Французскія жандары патрулююць вуліцы Нумеа, Новая Каледонія. 16 мая 2024 года. Фота: AP Photo/Cedric Jacquot
Новая Каледонія — заморская тэрыторыя Францыі. З 1970-х гадоў у ёй адбываюцца канфлікты паміж прадстаўнікамі прафранцузскіх колаў і прыхільнікамі незалежнасці. У 2018, 2020 і 2021 гадах былі праведзены рэферэндумы аб незалежнасці. Усе яны скончыліся рашэннем застацца ў складзе Францыі.
Насельніцтва Новай Каледоніі — гэта прыкладна 280 тысяч чалавек. З іх 39% належаць да карэннай народнасці, якая называецца «канакі».
Жыхары Новай Каледоніі маюць французскае грамадзянства і галасуюць за прэзідэнта Францыі. Але колькасць людзей, якія маюць права голасу, вельмі абмежавана.
У пачатку 2024 года французскі ўрад пачаў перагляд канстытуцыі, каб даць права голасу тым, хто жыве на востраве больш за 10 гадоў. На фоне абмеркавання закона ў парламенце Францыі 13 мая ў Новай Каледоніі ўспыхнулі беспарадкі. Улады ўвялі каменданцкую гадзіну, на два дні былі забаронены публічныя сходы.
Міністр унутраных спраў Францыі Жэральд Дарманен заявіў, што на востраў накіроўваецца падмацаванне паліцыі. Рашэннем прэм'ер-міністра Францыі Габрыэля Аталя 15 мая ў Новай Каледоніі забаронена выкарыстанне TikTok, якім шырока карысталіся ўдзельнікі беспарадкаў. На забарону гэтай сацыяльнай сеткі таксама паўплывалі асцярогі ўмяшання і распаўсюджання дэзынфармацыі з боку замежных краін.
Як піша L'Express, 16 мая міністр унутраных спраў і заморскіх тэрыторый Жэральд Дарманен (Gérald Darmanin) у эфіры France 2 абвінаваціў Азербайджан ва ўмяшанні ў сітуацыю ў Новай Каледоніі.
Міністра спыталі, ці адыгрываюць нейкую ролю ў падзеях у Новай Каледоніі такія краіны, як Расія, Кітай і Азербайджан.
«Што да Азербайджана, то гэта не фантазіі, гэта рэальнасць. Я шкадую, што частка лідараў груп, якія выступаюць за незалежнасць Новай Каледоніі, заключыла пагадненне з Азербайджанам, у чым няма сумневаў», — цытуе выданне адказ міністра.
Спрэчкі вакол уплыву Азербайджана нарастаюць пасля падпісання ў красавіку мемарандума аб супрацоўніцтве паміж Кангрэсам Новай Каледоніі і Нацыянальным сходам Азербайджана.
Выданне нагадвае, што ў ліпені 2023 года Азербайджан сабраў у Баку прадстаўнікоў сіл, якія выступаюць за незалежнасць Марцінікі, Гаяны, Новай Каледоніі і Французскай Палінэзіі. Па выніках сустрэчы была створана «Бакінская ініцыятыўная група» з мэтай падтрымліваць «рухі за вызваленне ад каланіяльнага панавання».
У заяве, апублікаванай у аўторак на французскай мове дзяржаўным інфармацыйным агенцтвам Азербайджана Azertac, Бакінская ініцыятыўная група асудзіла «арышт канакаў і акты гвалту французскіх уладаў супраць мірных жыхароў Новай Каледоніі».
Выданне нагадвае, што на працягу некалькіх месяцаў Азербайджан крытыкаваў Парыж за падтрымку Арменіі. Абвінаваціўшы Францыю ў палітыцы, якая ідзе «насуперак тэрытарыяльнай цэласнасці і суверэнітэту Азербайджана», камітэт па замежных справах парламента Азербайджана ў студзені рэкамендаваў разарваць усе эканамічныя сувязі з Парыжам і выгнаць французскія кампаніі.
Азербайджан распаўсюдзіў афіцыйную заяву кіраўніка прэс-службы МЗС краіны Айхана Гаджызадэ, у якой абвяргаюцца «адносіны паміж лідарамі прыхільнікаў незалежнасці Новай Каледоніі і Азербайджана».
Чытайце таксама:
У Новай Каледоніі пройдзе рэферэндум аб незалежнасці ад Францыі
