Mahčyma niejak tak by vyhladała biełaruskaja Płošča varyjantu hodu 2001-ha, kali b tady ŭžo prydumali Tvitar. Sotni ludziej, što pryjšli praź internet-zakliki u centar horadu, kab tam pad klatčatymi pledami abjadnacca ŭ supołki pa cikaŭnaściach. Ad kiraŭničaj, dzie miascovyja «vipy» abmiarkoŭvajuć budučyniu ruchu, da ajcišnikaŭ, što dyskutujuć, jak lepiej raźmiaścić u miastečku sietku volnaha vaj-faju. Hetak niečakana kropka ŭ centry stalicy novapucinskaj Rasiei stychijna pieratvaryłasia ŭ centar svabody.
Bremenskija muzyki
«Pačniem z hetaha kutka. Tut hulajuć u badminton», — kamera mabilnaha telefonu vychoplivaje ź ciemry abrysy dźviuch dziaŭčyn, jakija ŭ śviatle vuličnych lichtaroŭ śmiejučysia pierakidvajuć vałančyk. Nastupny kadr: kala dziesiatku čałaviek siadziać na hazonie i hulajuć u mafiju. Udalečyni čujecca hitara i nievialiki chor, što raśpiavaje hałoŭnuju temu z multfilmu «Bremenskija muzyki». Aŭtamabili, jakija jeduć mima pa blizkaj vulicy, zredźčas padbadziorvajuć minakoŭ hudkami.
Termin «hulańni» praz hod paśla vielmi padobnych padziej u Biełarusi, taksama źviazanych z sacyjalnymi sietkami, «pieravynajšli» lidery maskoŭskaha vuličnaha pratestnaha ruchu, kab apisać sproby haradžan prajavić svajo staŭleńnie da vynikaŭ vybaraŭ, inaŭhuracyi prezydenta Pucina dy inšych miascovych palityčnych zavarušak. A jašče niekalki hadzin tamu ŭ hetaj častcy bulvaru Čystyja prudy možna było pabačyć bolej za 2 tysiačaŭ čałaviek: volnaha miesca amal nie było.Niahledziačy na toje, što ciapier dźvie hadziny nočy, kolkaść udzielnikaŭ «vuličnych hulańniaŭ» naličvaje sotni maładych i nia vielmi ludziej.
Tyja, chto navažyŭsia ŭžo druhuju noč pravieści na vulicy, nazyvajuć hetaje miesca «lahieram». Niahledziačy na toje, što niekatoryja žychary susiednich damoŭ ličać, što tut raźmiaściŭsia «narkalahier hastarbajteraŭ»,
siudy imknucca trapić usio bolej ludziej: ad viadomych palitykaŭ da zvyčajnych studentaŭ.
U lahiery ŭžo jość kuchnia, dzie hatujecca ježa: buterbrody, vada, harbata, piečyva. A niedaloka ad jaje pad vializnym drevam — benzinavy hieneratar, jaki vykarystoŭvajecca dla padzaradki roznych elektronnych devajsaŭ: telefonaŭ i noŭtbukaŭ. Sapraŭdy, kudy ž chipstery, a mienavity hety nazoŭ staŭ užo amal kananičnym u vyznačeńni tych, chto apošnija miesiacy, uzbroiŭšysia ajpadami i ajfonami, vychodziŭ na pratesty ŭ bujnych rasiejskich haradach, biez łeptopaŭ? Heta pryłada ciapier zdajecca bolš važnaj, čym navat prybiralnia, jakuju voś-voś musiać pryvieźci ŭ lahier.
Sapraŭdy, kancentracyja darahich chaj-tek devajsaŭ na metar miascovaj płoščy moža paspaborničać adzinaje što z kramaj Apple-store, ale mienavita hetyja pryłady dali mahčymaść mabilizavać mnohich ciapierašnich nasielnikaŭ bulvaru.
Adsyłajučy paviedamleńni praz Twitter i Facebook, lidery «vuličnych hulańniaŭ», błohier i advakat nacyjanalistyčnych pohladaŭ Alaksiej Navalny i levy radykał Siarhiej Udalcoŭ, akazalisia zdolnymi kiravać vializnym natoŭpam, vodziačy «chipsteraŭ» pa centry Maskvy dva dni zapar, hulajučysia takim čynam z palicyjaj u kata i myšku.Kab u vyniku 9 traŭnia na dzień pieramohi adpravicca ŭ turmu na 15 sutak. I takim čynam vyjhrać. Palicyja pierastała haniacca za niastomnaj moładździu, zahaniać jaje ŭ aŭtazaki, kab zavieźci sotni hetych tviteranaŭ u pastarunki i vypuścić ich praź niekalki hadzinaŭ. Na što tviteranie adrazu ž pościli radasnuju navinu ab svaim vyzvaleńni i šukali novaje miesca zboru.
#Okkupajabaj
Paśla taho, jak Navalny i Ŭdalcoŭ adpravilisia ŭ kamery, usio adrazu ž pieramianiłasia: palicyja pierastała haniacca za pratestoŭcami, i tyja bieź ściahoŭ i lozunhaŭ prosta ŭładkavalisia na bulvary Čystyja prudy la pomniku raniej nikomu nie viadomamu kazachskamu paetu Abaju. U
dalcoŭ zapościŭ u Tviter, što pieradaje kaardynatarskija paŭnamoctvy jašče adnamu viadomamu apazycyjaneru Illi Jašynu. Užo praź niekalki hadzin ŭ promniach zachodziačaha sonca Jašyn razam z dačkoj kolišniaha šefa Pucina Ksienijaj Sabčak, što za dzień da hetaha ŭpieršyniu ŭ žyćci prakaciłasia ŭ aŭtazaku, abodva ŭ cialniaškach, stajali na bulvary ŭ atačeńni žurnalistaŭ i razdavali interviju ab planach lahieru.
Čystyja prudy — heta častka bulvarnaha koła ŭ Maskvie, zacisnutaja pamiž adnajmiennaj stancyjaj metro i nievialikim vozieram. Tut, pad pomnikam paetu Abaju Kunanbajevu, imia jakoha maskoŭskija žurnalisty razvučvali apošnija dva dni, raście sapraŭdnaje namiotavaje miastečka.
Adzinaje, čaho pakul nie chapaje dla atrymańnia statusu lahieru ŭ styli ruchu Occupy ci namiotavaha miastečka na biełaruskaj Kastryčnickaj-2006 — heta samich namiotaŭ.Ale adpaviedny teh lahier užo zajmieŭ. #Okkupajabaj — tak zaviecca novaja kałyska rasiejkaj revalucyi, što maryć stać jaje Majdanam.
Niešta padobnaje śviet bačyŭ užo nia raz. Takija samyja lahiery roznych maštabaŭ i stupieni marhinalnaści ŭźnikajuć štohod ad Dublinu da Madrydu i Sydneju. Ciapier ich udzielniki ŭsio čaściej daviedvajucca pra ich isnavańnie mienavita praz svaich siabroŭ u Tvitery i inšych sacyjalnych sietkach.
Tak było ŭ tym samym Madrydzie, tak było i ŭ časie biełaruskich vuličnych pratestaŭ u červieni 2011 hodu. Akramia ahulnaha nazovu «narodnych hulańniaŭ» biełaruskija i rasiejskija pratesty radniać takija rečy, jak adsutnaść lubych prykmietaŭ zvyčajnych mitynhaŭ i šeściaŭ, amal poŭnaja adsutnaść ci chutčej virtualizacyja lideraŭ, supolnaje vyznačeńnie taktyki dziejańniaŭ praź Internet.
Navat na zatrymańni ŭdzielnikaŭ akcyj u Miensku i Maskvie reahavali adnolkava: plaskańniem u dałoni. Što ŭžo kazać pra płejlist pratestoŭcaŭ, hałoŭnym trekam jakoha, jak i hod tamu ŭ Biełarusi, stała kampazycyi «Pieriemien» Viktara Coja.Chacia maskoŭskija akupajščyki z-za abjektyŭna bolšaj kolkaści ludziej z hitarami zdolnyja da vykanańnia amal luboha bolš-mienš viadomaha tvoru: ad I can‘t get no satisfaction da šnuraŭskaj niecenzurščyny. Hetak sama jak i ŭ Miensku ci Kairy, ŭ Maskvie ciapier rychtujucca da prypynieńnia dostupu da sacyjalnych sietak. I čakańni ŭžo pačynajuć spraŭdžvacca. Tym časam ruch pratestaŭ raspaŭsiudžvajecca pa vialikich rasiejskich haradach: ludzi ŭ hetkich samych vuličnych hulańniach, tolki mienšych maštabaŭ, baviać čas u Piciery, Samary…
«Usio, što vy musicie viedać, heta toje, što my pratestujem užo kala paŭhoda, pačynajučy sa śniežnia. Ale tolki ciapier my zładzili hety ruch #okkupajabaj», —chłopiec z telefonam na vyciahnutaj ruce pa-anhielsku adkazvaje na pytańni zamiežnikaŭ, što dachodziać da jaho praź Internet. Paralelna z telefonu jon viadzie videa-tranślacyju praz sacyjalnuju sietku Ustream, dziakujučy jakoj kožny moža pabačyć, što ciapier adbyvajecca na Čystych prudach.
«Što vy zrobicie, kali pieramožacie?» - «Lustracyju, —spakojna adkazvaje chłopiec. Śpikier pierapyniajecca, kab padziakavać nieviadomaj dziaŭčynie za kubak harbaty, jaki jana padrychtavała dla jaho, „kab nie zamierz“. — Dyk voś, za što my zmahajemsia? — praciahvaje jon. — Za roŭnaść usich pierad zakonam, za spraviadlivyja vybary i vyzvaleńnie palitviaźniaŭ».
«Być svabodnym — heta vielmi kruta»
Usio, što napisana tut — zusim nie realny repartaž. Ja nia byŭ i nie planuju adpraŭlacca na maskoŭskija vuličnyja hulańni. Moža być, u toj momant, pakul ja pišu hetyja radki, albo kali vy čytajecie ich, lahieru #okkupajobaj užo nie isnuje, a jaho nasielniki znachodziacca ŭ sudach. Ale źviestak pra padziei ŭ miescach, poŭnych ludziej z kamerami i telefonami, jakija štochvilinu chutčej za lubych žurnalistaŭ abnaŭlajuć stužki ŭ sacyjalnych sietak i viaduć naŭprostavyja videa-tranślacyi, dastatkova, kab adčuć siabie kali nia častkaju pratestu, to chacia b jaho vidavočcam. Dziakujučy naŭprostavym mabilnym videa-tranślacyjam ja atrymaŭ mahčymaść pravieści z maskoŭskimi pratestoŭcami amal pałovu nočy.
Navat u try hadziny nočy pa maskoŭskim časie, stužka Tviteru pad nazovam #čistyjeprudy abnaŭlajecca paviedamleńniami štochvilinu, u jakich juzery albo zaklikajuć adzin adnaho dałučacca da načnoha «hulańnia», albo prosta abiacajuć pryvieźci praduktaŭ.
«Być svabodnym — heta vielmi kruta», — na hetym tranślacyja pierapyniajecca. Kab viarnucca naranicu.
