnim palitykam, tak i biełaruskaj apazycyi i hramadzianskaj supolnaści, što rabić i jak rabić dziela demakratyčnych pieramienaŭ u Biełarusi.
Aŭtary dakładu zychodziać z taho, što
pazicyi Alaksandra Łukašenki na siońniašni dzień najsłabiejšyja i najbolš uraźlivyja, čym kali raniej.Analityki i eksperty padkreślivajuć važnaść skaardynavanych dziejańniaŭ Złučanych Štataŭ i Jeŭrapiejskaha Źviazu dla rychtavańnia biełaruskaj budučyni biez Łukašenki.
Dakład «Demakratyčnyja źmieny ŭ Biełarusi» adychodzić ad mnohich raniejšych prahram, jakija razhladali palityku Zachadu ŭ adnosinach da Biełarusi ŭ pryviazcy da rasijskaha faktaru.
«Zavieršanyja niaŭdačaju zachady Jeŭraźviazu napiaredadni minułych vybaraŭ u Biełarusi davodziać, što Łukašenka nie zdatny vieści svaju krainu ŭ Jeŭropu, — zajaviŭ
patrebna palityka ŭ adnosinach da Biełarusi, nie takaja palityka, jakaja źjaŭlajecca adno niečym zaležnym ad našaj palityki ŭ adnosinach z Rasijaj.Ja spadziajusia, što Vašynhton i Brusel nie trapiać u pastku — nie vyrašać nie čynić cisku na Minsk, bajučysia, što taki cisk budzie vyšturchoŭvać Biełaruś u maskoŭskija ruki».
Rehijanalny pohlad na biełaruskuju situacyju padaŭ u časie piatničnaj prezientacyi dakładu namieśnik ministra zamiežnych spravaŭ Polščy Kšyštaf Stanoŭski. Pavodle jaho słovaŭ, u vypadku Biełarusi jak dyktatury, što miažuje z NATO i krainami Jeŭraźviazu, jeŭrapiejskaja zaanhažavanaść matyvujecca kaštoŭnaściami i aspektam ahulnaj biaśpieki:
«Pieršaja pryčyna — kaštoŭnaści. Kaštoŭnaści, jakija my adstojvajem, kaštoŭnaści, jakija tak važnyja dla ZŠA i dla Jeŭropy, i asabliva dla takich krainaŭ, jak Polšča. Jašče adna pryčyna, — na praciahu dziesiacihodździaŭ my ličyli, što našaja biaśpieka źviazanaja z tankami, z sałdatami ŭ amunicyi, z rakietami. Paźniej my pačali razumieć, što biaśpieka źviazanaja taksama z ekanomikaju, asabliva letaś my pačali lepš razumieć, što našaja biaśpieka naŭprost źviazanaja z tym, jak kirujucca krainy, z mahčymaściu ludziej vyrašać svoj los».
Pavodle Stanoŭskaha, Polšča jak kraina, što staršyniuje ciapier u Jeŭraźviazie, čakaje ad Biełarusi «vyzvaleńnia i reabilitacyi ŭsich apazycyjnikaŭ, pačatku pieramovaŭ pamiž aficyjnymi asobami i liderami apazicyi, a zatym praviadzieńnia vybaraŭ»: «I tolki paśla sumlennych vybaraŭ moža być vypisvańnie čekaŭ, nijakich čekaŭ da vybaraŭ. Nijakich pieramovaŭ — da amnistyi i reabilitacyi. Heta pavinny być asnoŭnyja praviły».
Zaklik nijakim sposabam nie padtrymlivać Łukašenkavaha režymu finansava znajšoŭ padtrymku ŭva ŭsich vystupoŭcaŭ u časie prezientacyi dakładu.Aŭtary dakumienta ličać, što ni pry jakich abstavinach MVF nie pavinien davać biełaruskim uładam novych kredytaŭ. Pramoŭcy ŭ Vašynhtonie taksama havaryli pra nieabchodnaść pieraškodzić Łukašenku ŭ prodažy aktyvaŭ bujnych biełaruskich pradpryjemstvaŭ dla zdabyćcia hrošaj na padtrymańnie žyćciadziejnaści režymu.
«Dla nas siońnia važna ŭpeŭnicca, što Łukašenka nie maje mahčymaści darešty razrabavać svaju krainu i zavieści ŭ daŭhavuju jamu, — adznačyŭ supracoŭnik Instytutu Pietersana, ekśpiert u pytańniach postkamunistyčnych krainaŭ ź pierachodnaj ekanomikaju Anders Asłund. — Što dla hetaha my možam zrabić? Uvieści sankcyi ŭ dačynieńni da hetych pradpryjemstvaŭ. Kali buduć uviedzienyja sankcyi, cana pradpryjemstvaŭ źnizicca i Łukašenka nie budzie zacikaŭleny ŭ ich prodažy».
Padčas prezientacyi hučali pytańni ab tym, jak prymusić «apošniaha dyktatara Jeŭropy» pakinuć svaju pasadu. Aŭtarami stratehii sychodu Łukašenki majuć być sami biełarusy, adznačyŭ u svaim vystupie prezident niaŭradavaj arhanizacyi Freedom House Dejvid Krejmer: «Kančatkovaja rola tut naležyć narodu Biełarusi, ale jość i taja rola, jakuju maje adyhrać Zachad, i ciapier, ja dumaju, jość unikalnaja mahčymaść. Ja maju na ŭvazie, što Biełaruś nikoli dasiul nie sutykałasia z takim ekanamičnym kryzisam, a heta značyć, što Łukašenka bolš uraźlivy siońnia, čym kali raniej. Ja dumaju, heta vidać ź jaho dziejańniaŭ i pavodzinaŭ. Dumaju, nadyšoŭ čas praciahvać čynić cisk,
nie źmiakčać pazicyi, bo pry dalejšym cisku ludzi ŭnutry režymu mohuć vyrašyć: „Davoli, nielha dalej iści hetaj darohaju“.I ja dumaju, najbolš praŭdapadobny scenar, kali ludzi ŭnutry režymu skažuć, što taki šlach nieprymalny, što jon nie moža doŭžycca, što nam patrebnyja pieramieny. Niaprostym, ale vidavočnym rašeńniem, kab pasłabić cisk, budzie dla Łukašenki sychod. Kudy jon sydzie? Heta jaho prablema».