Pozna viečaram 7 krasavika studentcy žurfaka BDU Marynie Jaŭsiejčyk patelefanavaŭ nieznajomy mužčyna, jaki pradstaviŭsia supracoŭnikam KDB Źmitrom. Jon nastojliva prapanavaŭ dziaŭčynie pryjści zaŭtra ranicaj va ŭpraŭleńnie KDB na Kazłova, 6a, dla hutarki.
Na piarečańni Maryny adkazaŭ, što choča apytać jaje pa spravie vybuchu ŭ Miensku 4 lipienia 2008 hoda. Ranicaj 8 krasavika toj ža hołas pacikaviŭsia, ci źbirajecca dziaŭčyna na sustreču. Maryna nia viedała, jak siabie pavodzić u padobnaj situacyi i zmušana pahadziłasia na sustreču.
Dalej raspaviadaje Maryna Jaŭsiejčyk:
Mianie praviali na pieršym paviersie ŭ nievialički pakojčyk, dzie amal try hadziny doŭžyłasia hutarka.
Jon sapraŭdy pačaŭ mianie raspytvać pra vybuch: dzie ja ŭ toj dzień była, što rabiła, ci chadziła hladzieć śviatočnuju prahramu. Ja raspaviała, što sapraŭdy była tam udzień. Ale paśla abiedu viarnułasia da siabie ŭ Malinaŭku. Jon raspytvaŭ taksama ab tym, kali ja daviedałasia pra vybuch. Ja adkazała, što na nastupny dzień, u druhoj pałovie dnia.
Adnak zatym razmova pavolna pierajšła ŭ inšy bok. A manavita, pra roznyja partyi i moładzievyja ruchi, ci ŭdzielničaju ja ŭ niejkich mierapryjemstvach, akcyjach.
Uvohule, ci aktyŭny ja čałaviek, dzie lublu byvać, z kim siabruju. Jaho cikaviła, ci jość siarod maich siabroŭ skinchiedy, albo chimiki, jakija mahli b vyrabić vybuchoŭku. Ja adkazała, što nidzie nia udzielničała i siabroŭ takich nie maju. Zatym pačalisia rospyty pra tvorčuju intelihiencyju, ci sustrakałasia ja ź imi, ci ŭdzielničała ŭ niejkich źjezdach, ci kanśpiektavała ich vystupy?
Pry hetym Źmicier dastaŭ noŭtbuk i pakazaŭ mianie na videazapisie sa Źjezdu biełarusaŭ śvietu «Baćkaŭščyna», i spytaŭsia, što ja tam rabiła, i na jakoj padstavie niešta zapisvała, kala ja nie źjaŭlajusia siabram hetaj arhanizacyi?
Ja sapraŭdy była ŭ jakaści sakratara na Źjeździe biełarusaŭ śvietu «Baćkaŭščyna» i paviedamiła Źmicieru, što rabiła heta dobraachvotna, nichto mianie nie prymušaŭ i hrošaj za heta nie płacili. Jon taksama zapytvaŭsia pra majo znajomstva z kiraŭnikami hetaj arhanizacyi. Pytalisia jašče i pra Uładzimira Niaklajeva, ci viedaju ja niešta pra jaho. Ja paviedamiła, što jahonyja tvory my vyvučali na zaniatkach.
Taksama jon dastaŭ roznyja razdrukoŭki staronak haziet i sajtaŭ i pytaŭsia pra majo dačynieńnie da źmieščanych tam materyjałaŭ,
abvinavačvajučy mianie, jak heta ni dziŭna, u dyskredytacyi Respubliki Biełaruś. I pakazaŭ pry hetym adpaviedny artykuł Kryminalnaha Kodeksu.
Kab zapałochać jašče bolej jon paviedamiŭ, što ja ŭlipła, ale paabiacaŭ zakryć vočy na roznyja fakty pra udzieł u źjeździe i majo raniejšaje supracoŭnictva z sajtam, paabiacaŭ, što mianie nie vyhaniać z vučoby.
Ale tolki kali ja pahadžusia supracoŭničać ź imi.
Prapanavaŭ i nadalej zajmacca sajtam, trymać u poli zroku tych ludziej, ź jakimi ja kantaktuju i pra heta ŭsio raspaviadać.
Ad takoj prapanovy ja admoviłasia, ale Źmicier iznoŭ pačaŭ pałochać prablemami i skazaŭ, što kali ja chaču, kab majo žyćcio nie pieratvaryłasia ŭ piekła, to treba padpisać papiery ab supracoŭnictvie.
Pakolki naša razmova ciahnułasia kala troch hadzin, a ŭ hety dzień ja płanavała patrapić u Maskvu, mianie čakaŭ aŭtobus,
ja, kab spynić hetuju razmovu, padpisała tuju papieru.
Pry hetym ja razumieła što nie chaču i nie budu ź imi supracoŭničać, mnie treba było tolki svoječasova patrapić na aŭtobus i chutčej zabyć pra hetuju niepryjemnuju sustreču.
Na raźvitańnie jon paviedamiŭ, što čas ad času buduć telefanavać na moj sotavy telefon. I sapraŭdy, praz tydzień Źmicier patelefanavaŭ i zaprasiŭ na sustreču. Ja admoviłasia, spasłaŭšysia pry hetym što ničoha cikavaha im paviedamić nie mahu i paprasiła nie pieraškadžać mnie vučycca. U adkaz na maje słovy jon iznoŭ pryhraziŭ, što kali ja nie žadaju razmaŭlać pa dobramu, usio budzie drenna i pad pahrozaj moža apynucca majo dalejšaje navučańnie.
Ja na niekalki dzion adklučyła svoj mabilny telefon, adnak 19 krasavika Źmicier patelefanavaŭ užo na chatni numar. Jon papiaredziŭ, što pieradaść mnie pad raśpisku pozvu i vykliča na razmovu ŭ KDB aficyjna.
***
Situacyju, u jakuju patrapiła dziaŭčyna, kamientuje pravaabaronca Valancin Stefanovič:
Pastka, u jakuju patrapiła Maryna, nie źjaŭlajecca niečym novym. Kožny hod u Pravaabarončy centr «Viasna» źviartajucca maładyja ludzi, jakija raspaviadajuć padobnyja historyi, historyi ab tym jak ich schilali da suprcoŭnictva supracoŭniki KHB.
Treba adznačyć, što ŭsie hetyja razmovy, jak praviła, nosiać nieaficyjny charaktar.
Supracoŭniki KHB karystajucca tym, što maładyja ludzi prosta nie viedajuć svaich pravoŭ. Marynie nie treba było ni ŭ jakim razie prychodzić na sustreču pa telefonym zvanku na mabilny telefon.
Nieabchodna patrabavać aficyjnaj pozvy, ŭ jakoj pavinny być ukazana kudy, kali i ŭ jakaści kaho jana vyklikajecca. Dopyt śviedki rehulujecca normami KPK Respubliki Biełaruś, pry hetym, taki dopyt viadziecca sa składańniem pratakołu, asobie pavinny być ratłumačanyja jaje pravy, u tym liku prava nie śviedčyć suprać siabie samoha i blizkich svajakoŭ, pratakoł paśla dopytu pavinien być pradstaŭleny dla aznajamleńnia i podpisu na kožnaj jahonaj staroncy. U dadzienym vypadku supracoŭniki KHB prosta praviali z Marynaj razmovu. Jana nie znachodziłasia ni ŭ jakim pracesualnym statusie
i mieła prava admovicca razmaŭlać z hetym supracoŭnikam, jaki da taho ž nie pradstaviŭsia joj i nie pakazaŭ svajho słužbovaha paśviedčańnia.
Akramia taho, u adpaviednaści z Zakonam Respubliki Biełaruś «Ab Kamitecie Dziaržaŭnaj Biaśpieki» supracoŭnictva KHB z hramadzianami budujecca na dobraachvotnaj asnovie i adpaviednaje schileńnie hramadzianaŭ šlacham zapałochvańnia, abiacańnia niejkich prablem pa miescy pracy ci vučoby za admomu ad takoha supracoŭnictva źjaŭlajucca prosta niezakonnymi. U źviazku z hetym usialakija «abaviazacielstvy» ab supracoŭnictvie, padpisanyja ŭ dadzienym vypadku Marynaj, źjaŭlajucca prosta papieraj, jakaja nie maje nijakaj jurydyčnaj siły.
Usio, što nahavaryŭ Marynie hety «tavaryš» ab dyskredytacyi Biełarusi i niezakonnaści jaje prysutnaści na źjeździe «Baćkaŭščyny» zvyčajnaja forma zapałałochvańnia jaje i nie bolš za toje.
Nastupny raz kali jaje buduć vyklikać u KHB, ja b paraiŭ Marynie iści tudy vyklučna pa aficyjnaj poźvie i ŭ prystunaści advakata.
Pavodle art. 62 Kanstytucyi Respubliki Biełaruś usim hramadzianam krainy harantujecca prava na jurydyčnuju dapamohu, suproćdziejańnie jakoj nie dapuščajecca. Voś niachaj advatu i rastłumačać jaje pracesualny status i jakija pretenzii jany da jaje majuć.
Adnosna samich mietadaŭ KHB možna adznačyć, što supracoŭniki hetaha viedamstva zastajucca i siońnia słaŭnymi naščadkami Dziaržynskaha i zajmajucca tym, čym zajmalisia ŭ časy SSSR, a mienavity hramadzianskim syskam, a nie pytańniami dziaržaŭnaj biaśpieki. Niachaj by jany lepiej znajšli vinavatych u palityčna‑matyvavanych źniknieńniach lideraŭ biełaruskaj apazicyi V. Hančara, Ju. Zacharanki i žurnalista D. Zavadskaha, a taksama adkazali na pytańnie, jak tak atrymałasia, što krainaj na praciahu ŭžo 16 hadoŭ kiruje adna i taja ž asoba.
