Biełaruś — adzinaja z krainaŭ SND, što ŭvachodzić u hrupu vysokaraźvitych. Ale hady kiravańnia Łukašenki pahłybili naša adstavańnie ad Polščy j Litvy. Heta vynikaje z «Dakładu ab raźvićci čałavieka», padrychtavanaha AAN.
Hety dakład štohod rychtujecca niezaležnymi ekspertami na zamovu Prahramy AAN pa raźvićci. Dziela marudnaści apracoŭki źviestak, sioletni hruntujecca na statystycy za 2000—2001 h. Indeks raźvićcia čałaviečaha patencyjału — heta siaredni pakazčyk, jaki adlustroŭvaje daŭžyniu žyćcia i zdaroŭje, stupień raspaŭsiudžanaści viedaŭ i piśmiennaści, uzrovień žyćcia ludziej.
Pieršaje miesca ŭ rejtynhu zajmaje Narvehija, apošniaje — Śjera-Leone. Biełaruś uźniałasia, proci minułaha hodu, z 56-j na 53-ju pazycyju. ZŠA zajmajuć siomy radok, Polšča — 35-y, Litva — 45-y, Łatvija — 50-y, Rasieja — 63-i, Ukraina — 75-y.
Pieršyja 55 krainaŭ śpisu, ź indeksam, vyšejšym za 0,800 (na škale ad 0 da 1), adniesienyja da šerahu vysokaraźvitych. Cikava, što ŭ hetuju hrupu nia trapili takija kandydaty na ŭstupleńnie ŭ Eŭraźviaz, jak Rumynija j Baŭharyja.
Rasieja adstaje
U paraŭnańni z papiarednim dakładam, pavialičyŭsia razryŭ u jakaści žyćcia miž Rasiejaj i Biełarusiaj.
U Rasiei narastaje haleča najbiadniejšych słajoŭ nasielnictva i niaroŭnaść pamiž rehijonami. Kali indeks čałaviečaha raźvićcia Maskvy, Tatarstanu, Ciumienskaj vobłaści roŭny českamu ci vuhorskamu, dyk u Čycinskaj vobłaści j Tuvie jon na ŭzroŭni Habonu. U susiednich ź Biełarusiaj abłaściach Rasiei rejtynh vahajecca pamiž kitajskim i turkmenskim uzroŭniami (0,720—0,750). Dla paraŭnańnia: u Biełarusi — 0,804; u Čechii — 0,861; u Narvehii, jakaja ŭznačalvaje śpis, — 0,944. Akramia taho, dola biednych u viaskovych rajonach Rasiei pieravyšaje 50%, a ŭ haradach — 40%. Asabliva nehatyŭny ŭ našych susiedziaŭ «dyjapazon niaroŭnaści». Siaredni dachod 10% najbahaciejšych žycharoŭ bolšy za dachod 10% najbiadniejšych u 20,3 razu. Dla paraŭnańnia: u Narvehii — 5,3; u Polščy — 7,8; u Biełarusi — 6,9; va Ŭkrainie — 6,4. Suadnosiny apłaty pracy mužčynaŭ i žančynaŭ u Rasiei taksama praciahvali paharšacca. Kali na pačatku 1999 h. siaredniaja žančyna ŭ Rasiei zarablała 56% ad zarobku siaredniaha mužčyny, dyk u 2000 h. hetaja ličba ŭpała nižej za 50%. Da taho ž, dola nasielnictva ŭ repraduktyŭnym vieku, zaražanaha VIČ-infekcyjaj, dasiahnuła 0,9% (Biełaruś — 0,27). Stupień praniknieńnia vysokich technalohij u Biełarusi, pavodle acenak AAN, taksama vyšejšaja, čym u Rasiei. Tak, u 2001 h. Internetam u Biełarusi karystalisia 4,2% nasielnictva proci 2,9% u «sajuźnikaŭ». Dyj u pieraraźliku na pakupnickuju zdolnaść pamier VUP na dušu nasielnictva ŭ Biełarusi bolšy: 7620 dalaraŭ proci 7100 u Rasiei.
Polšča j Litva abhaniajuć
Zatoje adstavańnie Biełarusi ad svaich zachodnich susiedak za 1995—2001 h. pahłybiłasia. Pryčym heta adbyłosia jak pa ekanamičnych parametrach (pieraraźličany VUP na dušu nasielnictva dasiahnuŭ u Polščy 9450 dalaraŭ, u Litvie — 8470 dalaraŭ), tak i pa dostupie da technalohij: na 1000 čałaviek u Biełarusi prypadała 302 telefony, tady jak u Litvie — 590, a ŭ Polščy — 554. Kali ŭ 1995 h. pa hetym pakazčyku Biełaruś stajała na paraŭnalnych z susiedkami pazycyjach, dyk jaje paźniejšaja samaizalacyja pryviała da zapaźnieńnia z prychodam novych, mabilnych technalohij. Dziciačaja śmiarotnaść u Biełarusi ŭdvaja vyšejšaja za pakazčyki ŭ zachodnich susiedziaŭ.
Treba adznačyć, što roźnica miž uzroŭniem VUP pa parytetnaj pakupnickaj zdolnaści i realnym VUP u Biełarusi — adna z najbolšych u śviecie. Tamu pa miery zbližeńnia ŭnutrybiełaruskich cenaŭ ź siaredniesuśvietnymi pakazčyk «uzroŭniu žyćcia» budzie padać, a ź im — i miesca Biełarusi ŭ suśvietnym rejtynhu.
Bolš padrabiazna pra śviet u lusterku statystyki — u nastupnych numarach «NN».
Mikoła Buhaj
Piać faktaŭ pra Natallu Piatkievič — samuju ŭpłyvovuju čynoŭnicu Biełarusi da źjaŭleńnia Kačanavaj i Ejsmant16
Kamientary