Encyklapedyja papularnych pamyłak

Encyklapedyja papularnych pamyłak

ČAŁAVIEK

Serca — pompa kryvianosnaj systemy

Serca nie pierakačvaje biednuju kisłarodam kroŭ da lohkich. Serca — nia pompa kryvianosnaje systemy, jak šmat chto pamyłkova ličyć. Da serca kroŭ dachodzić dziakujučy šerahu inšych orhanaŭ, a taksama naturalnaj płyniaj pa kapilarnym pryncypie, a «mator» tolki hraje rolu klapana, jaki rehuluje cisk. Ujaŭleńnie pra serca-pompu, što spačatku nabiraje kroŭ, a potym vyciskaje jaje, było abvierhnutaje vučonymi-kardyjolahami jašče ŭ 70-ch hadach. Pamyłkovaje taksama mierkavańnie, jakoje da taho ž kultyvujecca ŭ detektyŭnych tvorach, što ledź zaŭvažny ŭkoł pad levuju łapatku zabivaje čałavieka. Śmierć nastaje ŭ vypadku, kali zakranuty jakiści z sasudaŭ perykarda, sardečnaje kašuli, u jakoj serca bjecca; u hetym razie vyciakajučaja kroŭ ściśnie vorhan, nie dajučy jamu ruchacca. Ci kali paškodžanyja nervovyja vałokny, što kirujuć padvodam pavietra da roznych adździełaŭ dy kaardynujuć ichnuju zładžanuju pracu. Bahata ludziej pieražyli surjoznyja ranieńni serca, navat ad kulaŭ, dy aperacyi na sercy, kali chirurh šuntuje klapany ci navat mianiaje ich miescami.

Vialiki mozah — vialiki rozum

Śmiešna było b davieryć vyrašeńnie składanych prablemaŭ koniam. A ichnyja hłuzdy, miž inšym, davoli vialikija. Pamier mozhu nia śviedčyć pra ŭzrovień intelektu. Siaredniaja vaha mozhu mužčyny-eŭrapiejca — 1400 hramaŭ. Samym vialikim uzvažanym vučonymi mozham — 2850 g — vałodaŭ słabarozumny epileptyk. A voś vaha «rozumu» niekatorych vybitnych asobaŭ: Turhienieŭ — 2012 g, Bismark — 1965 g, Kiuŭje — 1830 g, Bethoven — 1750 g, Kant — 1600 g, Napaleon III — 1500 g, Šubert — 1420 g, Hielmholc — 1350 g, Hambeta — 1247 g; nadzvyčaj razumny, hienijalny Anatol Frans — 1190 hramaŭ — značna nižej za normu. Jak bačna, niejkija biezumoŭna razumnyja ludzi mieli amal udvaja adroznyja pa vazie mazhi. Nasamreč, značeńnie maje składanaść reljefu mazhavoj kary i natreniravanaść dumki. Darečy, u staražytnyja časy mozah nie ličyŭsia krynicaj dumki. Uvieś antyčny śviet vieryŭ, što heta vorhan, jaki achałodžvaje kroŭ. A siaredniaviečnyja eskulapy naohuł adviali jamu nie zusim hodnuju funkcyju — vypracoŭku nasavoj ślizi.

Sivyja vałasy — ad pieralaku

Vałasy nia mohuć raptoŭna śsivieć, navat paśla vielmi mocnaha pieražyvańnia ci pieralaku; šmatlikija paviedamleńni pra hetkija vypadki — pamyłkovyja. Zdarovy vołas maje pihmentnuju sercavinu, a ŭ sivym sercaviny niama, zamiest jaje — pavietra. Sapraŭdy, u vyniku nervovaha ci razumovaha napružańnia, ciažkoj chvaroby ci vitaminnaha haładavańnia moža spynicca ŭtvareńnie pihmentu, ale śsivieńnie tady adbyvajecca pavolna, razam z rostam pustoha vałośsia. Ź pierapudu moža adbycca spazm sasudaŭ, što zabiaśpiečvajuć kryvioju karani vałasoŭ. Tady za niekalki hadzinaŭ zdarovyja vałasy mohuć pavyłazić, a sivyja, jakija byli j raniej, stać bolš zaŭvažnymi — voś dzie sakret. Darečy, kali vałasiany korań zahinuŭ, nijakija cudadziejnyja vadzički ci kremy ŭžo nie dapamohuć pazbavicca ad plašyny, usie vydatki na padobnyja sproby — pustyja spadzievy j marnavańnie hrošaj. Nielha taksama nadoŭha vyprastać kurčavyja vałasy ci zrabić prostyja kurčavymi. Reč u tym, što prostyja vałasy kruhłyja ŭ siačeńni, a kurčavyja majuć siačeńnie ŭ vyhladzie avału ci hanteli.

Zuby: małočnyja, stałyja, trecija...

Na žal, jašče nichto nia mieŭ trecich zuboŭ. Usie bajki pra ich majuć padmurkam toj fakt, što kali-nikali adzin ci niekalki stałych zuboŭ zatrymlivajucca ŭ skivičnaj kostcy (źjava zaviecca retencyjaj). Hetyja zuby mohuć prarezacca navat u davoli stałym vieku, praz razdražnieńnie dziosnaŭ zubnymi pratezami ci ćviordaj ježaj. Adnak jany zaŭsiody tolki druhija, stałyja. «Trecimi» zubami mohuć pachvalicca niekatoryja ludzi, što naradzilisia z hetak zvanymi pieradmałočnymi zubami. Strašnym faktam jość toje, što ŭ siaredniavieččy takich dzietak zabivali, bo ličyli ich małymi vampirami. Heta tym bolš trahična, bo razmova jdzie nie pra zuby jak takija, a pra krochkija škarłupki dentynu, jakija možna lohka vydalić, bo jany nie tryvała trymajucca ŭ rocie. Uparta tyražujecca pamyłka, maŭlaŭ, padčas ciažarnaści nienarodžany dzicionak zabiraje kalc z zuboŭ maci. Šmatlikija daśledavańni zaśviedčyli, što z darosłaha žyvoha zuba niemahčyma vyciahnuć chacia b tysiačnuju dolu kalcu, navat kali astatniaje cieła cierpić jahony brak. A budučym mamam možna paraić mieniej užyvać sałodkaha j nie lenavacca brać u ruki zubnuju ščotku.

Šparka raście padletak…

Šparčej za ŭsio čałaviek raście nie padletkam, a jašče da svajho naradžeńnia. Kali b embryjon ros ceły hod hetak, jak u pieršy tydzień paśla apładnieńnia, dyk bližej da Kaladaŭ jon zapoŭniŭ by saboju ŭvieś viadomy nam i dastupny nazirańniu praź lepšyja teleskopy śviet. Kali b zarodak ros hetaksama chutka, jak u pieršy miesiac, dyk za try miesiacy jon by važyŭ jak jahonaja maci, a da terminu źjaŭleńnia na śviet — 200 miljonaŭ tonaŭ, što treba pryznać niekatorym atłuścieńniem. Kali b dzicionak i paśla naradžeńnia ros z hetkaj ža chutkaściu, jak u matčynym ułońni, dyk praz dva z pałovaj hady jon siahnuŭ by pamieraŭ ziamnoje kuli. Jajkakletka važyć čatyry tysiačnyja milihrama, a navarodak — prykładna try kilahramy. Značycca, ad apładnieńnia da naradžeńnia vaha pavialičvajecca prykładna ŭ miljard razoŭ. Ad naradžeńnia da śmierci — prykładna ŭ dvaccać razoŭ. Rost ad samaha pačatku zapavolvajecca. Niekatoryja bijolahi ličać viaršyniaj žyćciovaje aktyŭnaści mienavita raźvićcio ŭ matčynym ciele, paśla čaho čałaviek tolki pavolna j spakojna dažyvaje svoj viek.

Vadzim Karcaŭ,

traktoŭny pierakład pavodle
Ludviha Soŭčaka