З кіраўнікамі Саюзу беларускіх пісьменьнікаў гутарыць карэспандэнт «НН» Аркадзь Шанскі.
«Наша Ніва»: Чаму ўлады пайшлі на стварэньне новай арганізацыі?
Алесь Пашкевіч: Ідзе зачыстка грамадзянскай супольнасьці. Саюз пісьменьнікаў ня першы трапіў пад стварэньне клону. Да гэтага былі саюзы палякаў, журналістаў — пасьлядоўныя крокі па прыдзяржаўліваньні грамадзкіх арганізацый.
Называцца Саюзам пісьменьнікаў Беларусі мае права толькі наша арганізацыя. Яна мела такую назву, покуль не было зьменена заканадаўства, і грамадзкім аб’яднаньням забаранілі ўжываць слова «Беларусь». Таму мы былі вымушаны перайменавацца ў Саюз беларускіх пісьменьнікаў.
Барыс Пятровіч: Думаю, кармілі іх казкамі пра тое, што будуць выдаваць кнігі. Можа, Мікалай Чаргінец агучыў тое, што ён казаў на сходзе Літфонду тры гады таму: што зробіць усё, каб Дом літаратара аддалі літаратарам, каб адрамантаваць дом адпачынку «Іслач» і каб вэтэраны-пісьменьнікі маглі наведваць яго бясплатна. Прайшло тры гады, нічога з гэтага ня зроблена. Ён, калі казаць па-ваеннаму, дэзэрціраваў зь Літфонду. І цяпер вырашыў стварыць пад сябе новую арганізацыю — з тымі ж самымі абяцаньнямі.
АП: Што кінулася ў вочы — злосьць у вачах тых пісьменьнікаў, якія прыйшлі ў Палац прафсаюзаў. Злосьць на сваё жыцьцё, на сваю неўладкаванасьць, хоць яны займаюць пасады ў холдынгу.
«НН»: Праўладны Саюз пісьменьнікаў у аснове сваёй прарасейскі?
АП: Большасьць з прысутных былі расейскамоўныя. Упершыню ў гісторыі літаратуры Беларусі акцэнтаваны падзел: перад сходам мне паведамілі, што плянуецца абраць двух намесьнікаў — па расейскай літаратуры і беларускай.
БП: На сходзе было шмат маладых людзей, якія пасьпелі надрукаваць, можа, па адным вершы ў раёнках. Пісьменьнік — гэта прафэсійная ацэнка, і гэтае званьне даецца ня проста так. Нехта называе гэта «ўстаноўчым зьездам Саюзу пісьменьнікаў», а прыходзяць людзі, якія ня маюць ня толькі кніг, але і публікацый. Прынамсі, тых, хто нас выганяў і ў каго віселі на грудзях бэджыкі «Аргкамітэт», мы ня ведаем. Мы пыталіся ў іх: «Што вы пішаце — прозу, паэзію?» Яны адмоўчваліся.
У краіне няма літаратурнага інстытуту, не існуе дыплямаваньня прафэсійнасьці пісьменьніка. Наш Саюз выконваў вялікую функцыю па прафэсійнай атэстацыі пісьменьнікаў: дзейнічаюць сэкцыі паэзіі, крытыкі, прозы, дзе прафэсіяналы праводзяць папярэдні адбор і аналіз кніг. Калі чалавек атрымліваў сяброўскі білет Саюзу пісьменьнікаў, гэта было сьведчаньне прафэсіяналізму творцы.
«НН»: Вы лічыце, што рыхтуецца ліквідацыя Саюзу беларускіх пісьменьнікаў, а на яго месца прыйдзе наваствораная структура?
АП: У сучасных варунках ліквідаваць легітымны Саюз пісьменьнікаў не складае праблем.
БП: Але ёсьць шмат варыянтаў: можна зарэгістраваць арганізацыю «Саюз беларускіх пісьменьнікаў» ва Ўкраіне, Літве, Польшчы, Расеі.
«НН»: Ці лічыце вы сытуацыю настолькі надзвычайнай, каб сабраць з гэтай нагоды Раду Саюзу ці нават зьезд?
АП: Вялікай перасьцярогі пакуль ня бачу. На чарговым пасяджэньні Рада будзе разьбіраць гэтае пытаньне. 9 сьнежня абмяркуе сытуацыю сход Беллітфонду, дзе М.Чаргінец, які некалькі гадоў кіраваў ім, павінен выступіць са справаздачным дакладам. Рада СБП зьбярэцца напярэдадні сходу.
«Усе экстрэмісты ці ўжо асуджаныя, ці з'яўляюцца фігурантамі спраў, якія будуць разгледжаны судамі». Швед падводзіць рысу пад рэпрэсіямі?4
Каментары