Naviny
Novy Paŭłaŭ
Miensku Łukašenka vydzialiŭ novaha «mera» — Michała Paŭłava, jaki raniej kiravaŭ Baranavickim harvykankamam. Za pašpartam — biełarus, rodam z Mahiloŭščyny. Kandydat techničnych navuk, 1952 hodu naradžeńnia. Ničym nie viadomy, bijahrafija savieckaja. Byŭ niekali adzin Paŭłaŭ u historyi, što biełaruščynu jeŭ pojedam — Savielij, kiraŭnik idealahičnaha adździełu CK KPB-KPSS.
Hazeta miastečka Hiermanavičy
Upieršyniu na Viciebščynie hazetu pačaŭ vydavać nieharadzki žychar. Dakładniej, žycharka miastečka Hiermanavičy pad Šarkoŭščynaj Ada Rajčonak, kiraŭnica miascovaha aśvietnickaha centru imia Drazdoviča. Hazeta nazyvajecca «Baćkaŭščyna», vychodzićmie raz na miesiac. Hetaja žančyna stvaryła ŭžo, aproč centru j hazety, muzej Drazdoviča ŭ susiednim miastečku Łužki — my pra heta letaś pisali. Jana ciapier maryć pra zasnavańnie tutsama muzeju stvaralnika sučasnaj habrejskaj movy — Eli Perelmana (Ben-Jahudy).
Pryvatnyja daktary
Za apošnija čatyry hady Ministerstva achovy zdaroŭja vydała bolš za 2 tysiačy licenzijaŭ na pryvatnuju medyčnuju praktyku. Kali raniej licenzii vydavalisia zbolšaha dantystam, dyk ciapier — amal usim specyjalistam, aproč venerolahaŭ i ankolahaŭ. Pryvatny medyčny sektar burna raście, niahledziačy na šalonyja padatki. Hetak, u Miensku adkryli pieršuju pryvatnuju kasmetalahičnuju chirurhičnuju kliniku, a mnohija nievialikija firmy rychtujuć adkryćcio pryvatnych stacyjanaraŭ.
Konkurs škołak
Konkurs na lepšyja viaskovyja škołki, jaki pravodziła TBM, zakončyŭsia pazaŭčora ŭručeńniem pryzoŭ. 19 škołam prysudzili treciaje miesca, 25 — druhoje, a 6 — pieršaje. Pieramahli škoła-sadok u Miotčy pad Barysavam, škoła ŭ Załužžy, što pad Stoŭpcami, u Hiermanavičach, što pad Šarkoŭščynaj, Mačulskaja bazavaja z-pad Stolina, Dabrynskaja z-pad Jelsku i Bierdaŭskaja z-pad Lidy — hetyja škoły samyja patryjatyčnyja. Ad fundataraŭ — prafkamu zavodu «Atlant», firmy «Kamputary i peryferyja», Biełbiznesbanku i prafkamu NVA «Transtechservis» — škołam dali fotaaparaty, videapłejery, muzyčnyja centry.
Konkurs byŭ arhanizavany, kab zapiarečyć tendencyi rusifikacyi viaskovych škołaŭ. Pavodle źviestak Alesia Łozki, jaki ŭznačalvaŭ žury konkursu, letaś na rasiejskuju movu pieraviali 27 škołaŭ u vioscy, pazaletaś — 32, u 1997 hodzie — 55 viaskovych (z 59 usich pieraviedzienych na rasiejskuju ŭ krainie za hod), u 1995 — 91 (z 108). U haradach amal usio biełaruskaje režym pazačyniaŭ, ciapier nadta ŭziaŭsia za sioły. Praŭda, dziela asablivaściaŭ demahrafičnaj kryvoj u roznych rehijonach krainy, usiaho ŭ biełaruskija pieršyja klasy letaś pajšło navat bolš dziaciej — 29,3% dziaciej proci 28,7% u 1997 hodzie. U Miensku, praŭda, usio zmračniej — 4,3% proci 7,3% pazaletaś.
Hałoŭnaja ž prablema ciapier u tym, što i ŭ biełaruskich škołach panuje rasiejskaja mova i ŭ tavaryšavańni, i ŭ navučańni.
Barys Tumar
Mienš jamo
NDI pracy pravioŭ apytańnie pra toje, jak ludzi charčujucca. 65% apytanych paskardzilisia, što stali charčavacca horš apošnim časam, i tolki 2% — lepš, piša BiełaPAN. 96% usich apytanych byccam by nie adkładvajuć hrošaj na budučyniu zusim, žyvuć tolki aby dzień da viečara. Źviestki nastolki sumnyja, što až nia vierycca ŭ słušnaść apytańnia.
B.T.
Svaboda i kradziož
U Baranavičach, pakul miascovaja milicyja rychtavałasia da Maršu Svabody, la samaha harvykankamu adbyŭsia kradziož. Z pomnika 9 zahinułym voinam-internacyjanalistam skrali skulpturu. Pomnik ujaŭlaje saboj dvuchmetrovuju kamiennuju hłybu, pasiečanuju kulavymi adtulinami, naviersie jakoj znachodziłasia nievialikaja skulpturka savieckaha sałdata, što padaŭ, padstreleny dušmanskaj kulaj. Vyjava internacyjanalista była bronzavaj i važyła kala 15 kh.
Rusłan Raviaka, Baranavičy
Viciebski marš
Akcyi ŭ padrymku «Maršu Svabody» prajšli i ŭ inšych haradoch Biełarusi. U Viciebsku šeście prajšło ad Ratušnaj płoščy da płoščy Lenina. U im uziali ŭdzieł kala trochsot čałaviek z roznych rajonaŭ vobłaści. Na płoščy Lenina adbyŭsia mitynh, na jakim vystupili pradstaŭniki demakratyčnych kołaŭ. Napiaredadni «Maršu», 12 sakavika, pry razdačy zaprašeńniaŭ na jaho, la supermarkietu «Amieha» zatrymali maładafrontaŭca Jurasia Ziemlakova. Niahledziačy na tłumačeńni, što «Marš» dazvoleny harvykankamam, milicyjanty Pieršamajskaha RAUS zaviali chłopca ŭ pastarunak i skłali pratakoł. Baćki chłopca nakiravali ŭ abłasnuju prakuraturu skarhu pra niezakonnaje zatrymańnie. Jurasia ŭžo zatrymlivali ŭ siaredzinie lutaha za napisańnie patryjatyčnych hrafici na ścienach alejnaha zavodu.
B.T.
Zahaniajuć u kałhas
Para žycharoŭ vioski Bielkaŭščyna, što na Drysienščynie, vymušanyja znoŭku ŭstupić u tutejšy kałhas «Uschod» pad pahrozaj vysialeńnia z chataŭ. Šmat hadoŭ tamu, byŭšy kałhaśnikami, jany atrymali ad haspadarki žytło, a tady pavychodzili z kałhasu. Ciapier kałhas padaŭ u sud na «adnaasobnikaŭ» z patrabavańniem pavysialać ich z zaniatych słužbovych pamiaškańniaŭ. Što atrymanaje žytło — słužbovaje, viaskoŭcy daviedalisia tolki ciapier, — piša ŭ svaim biuleteni Biełaruskaja Asacyjacyja Resursavych Centraŭ. Staršynia kałhasu kaža adnaznačna: «Ci viartajciesia pracavać u kałhas, ci vyzvalajcie kvatery».
Sytuacyja, na žal, znajomaja ci nia ŭ kožnym biełaruskim kałhasie, bo heta ž i jość sučasny pryhon — žyllom trymać cieraź siłu.
B.T.
Pa zakonach podłaści
Sudździa Maryja Fiodarava apraŭdała vydaviectva «Pravasłaŭnaja inicyjatyva», što vypuściła z druku antysemickuju knižku «Vajna pa zakonach podłaści». Materyjały, jakija ŭtrymlivaje vydańnie, jana paličyła źviestkami, «što nosiać navukovy charaktar i musiać aceńvacca Akademijaj Navuk». Pradstaŭniki žydoŭskaj hramady z hetym nie pahadzilisia. «Ź jakoha heta času adkryty zaklik «Bi žydoŭ, ratuj Rasieju» zajmieŭ navukovy charaktar?» — prosta ŭ zali sudu aburaŭsia Michaił Burštejn, staršynia Sajuzu habrejskich veteranaŭ i invalidaŭ vajny, adnaho sa spazyščykaŭ. «My spadziajemsia, što hetaje rašeńnie było naviazanaje źvierchu, a nie pryniataje pavodle sumleńnia sudździ», — zaznačyŭ sp.Burštejn. «Dyrektar «Pravasłaŭnaj inicyjatyvy» Čartovič skazaŭ mnie, što i mitrapalit Fiłaret pahaniŭ vydaviectva za knihu. Čamu ž tady nie zabaraniŭ jaje vydavać?» — ździŭlajecca sp.Burštejn. Žydoŭskija arhanizacyi majuć namier abskardzić rašeńnie sudździ.
Na sudzie prysutničali piaciora fašystaŭ z RNIE, u formach sa svastykaj na rukavach — stajali ŭ kalidory, bo ŭ zali nie stavała miesca. Milicyjanty bieź nijakaha prapuścili ich. Veteran vajny, byłaja lotčyca Hanna Piatrova padyšła da ich i stała hanić, što jany nosiać hetuju formu sa stylizavanaj svastykaj. «Heta naša sprava», — adkazali jany joj. «Dyk što, vy mo j zabivać nas budziecie, jak fašysty?» — spytałasia, žachnuŭšysia, žančyna. «Siońnia — nie, a nieŭzabavie — tak», — adkazali joj.
Spazyščyki miarkujuć, što, značyć, adkazčyki tym ci inšym čynam źviazanyja z RNIE, raz niechta hetych bajevikoŭ paklikaŭ.
Barys Tumar
Chrest na svabodu
15sakavika, u Dzień Kanstytucyi, u Pinsku adbyŭsia sud pa skarzie zasnavalnikaŭ niezaležnaj hazety «Pravincyja» da harvykankamu, jaki admoviŭ im u «zhodzie na raźmiaščeńnie» redakcyi na terytoryi Pinsku.
Jašče letaś žurnalisty Chviedar Sycin i Piatro Cišuk (były namieśnik staršyni demakratyčnaha sklikańnia harsavietu) razam sa staršyniom Pinskaha adździaleńnia Biełaruskaha Hielsynskaha Kamitetu Viktaram Jarašukom dvojčy padavali ŭ vykankam zajavu z prośbaj dać dazvoł na raźmiaščeńnie ŭ horadzie novaha peryjadyčnaha vydańnia — hazety «Pravincyja». Abodva razy zasnavalniki atrymali admovu, pryčym patłumačyli jaje čynoŭniki tym, što ŭ «Pinsku ciapier vydajecca 7 peryjadyčnych vydańniaŭ ahulnym nakładam bolš za 48 tysiačaŭ asobnikaŭ, i najaŭnaść takoj kolkaści peryjadyčnych vydańniaŭ roznaj nakiravanaści vykankam ličyć dastatkovaj dziela infarmavańnia žycharoŭ horadu». Na vertykal nie paŭpłyvaŭ navat Hans-Hieorh Vik, jaki zacikaviŭsia kanfliktam i nakiravaŭ u Pinski harvykankam list, u jakim zaklikaŭ miascovyja ŭłady nie parušać Kanstytucyi.
Tady zasnavalniki źviarnulisia ŭ sud. Na sudzie zasnavalniki adznačyli, što Pinski harvykankam nia moža vyrašać, kolki hazet patrebna hramadzianam, i nia moža vykonvać funkcyi orhanu, jaki dazvalaje ci nie dazvalaje isnavać srodkam masavaj infarmacyi. A ŭsie patrabavańni vykankamu padać dadatkovyja papiery j daviedki całkam niezakonnyja.
Sud tak nie paličyŭ. Sudździa Niakrasaŭ pastanaviŭ pakinuć skarhu biez razhladu z-za jurydyčnych tonkaściaŭ — zasnavalniki abskardzili ŭ abłvykankamie list słužbovaj asoby, staršyni harvykankamu, a musili skardzicca nie na pierapisku, a na samo rašeńnie vykankamu. Zasnavalnikam paraili iznoŭ skardzicca, ale ciapier užo pravilna. Što jany i źbirajucca zrabić. Na vidavočnuju absurdnaść spravy sud uvahi nie źviarnuŭ.
Miž tym, na adnoj z presavych kanferencyjaŭ staršynia harvykankamu Vasil Šust siarod inšaha skazaŭ, što hazetu zarehistravać nia daść, bo «zrazumieła, čyje zamovy jana budzie vykonvać».
Alaksiej Dzikavicki, Pinsk
