Ілюстрацыйны здымак. Фота: «Наша Ніва»
Наплыў люксавых аўто
Лічбы, прыведзеныя Польскім эканамічным інстытутам, адлюстроўваюць рост экспарту машын у Беларусь не ў колькасным вымярэнні, а ў вартасным. У 2023 годзе імпарт машын з ЕС у Беларусь дасягнуў 2,62 млрд еўра. У параўнанні з 2021-м сума вырасла на 642%.
Таму сцвярджэнне пра больш, чым шасціразовы рост імпарту аўто ў Беларусь будзе перабольшваннем.
Агучаныя лічбы ў першую чаргу паказваюць на тое, што моцна павялічыўся сярэдні кошт аўтамабіля, які імпартуецца з краін ЕС у Беларусь.
Пра гэта сведчыць і іншы паказчык. Так, напрыклад, у выпадку з машынамі з аб'ёмам рухавіка больш за 2500 см³ продажы ў Беларусь выраслі на 1666% у коштавым вымярэнні.
Таксама пэўны ўнёсак у такі шалёны прырост унесла інфляцыя і сусветны рост цэн на аўтамабілі, які быў выкліканы ў першую чаргу наступствамі пандэміі.
Але, безумоўна, галоўны чыннік — тое, што Беларусь стала перавалачнай базай на шляху з Еўропы ў Расію. Яшчэ летам 2023 года ЕС забараніў экспарт у Расію машын з аб'ёмам рухавіка больш за 1,9 літра і/або даражэйшых за 50 тысяч еўра. На Беларусі гэтыя абмежаванні не распаўсюджваюцца.
На скарачэнне імпарту аўто з ЕС у Расію паўплывала і тое, што расійскія пакупнікі маюць складанасці з разлікамі праз санкцыі ў банкаўскай галіне.
З якіх краін масава едуць машыны ў Беларусь
Асноўнымі пастаўшчыкамі аўтамабіляў у Беларусь сталі тры еўрапейскія краіны: Германія, Польшча і Літва.
На Германію прыходзіцца каля 42% экспарту аўтамабіляў з ЕС у Беларусь, на Польшчу 27% і на Літву — 10%.
Польшча пры гэтым, калі браць усе групы тавараў, — найбуйнейшы экспарцёр у Беларусь сярод краін ЕС. У перыяд з 2021 па 2023 год польскі экспарт у Беларусь павялічыўся на 2/3.
Ілюстрацыйны здымак. Фота: «Наша Ніва»
Попыт унутры Беларусі таксама моцна павялічыўся
Але варта адзначыць, што рост імпарту аўто з ЕС у Беларусь адбываецца ў тым ліку за кошт унутранага рынку.
Рэч у тым, што да поўнамаштабнага ўварвання Расіі ва Украіну і ўведзеных у адказ санкцый большасць машын, якія прадавалі беларускія дылеры, вырабляліся на заводах у Расіі.
Пасля зыходу сусветных аўтавытворцаў з Расіі беларускія дылеры ў большасці сваёй засталіся без паставак новых машын.
Калі ў даваенным 2021 годзе было рэалізавана амаль 47 тысяч адзінак тэхнікі, то па выніках 2023 года дылеры прадалі каля 25 тысяч адзінак. А ў 2022 годзе ўсяго 17 234 машыны.
Паколькі попыт на аўтамабілі сярод беларускіх пакупнікоў нікуды не знік, расійскай вытворчасці знайшлі замену.
Рост імпарту аўто з Еўропы ў лічбавым вымярэнні выглядае наступным чынам. Калі за 2021 год фізічныя асобы імпартавалі ў Беларусь з трэціх краіне каля 35 тысяч машын, то ў 2022 годзе ўжо каля 81 тысячы адзінак тэхнікі. Даныя за 2023 год адсутнічаюць.
Ці захаваецца тэндэнцыя?
Выглядае, што аб'ёмы 2023 года так і застануцца пікавымі. Мінулым летам ЕС забараніў імпарт аўто ў Расію з аб'ёмам рухавіка большым за 1,9 літра або даражэйшымі за 50 тысяч еўра. Паколькі на Беларусь абмежаванні не распаўсюджваліся, падсанкцыйныя аўто ішлі ў Расію праз нашу краіну.
Але з канца сакавіка Польшча, Літва і Латвія ўзмацнілі кантроль за выкананнем санкцый. Цяпер падсанкцыйныя ў Расіі аўто ўжо не так проста правезці праз Беларусь. Еўрапейская мытня патрабуе дадатковыя дакументы, у тым ліку пацвярджэнне плацяжу з беларускага банку.
Як правіла, за машыны прызначаныя для перапродажу ў Расію, разлічваліся наяўнымі, крыптавалютай або праз афшорныя фірмы. Цяпер такім машынам уезд у Беларусь закрыты. Аўто ў Расію будуць паступаць больш складаным і дарагім шляхам — праз Турцыю.
Ілюстрацыйны здымак. Фота: «Наша Ніва»
Ці ўдалося пабіць рэкорды 2010-2011 гадоў?
Калі глядзець на аб'ёмы паставак аўто з Еўропы і ЗША ў колькасным вымярэнні, то цяперашняму буму далёка да таго, што было ў 2010-м — першай палове 2011 года. Тады за ўвесь 2010 год фізічныя асобы імпартавалі з трэціх краін больш за 250 тысяч аўто, а за шэсць месяцаў 2011-га — 192 тысячы аўто.
Чытайце таксама:
Купля аўто з Еўропы і ЗША на замову — неапраўданая рызыка або рэальная магчымасць сэканоміць?
Перагоншчыкі люксавых аўто знайшлі новы маршрут, каб дастаўляць санкцыёнку ў Расію ў абыход Беларусі
