Paśla našumiełaha tekstu «Mova demakratyi i mova dyktatury» Siarhiej Dubaviec rasstaŭlaje kropki nad «i». Tekst publicysta i vydaŭca vyklikaŭ haračyja sprečki ŭ Biełnecie. Na sajcie NN jon sabraŭ 265 kamientaroŭ.
Siarhiej Dubaviec
Sp. Siarhiej, što siońnia važniej, zmahacca za movu ci za ŭładu?
S. Dubaviec:
Samaja vialikaja prablema ŭ samaidentyfikacyi. Kab ja zachacieŭ svabody, jak hramadzianin, albo kab ja zachacieŭ ułady, jak palityk, ja najpierš pavinien zrazumieć, chto taki Ja.Z čaho ja składajusia, u čym maje intaresy na hetaj ziamli. Kali ja nia viedaju chto ja, kali ja prosta nasielnik, adzinka, jak abstraktnaje dreva, tady ŭ mianie nie ŭźnikaje žadańnia zmahacca za ŭładu, za svabodu j niezaležnaść. Jano nia moža ŭźniknuć, bo ja ničym nie pradstaŭleny navat sam dla siabie, nie kažučy ŭžo pra inšych. Kultura – heta nia prosta vieršyki j pieśni, heta naša biełaruskaja cyvilizacyja. Heta kultura pracy j pobytu. Kali my kažam pra palityku, to heta palityka ŭ toj samaj sfery kultury.
Vam na heta moža zapiarečyć vialikaja kolkaść biełarusaŭ. Kab zmahacca za svabodu nieabaviazkova treba havaryć pa-biełarusku, važna ŭśviedamlać siabie hramadzianinam, jaki žyvie ŭ krainie, jakoj žadaje pośpiechu j na hety pośpiech pracuje. Ci rasiejskamoŭny biełarus, liberał ci kasmapalit nie moža zmahacca za svabodu?
S. Dubaviec: Moža, ale dzie vyniki hetaha, dzie prykłady?
Ciapierašniaje pakaleńnie kaža, što jano, mahčyma, budzie pieršym.
S. Dubaviec: Chaj hetyja ludzi pakažuć prykłady.
Čaho dasiahnuli ludzi, jakija deklarujuć svajo zmahańnie za krainu, nijak jaje nia viedajučy j nijak nie atajasamlivajučy siabie ź joju ŭ płanie kultury. Heta rasiejskaja pravincyja. Adpaviedna j impetu dy vialikaj prahi svabody nia moža być u čałavieka, jaki siabie nie identyfikuje z hetaj kulturaj.Tamu i niama vynikaŭ, tamu takaja sytuacyja. I tolki taja moładź, jakaja idzie šlacham identyfikacyi, jana niečaha dasiahaje ŭ kultury. Pakul što. Paśla, kali heta robicca masavym, to jano pierachodzić i ŭ sferu palityki.
Ale pakul nie pierachodzić. Maładziona ź bieł-čyrvona-biełym ściaham i biełaruskaj movaj mohuć nazvać pamiešanym i zacyklenym, maŭlaŭ, heta daŭno nia modna, bo śviet idzie napierad i admaŭlajecca ad hetych sastarełych nacyjanalnych formaŭ.
S. Dubaviec: Heta masavaja źjava.
Ale nikoli ŭ vyrašalnych dla krainy źmienach nie biare ŭdzieł absalutnaja masa. Taja moładź, jakaja sapraŭdy niečaha choča ŭ nacyjanalnym planie, jana ŭsia ŭ Biełarusi śviadomaja.Schodu nazavu Małady Front. A dzie nieśviadomaja moładź? Jana prosta nie jadnajecca. Čamu jany nas krytykujuć? Bo ich zadača pić piva ci Koka-kołu, pracavać, zarablać hrošy, ale heta inšaja sfera, nia toje, pra što ja kažu.
Vy kažacie, što biełaruskuju krainu maraŭ možna zrabić unutry takoj Biełarusi, jakaja jana zaraz. Ale ci nie budzie jano hietam?
S. Dubaviec: Usio pačynajecca z hieta, lubaja ideja, hramadzki ruch ci duchoŭny. Pieršych chryścijan kaliści było 13 čałaviek, a ciapier chryśjijanstva adna z hałoŭnych relihij śvietu. Usio kaliści pačynajecca j zakančvajecca, heta naturalna.
Ale šlach hieta moža być šlacham na dziesiahodździ albo j bolš. Ci nie praściej prahmatyčna dajści da ŭłady i tady źmianiać krainu, sytuacyju movy j kultury?
S. Dubaviec: A vy bačycie ŭ Biełarusi choć niejkija namioki na mahčymaść pieravarotu ci revalucyi?
Siońnia nie, ale jak pakazvaje historyja, usio moža źmianicca za dzień.
S. Dubaviec: Takaja palitalahičnaja fantastyka moža mieć miesca, ale ŭ Biełarusi jość dva varyjanty raźvićcia padziej.
Pieršy - heta narmalnaja kraina, jak našyja zachodnija susiedzi. A druhi varyjant – heta Sarataŭskaja vobłaść, dzie ŭžo dakładna nia budzie nijakich revalucyj i navat evalucyi. Vybirajcie, što vam bližej. Mnie bližej šlach samaidentyfikacyi.Heta zaruka j apošni rubiež, kab nia stać Sarataŭskaj vobłaściu. Dla hetaha nieabaviazkova śviatkavać Kupalle j skakać cieraz vohnišča. Treba prosta žyć, stvarać siamju, damahacca biełaruskaj škoły dla dziaciej. Treba stvarać vakoł siabie asiarodździe takich samych śviadomych biełarusaŭ, jakija chočuć dabra svajoj krainie.
