Пішам даўгія тэксты з 1906 года
© 2018 | Наша Ніва
© 2018 | Наша Ніва
«Тытанік» на Дзвіне
Як на поўначы Беларусі ўзімку працуюць паромы
Магчыма, нашай краіны не было б, каб не было Дзвіны. Хіба закруцілася б тут, на нешматлюдных лясістых абшарах Полаччыны з беднаватымі глебамі і халоднымі азёрамі, ядро першай беларускай дзяржавы, каб не вялікая рака? Па Дзвіне тысячу год назад плылі ў Полацк тавары і багацці з Балтыкі і Міжземнага мора, з Германіі і арабскага Усходу. Дзвіна, як вялікі міжнародны аэрапорт, была дарогай у любую кропку кантыненту.
На старажытнай рацэ дагэтуль працуе і самы старажытны від транспарту – паромы. Шукаючы іх, мы праехалі ўсю беларускую Дзвіну ад мяжы да мяжы.
На старажытнай рацэ дагэтуль працуе і самы старажытны від транспарту – паромы. Шукаючы іх, мы праехалі ўсю беларускую Дзвіну ад мяжы да мяжы.
Хто нам дапамагае
Раней паромы, самы старажытны ў свеце транспарт, працавалі паўсюль, дзе нельга было пераехаць уброд. Цяпер іх засталося менш за дзясятак ва ўсёй краіне — на вялікіх рэках, якія не перакінеш бюджэтным мастком, на старых бітых шляхах, якія страцілі значэнне, але яшчэ служаць людзям. Разам з Volkswagen у Беларусі мы вывучаем апошнія беларускія паромы.
Аб'ехаць дзвінскія пераправы нам дапаможа дынамічны Volkswagen Touareg Business-line.
Аб'ехаць дзвінскія пераправы нам дапаможа дынамічны Volkswagen Touareg Business-line.
Сураж
Першае мястэчка на Дзвіне, на самым усходзе Беларусі за Віцебскам — Сураж. У часы Вялікага Княства Літоўскага Сураж быў горадам, меў замак, герб — тры мураваныя вежы — і стратэгічнае значэнне. Бо стаяў на шляху магістральнага ўдару з усходу на Віцебск, Полацк і Вільню. Цяпер гэта цэнтр памежнага сельсавета з трыма крамамі, царквой, школай. Самае паспяховае прадпрыемства тут — лясгас.
Пра характар адносін з суседзямі-расіянамі на мясцовым узроўні старшыня Суражскага сельсавета выказаўся коратка: «Яны да нас на свята горада ездзяць, а мы да іх».
Сураж стаіць абапал Дзвіны, і трапіць на зарэчныя вуліцы можна толькі паромам. Ён працуе недалёка ад старых замкавых валоў, там, дзе ў Дзвіну ўпадае рэчка Каспля.
Спускаемся вуліцай з крутога берага — і здзіўлена заміраем: зімы як такой яшчэ і не было, а шырокая рака ўся скаваная лёдам. Прычым такім трывалым, што па ім ужо спрабуюць хадзіць аматары зімовай рыбалкі.
Сураж стаіць абапал Дзвіны, і трапіць на зарэчныя вуліцы можна толькі паромам. Ён працуе недалёка ад старых замкавых валоў, там, дзе ў Дзвіну ўпадае рэчка Каспля.
Спускаемся вуліцай з крутога берага — і здзіўлена заміраем: зімы як такой яшчэ і не было, а шырокая рака ўся скаваная лёдам. Прычым такім трывалым, што па ім ужо спрабуюць хадзіць аматары зімовай рыбалкі.
«Гэта дзіва — пры марозе ў мінус чатыры стала рака», — расказвае нам вусаты паромнік Саша ў форменнай куртцы мясцовай ЖКГ. Ён рыхтуе паром, умерзлы ў лёд каля берага, да зімовага сезону. Такіх паромаў, як на Дзвіне, мы не бачылі ні на Прыпяці, ні на Бярэзіне, ні на Дняпры.
Падарожжа першае:
Паром праз Мора Герадота
Паром праз Мора Герадота
Ад Лунінца да Петрыкава: рэпартаж з неймавернага Палесся
У Парычах пад Светлагорскам паром быў абсталяваны трактарным рухавіком — але каб трактар! У Суражы на пароме стаіць цэлы МТЗ-82, толькі без колаў. Замест адной шыны на жалезны вобад кола накручаны трос. Калі трэба пераправіцца праз раку, паромнік сядае ў кабіну трактара і цісне на газ. Рухавік круціць колы, намотвае трос — і паром плыве. Камфортная кабіна бароніць у холад і дождж.
Аляксандр, хукаючы на рукі, адкручвае ад трактарнага рухавіка часткі, якія могуць скрасці за зіму. Побач сумуе ў лядовым палоне катар «Тытанік», якім таксама возяць пасажыраў праз раку, калі паромная навігацыя спыняецца.
Аляксандр, хукаючы на рукі, адкручвае ад трактарнага рухавіка часткі, якія могуць скрасці за зіму. Побач сумуе ў лядовым палоне катар «Тытанік», якім таксама возяць пасажыраў праз раку, калі паромная навігацыя спыняецца.
«Непрактычна, гэты катар, — заўважае Саша. — Трыццаць літраў паліва за дзень жарэ і акумулятар увесь час сядае: заводзіць жа трэба кожны раз, а маршрут кароткі, не паспявае зарад аднавіцца».
«Раней мы і ў мінус чатырнаццаць хадзілі, — працягвае ён. — Не замярзала вада. Але цяпер пад Віцебскам збудавалі гідраэлектрастанцыю, плаціна запаволіла плынь. У нас тут у Дзвіне пачалі ўжо ліні вадзіцца — балотная рыба, якая стаячую ваду любіць».
Слухаў і прыгадалася раптам з «Слова пра паход Ігараў»: «...ужо Дзвіна балотам цячэ к тым грозным палачанам...»
«Раней мы і ў мінус чатырнаццаць хадзілі, — працягвае ён. — Не замярзала вада. Але цяпер пад Віцебскам збудавалі гідраэлектрастанцыю, плаціна запаволіла плынь. У нас тут у Дзвіне пачалі ўжо ліні вадзіцца — балотная рыба, якая стаячую ваду любіць».
Слухаў і прыгадалася раптам з «Слова пра паход Ігараў»: «...ужо Дзвіна балотам цячэ к тым грозным палачанам...»
Innovision Cockpit
Адна з інавацый Touareg — наяўнасць лічбавай інавацыйнай прыборнай панэлі Digital Cockpit, спалучанай з інфармацыйна-забаўляльнай сістэмай Discover Premium з функцыяй навігацыі. Сістэмай можна кіраваць з дапамогай дотыкаў, без ніякіх кнопак і тумблераў.
Дадатак App-Connect, інтэграваны ў сістэму, дае магчымасць пераносіць інфармацыю з смартфона на вялікі экран. У дадатак -- магчымасць бесправадной зарадкі і 4 USB-порты.
На экран Digital Cockpit клавішай на стырне можна вывесці, замест датчыкаў хуткасці і абаротаў рухавіка, карту населенага пункту, праз які праязджаеш (і гэта рэальна дапамагло нам выехаць у правільным кірунку з Шаркаўшчыны), або экран сістэмы начнога бачання, або інфармацыю па стане аўто.
Праекцыйны дысплей Head-up. Калі пачынаеш рух, у ніжняй частцы лабавога шкла з'яўляецца акенца інфармацыі: хуткасць, становішча аўто на паласе, наяўнасць перашкод наперадзе, падказкі навігацыі. Звесткі праектуюцца з маленькага экрана, змешчанага пад шклом. Зручнасць ацэньваеш адразу: няма патрэбы адрываць позірк ад дарогі, каб скарэктаваць хуткасць.
Дадатак App-Connect, інтэграваны ў сістэму, дае магчымасць пераносіць інфармацыю з смартфона на вялікі экран. У дадатак -- магчымасць бесправадной зарадкі і 4 USB-порты.
На экран Digital Cockpit клавішай на стырне можна вывесці, замест датчыкаў хуткасці і абаротаў рухавіка, карту населенага пункту, праз які праязджаеш (і гэта рэальна дапамагло нам выехаць у правільным кірунку з Шаркаўшчыны), або экран сістэмы начнога бачання, або інфармацыю па стане аўто.
Праекцыйны дысплей Head-up. Калі пачынаеш рух, у ніжняй частцы лабавога шкла з'яўляецца акенца інфармацыі: хуткасць, становішча аўто на паласе, наяўнасць перашкод наперадзе, падказкі навігацыі. Звесткі праектуюцца з маленькага экрана, змешчанага пад шклом. Зручнасць ацэньваеш адразу: няма патрэбы адрываць позірк ад дарогі, каб скарэктаваць хуткасць.
Innovision Cockpit
Адна з інавацый Touareg — наяўнасць лічбавай інавацыйнай прыборнай панэлі Digital Cockpit, спалучанай з інфармацыйна-забаўляльнай сістэмай Discover Premium з функцыяй навігацыі. Сістэмай можна кіраваць з дапамогай дотыкаў, без ніякіх кнопак і тумблераў.
Дадатак App-Connect, інтэграваны ў сістэму, дае магчымасць пераносіць інфармацыю з смартфона на вялікі экран. У дадатак -- магчымасць бесправадной зарадкі і 4 USB-порты.
На экран Digital Cockpit клавішай на стырне можна вывесці, замест датчыкаў хуткасці і абаротаў рухавіка, карту населенага пункту, праз які праязджаеш (і гэта рэальна дапамагло нам выехаць у правільным кірунку з Шаркаўшчыны), або экран сістэмы начнога бачання, або інфармацыю па стане аўто.
Праекцыйны дысплей Head-up. Калі пачынаеш рух, у ніжняй частцы лабавога шкла з'яўляецца акенца інфармацыі: хуткасць, становішча аўто на паласе, наяўнасць перашкод наперадзе, падказкі навігацыі. Звесткі праектуюцца з маленькага экрана, змешчанага пад шклом. Зручнасць ацэньваеш адразу: няма патрэбы адрываць позірк ад дарогі, каб скарэктаваць хуткасць.
Дадатак App-Connect, інтэграваны ў сістэму, дае магчымасць пераносіць інфармацыю з смартфона на вялікі экран. У дадатак -- магчымасць бесправадной зарадкі і 4 USB-порты.
На экран Digital Cockpit клавішай на стырне можна вывесці, замест датчыкаў хуткасці і абаротаў рухавіка, карту населенага пункту, праз які праязджаеш (і гэта рэальна дапамагло нам выехаць у правільным кірунку з Шаркаўшчыны), або экран сістэмы начнога бачання, або інфармацыю па стане аўто.
Праекцыйны дысплей Head-up. Калі пачынаеш рух, у ніжняй частцы лабавога шкла з'яўляецца акенца інфармацыі: хуткасць, становішча аўто на паласе, наяўнасць перашкод наперадзе, падказкі навігацыі. Звесткі праектуюцца з маленькага экрана, змешчанага пад шклом. Зручнасць ацэньваеш адразу: няма патрэбы адрываць позірк ад дарогі, каб скарэктаваць хуткасць.
На дне «Віцебскага мора»
Віцебскую ГРЭС, якая застопарыла Дзвіну, адкрылі ў мінулым годзе ў Лужасне. Каб яе пабачыць, трэба трапіць на другі бераг ракі. Бліжэйшы мост — каля пасёлка Руба, кіламетраў за трыццаць ад Суража. Па тым мосце ў перыяд, калі паром ужо не ходзіць, а лёд яшчэ не трымае, пераязджаюць суражцы на зарэчныя вуліцы свайго пасёлка.
Руба слаўная найбольшым у краіне радовішчам даламітаў. Але пабачыць эфектны кар'ер з гігантамі-БелАЗамі і бліскуча-белай пародай не ўдаецца: нас разварочваюць на КПП.
Віцебская ГРЭС, збудаваная на крэдыт Дзяржаўнага банка Кітая, на сёння самая магутная ў краіне. А яе першы праект, распрацаваны ў 1956-м, быў увогуле цыклапічны. Ён прадугледжваў стварэнне «Віцебскага мора» — гіганцкага вадасховішча, на дне якога апынулася б уся тэрыторыя, якую мы праехалі, і нават Сураж.
Пад'ехаць да плаціны вадасховішча можна, пакруціўшыся па лясной дарожцы ды завулках дачнага пасёлка. За плацінай Дзвіна цалкам чыстая, без ніводнай ільдзінкі, гоніць свае цьмяныя воды.
Віцебская ГРЭС, збудаваная на крэдыт Дзяржаўнага банка Кітая, на сёння самая магутная ў краіне. А яе першы праект, распрацаваны ў 1956-м, быў увогуле цыклапічны. Ён прадугледжваў стварэнне «Віцебскага мора» — гіганцкага вадасховішча, на дне якога апынулася б уся тэрыторыя, якую мы праехалі, і нават Сураж.
Пад'ехаць да плаціны вадасховішча можна, пакруціўшыся па лясной дарожцы ды завулках дачнага пасёлка. За плацінай Дзвіна цалкам чыстая, без ніводнай ільдзінкі, гоніць свае цьмяныя воды.
Радзіма гіганта
За Віцебскам адхілімся крыху ад дзвінскага фарватару, каб наведаць Старое Сяло. Яно слаўнае тым, што тут жыў адзін з самых высокіх людзей у гісторыі — Хведар Махноў. У пачатку ХХ стагоддзя ён праславіўся на ўвесь свет, выступаючы ў цырках Еўропы і Амерыкі. Зарабіў там грошай, вярнуўся ў родныя мясціны, выкупіў у мясцовага пана маёнтак каля вёскі Касцюкі. Яго сялібу называлі «Веліканавым хутарам».
Дагэтуль вядуцца спрэчкі пра рост Махнова. На яго надгробку пазначана, што ён меў «тры аршыны дзевяць вяршкоў» — гэта 254 сантыметры, але то лічба, узятая з цыркавога кантракту, падпісанага Махновым у 16 гадоў. Называюць нават 285 сантыметраў, грунтуючыся на звестках цыркавых афіш, якія маглі быць перабольшаныя.
Вялікай праблемай для Махнова было жаніцца — дзяўчаты папросту баяліся ісці за яго. Урэшце знайшлася настаўніца народнага вучылішча пад два метры ростам. У іх было пяцёра дзяцей.
Як усе веліканы, Махноў быў незласлівы, у наваколлі яго любілі — і цяпер успамінаюць, як ён іграў на гармоніку на вячорках. Пражыў Хведар усяго 34 гады — яму ўсё жыццё балелі ногі, пасля дадаўся туберкулёз. Яго не стала ў 1912-м.
У 1939 косткі велікана выкупіла беларуская Акадэмія Навук. Яго эксгуміравалі, але ў разбомбленым вайной Мінску парэшткі згубіліся — магчыма, выкінулі са смеццем. Не засталося следу і ад хутара: у Другую сусветную немцы, будуючы лінію абароны, разабралі ўсе навакольныя вёскі, выгнаўшы людзей.
Вялікай праблемай для Махнова было жаніцца — дзяўчаты папросту баяліся ісці за яго. Урэшце знайшлася настаўніца народнага вучылішча пад два метры ростам. У іх было пяцёра дзяцей.
Як усе веліканы, Махноў быў незласлівы, у наваколлі яго любілі — і цяпер успамінаюць, як ён іграў на гармоніку на вячорках. Пражыў Хведар усяго 34 гады — яму ўсё жыццё балелі ногі, пасля дадаўся туберкулёз. Яго не стала ў 1912-м.
У 1939 косткі велікана выкупіла беларуская Акадэмія Навук. Яго эксгуміравалі, але ў разбомбленым вайной Мінску парэшткі згубіліся — магчыма, выкінулі са смеццем. Не засталося следу і ад хутара: у Другую сусветную немцы, будуючы лінію абароны, разабралі ўсе навакольныя вёскі, выгнаўшы людзей.
У Старасельскім школьным музеі захоўваецца прыпарожны камень ды рама ад ложка Махнова, знойдзеныя на ягоным селішчы.
Музей займае пяць цесных пакойчыкаў у школе, трымаецца ён на энергіі настаўніцы-пенсіянеркі Маргарыты Юшкевіч. Самая багатая экспанатамі зала — ваенная: у Другую сусветную тут былі ўпартыя баі. «Капаць патроны» на полі — звычайны спосаб прагульваць урокі для мясцовай дзятвы.
А нашчадкі Махнова і цяпер жывуць у наваколлі. Праўда, веліканаў сярод іх няма, яны нават меншыя за сярэдні рост.
Музей займае пяць цесных пакойчыкаў у школе, трымаецца ён на энергіі настаўніцы-пенсіянеркі Маргарыты Юшкевіч. Самая багатая экспанатамі зала — ваенная: у Другую сусветную тут былі ўпартыя баі. «Капаць патроны» на полі — звычайны спосаб прагульваць урокі для мясцовай дзятвы.
А нашчадкі Махнова і цяпер жывуць у наваколлі. Праўда, веліканаў сярод іх няма, яны нават меншыя за сярэдні рост.
Старая мяжа
Спрабуем пераехаць Дзвіну ніжэй за Віцебск у Бешанковічах, але ўпіраемся ў разабраны на зіму пантонны мост, часткі якога прышвартаваныя да процілеглага берага. Па Дзвіне ідзе шуга — ільдзіны са снегам. Бліжэйшы пераезд на той бок — праз мост ва Уле.
Тут па Дзвіне 19 гадоў, ад 1772 да 1793, ішла дзяржаўная мяжа Рэчы Паспалітай і Расійскай імперыі. У Бешанковічах была галоўная таможня. Можна сабе ўявіць, які эканамічны рывок зрабіў горад за гэты час.
Сведкам тых падзей засталася сядзіба Храптовічаў, будынкі якой сваёй цяжкаватай архітэктурай адсылаюць у XVIII стагоддзе. Яе маляваў Напалеон Орда, у 1812-м тут стаяў штаб Напалеона, пасля спыняўся расійскі імператар Аляксандр І.
Сведкам тых падзей засталася сядзіба Храптовічаў, будынкі якой сваёй цяжкаватай архітэктурай адсылаюць у XVIII стагоддзе. Яе маляваў Напалеон Орда, у 1812-м тут стаяў штаб Напалеона, пасля спыняўся расійскі імператар Аляксандр І.
Падарожжа другое:
Апошнія паромы Барысфена
Апошнія паромы Барысфена
Рэпартаж з Бярэзіны, Дняпра і Сожа
Вітанні з 1912
Перш чым скіравацца да Улы, завітваем у Чашнікі, каб пабачыць паромную пераправу 106-гадовай даўніны. У 1912 першая беларуская газета «Наша Ніва» змясціла на першай старонцы фота перавозу ў Чашніках.
Месца, дзе быў паром, нам паказаў мясцовы аматар гісторыі Яўхім Торбін. Цяпер цераз раку Улу ў тым месцы можна перайсці ўброд, яе смела фарсіруюць качкі ды гусі.
Пра рэчку Улу, прыток Дзвіны, у 1654 напісалі ўсе вядучыя еўрапейскія «лятучыя лісткі» — тагачасны аналаг газет. Тут, між Чашнікамі і вёскай Іванск, кавалерыя Вялікага Княства Літоўскага знянацку заспела і разграміла вялікае маскоўскае войска. Загінуў нават ваявода Шуйскі, у часе ўцёкаў яго забіў сякерай чашніцкі селянін. Дзякуючы той перамозе, сарваўся вялікі захопніцкі паход на нашы землі.
Пра рэчку Улу, прыток Дзвіны, у 1654 напісалі ўсе вядучыя еўрапейскія «лятучыя лісткі» — тагачасны аналаг газет. Тут, між Чашнікамі і вёскай Іванск, кавалерыя Вялікага Княства Літоўскага знянацку заспела і разграміла вялікае маскоўскае войска. Загінуў нават ваявода Шуйскі, у часе ўцёкаў яго забіў сякерай чашніцкі селянін. Дзякуючы той перамозе, сарваўся вялікі захопніцкі паход на нашы землі.
Простым дотыкам
Забудзьцеся пра клавішы і тумблеры. У Volkswagen Touareg сістэмамі клімат-кантролю, навігацыі, бяспекі можна кіраваць дотыкамі да інтэрактыўнай панэлі.
Рычаг КПП спачатку азадачыў: ён трохпазіцыйны — ход, нейтралка, задні ход. Каб паставіць аўто на паркінг, ёсць кнопка злева пад вялікім пальцам. Калі забудзешся як націснуць, прыпаркаваўшыся, машына нагадае гучным сігналам.
Эканамічнасць. Трохлітровы дызельны рухавік у 249 к.с. мае сярэдні расход 7,8 літраў на 100 км.
Рычаг КПП спачатку азадачыў: ён трохпазіцыйны — ход, нейтралка, задні ход. Каб паставіць аўто на паркінг, ёсць кнопка злева пад вялікім пальцам. Калі забудзешся як націснуць, прыпаркаваўшыся, машына нагадае гучным сігналам.
Эканамічнасць. Трохлітровы дызельны рухавік у 249 к.с. мае сярэдні расход 7,8 літраў на 100 км.
Найменшы горад Беларусі
Пасля Улы пераехаць Дзвіну можна толькі полацкім мостам, а далей – паромам у Дзісне. У часы згаданых маскоўскіх войнаў, калі цар Іван Жахлівы на доўгія гады захапіў Полацк, Дзісна была цэнтрам Полацкага ваяводства. Тут кароль Стэфан Баторый збіраў войска, каб адваёўваць старажытную сталіцу.
У часы бліжэйшыя, сто год таму, Дзісна была сталіцай масла. Слава беларускай «малочкі» яшчэ ў часы Расійскай імперыі заззяла тут. Дзвінскае масла экспартавалі аж у Вялікабрытанію.
Цяпер гэта найменшы горад Беларусі. Тут жыве 1500 чалавек, але марознай раніцай здаецца, што Дзісна цалкам пустая. Між навейшых шаляваных і сілікатных дамоў трапляюцца камяніцы, што памятаюць часы дзісенскай малочнай славы. Прывідамі стаяць дыхтоўныя двухпавярховыя будынкі ХІХ стагоддзя — стрэхі з дзікамі, вокны забітыя. На беразе Дзвіны — шкілет цаглянага шпіталя царскіх часоў.
Цяпер гэта найменшы горад Беларусі. Тут жыве 1500 чалавек, але марознай раніцай здаецца, што Дзісна цалкам пустая. Між навейшых шаляваных і сілікатных дамоў трапляюцца камяніцы, што памятаюць часы дзісенскай малочнай славы. Прывідамі стаяць дыхтоўныя двухпавярховыя будынкі ХІХ стагоддзя — стрэхі з дзікамі, вокны забітыя. На беразе Дзвіны — шкілет цаглянага шпіталя царскіх часоў.
Дзвінскі стыль
Недалёка працуе і паром. Якраз мяняецца змена. «Ну, давайце, хлопцы. Глядзіце тут, калідор не пра… пільнуйце», — жадае каларытны барадаты паромнік, які намёрзся тут, відаць, за мінулыя суткі.
Вада вакол парома на вачах бярэцца лядком, але на сярэдзіне чыстая. «Ратуе, што вышэй па цячэнні парогі. Яны разбіваюць ледзяную шугу, што ідзе з рэчкі Дзісёнкі, — тлумачыць ён. — Мароз парому не так страшны, як снег: пры хуткай плыні рака не стане. Але як пойдзе шуга — усё». Ільдзіны будуць біць у паром, ствараючы небяспеку.
Паром перапраўляе людзей з берага на бераг раз на паўгадзіны. Але і між сесіямі работнікам ёсць чым заняцца. Нібы ледаколам, яны штурмуюць 60-тонным паромам прыбярэжны лёд, прабіваючы той самы калідор. Таксама, калі падае ўзровень вады, паромам як цягачом можна бліжэй перасунуць металічныя прычалы.
Паром перапраўляе людзей з берага на бераг раз на паўгадзіны. Але і між сесіямі работнікам ёсць чым заняцца. Нібы ледаколам, яны штурмуюць 60-тонным паромам прыбярэжны лёд, прабіваючы той самы калідор. Таксама, калі падае ўзровень вады, паромам як цягачом можна бліжэй перасунуць металічныя прычалы.
Рухаецца дзісенскі паром таксама з дапамогай трактара. Выкарыстанне трактароў для плавання па вадзе — гэта, відаць, такі дзвінскі стыль. Беларусы на трактарах толькі што не лётаюць.
На пароме ўсталяваны ветэран Т-25 — на выгляд яму не меней за паўстагоддзя. «На зіму мы яго цалкам здымаем, каб не ўкралі», — расказваюць паромнікі. Кабіны трактар не мае, грэцца такой парой рабочым даводзіцца ў вагончыку з печкай-буржуйкай, абкладзеным нарыхтаванымі дровамі.
Паромам дзісенцы ездзяць на работу ў шпіталь за ракой. Калі паром становіцца, іх возяць чоўнам з вёсламі. Але ў міжсезонне, калі Дзвіна да сябе не падпускае, даводзіцца рабіць кола ў 60 км аж праз Узмёны, каб пераадолець пару сотняў метраў.
Паромам дзісенцы ездзяць на работу ў шпіталь за ракой. Калі паром становіцца, іх возяць чоўнам з вёсламі. Але ў міжсезонне, калі Дзвіна да сябе не падпускае, даводзіцца рабіць кола ў 60 км аж праз Узмёны, каб пераадолець пару сотняў метраў.
Памежны слуп замест парома
Ва Узмёнах, на мяжы Верхнядзвінскага і Мёрскага раёнаў, стаіць апошні на беларускай тэрыторыі мост праз Дзвіну. Далей рака плыве ў Друю, за якой робіцца ўжо латышскай Даўгавай.
Друя мае даўнія памежныя традыцыі: на плошчы ў цэнтры мястэчка ляжыць Барысаў камень, выцягнуты непадалёк з Дзвіны: ім пазначаў мяжу сваіх уладанняў яшчэ полацкі князь у ХІІ стагоддзі. Выцягваючы, камень раскалолі, надпіс на ім амаль не чытаецца.
Адзінае некалі пасяленне цяпер падзеленае Дзвіной на беларускую Друю і латышскую Педрую. Там, дзе іх злучаў паром, цяпер стаіць памежны слуп.
Адзінае некалі пасяленне цяпер падзеленае Дзвіной на беларускую Друю і латышскую Педрую. Там, дзе іх злучаў паром, цяпер стаіць памежны слуп.
Тут мы развітаемся з Дзвіной і беларускімі паромамі, завяршыўшы сезон вандровак 2018 года. За гэты год мы пабачылі, як яны працуюць на Прыпяці, Бярэзіне, Дняпры і Дзвіне, наколькі розная і цікавая вакол іх Беларусь, разведалі маршруты падарожжаў для нашых чытачоў.
Гэта ўдалося ажыццявіць з дапамогай Volkswagen у Беларусі, шчыра дзякуем за гэта.
Гэта ўдалося ажыццявіць з дапамогай Volkswagen у Беларусі, шчыра дзякуем за гэта.
За што адказваў:
фота, відэа, спецэфекты, тэхнічная адаптацыя, графічная абалонка і візуальны наратыў
фота, відэа, спецэфекты, тэхнічная адаптацыя, графічная абалонка і візуальны наратыў
За што адказваў:
тэкст, рэдактура, фактчэкінг, лакацыі і маршрут, збор і адаптацыя гістарычных дадзеных
тэкст, рэдактура, фактчэкінг, лакацыі і маршрут, збор і адаптацыя гістарычных дадзеных
Наша Ніва | Пішам доўгія тэксты з 1906 года
© Прыватнае прадпрыемства «Суродзічы»
УНП 190786828
© Прыватнае прадпрыемства «Суродзічы»
УНП 190786828