«Не вайне!» Як Макс Корж разрываў Варшаву і пра што казаў на сваім канцэрце? РЭПАРТАЖ
9 жніўня ў Варшаве даў канцэрт Макс Корж. Квіткі на стадыён, які змяшчае 80 тысяч чалавек і дзе выступалі Тэйлар Свіфт і Metallica, разабралі за тыдзень. Некаторыя выказвалі здагадку, што дзень, які супадае з датай з выбараў-2020, быў абраны артыстам невыпадкова. Праўды мы не даведаемся, бо Корж, як і яго атачэнне, не дае інтэрв’ю ўжо гадоў дзесяць.
Падчас выступу Корж быў традыцыйна вельмі асцярожным і абцякальным у выказваннях, мякка прасоўваючы дыпламатычныя і міратворчыя лозунгі — «мы ўсе людзі», «не вайне», «стварэнне, а не разбурэнне», «цэлая краіна ў закладніках». Праўда, хто канкрэтна маецца на ўвазе — здагадайцеся самі.
Расказваем, чым яшчэ запомніцца гэты канцэрт і чаму поўныя еўрапейскія стадыёны, якія танчаць пад хлопца з Лунінца, ведаючы на памяць усе яго тэксты — гістарычная па сваім маштабе з’ява для музычнай старонкі Беларусі пры любым раскладзе.
Адданыя фанаты Каржа дакладна згадаюць апошні яго канцэрт у Мінску на стадыёне Дынама — у жніўні 2019 года. Ён сам будзе не адзін раз згадваць 2019-ты з настальгіяй, як час, калі ён быў суцэльна шчаслівым, як і многія беларусы — наступны год, што пачаўся з пандэміі і працягнуўся рэпрэсіямі ў Беларусі і вайной ва Украіне падзяліў жыццёвую лінію на «да» і «пасля». Макс Корж у гэтым «пасля» пакінуў Беларусь восенню 2024-га пасля званка з органаў з запрашэннем на размову. Вядома, што ГУБАЗіК быў незадаволены тым, што на выступах спевака людзі ўздымаюць бчб-сцягі, а самога Каржа абвінаваціў у падтрымцы Украіны ў вайне.
Канцэрт Каржа — для фізічна трывалых. Спачатку — прастаяць некалькі гадзін у чэргах на ўваход, пасля — дачакацца пачатку імпрэзы, які пасунуўся на дзве гадзіны (многія правялі гэты час у амаль бесперапынным слэме пад «мінусы» трэкаў Каржа ў выкананні жывога аркестра). І нарэшце — тры гадзіны танцаў ужо з вакалам Максіма, якімі ён прафесійна дырыжаваў: «10 крокаў улева, 10 управа! Дзелімся на дзве часткі, робім вялікае кола!» Пад такой нагрузкай многія сцягнулі з сябе майкі ўжо ў самым пачатку, паліваючы галовы і торсы вадой наўпрост у руху.
Канцэрт быў затрыманы праз праблемы са сканаваннем на ўваходзе, але ў нейкі момант ён увогуле нібыта апынуўся пад пагрозай адмены — прынамсі арганізатары некалькі разоў застрашвалі, што калі публіка, якая пераскоквала з трыбун на танцпол, не вернецца назад, мерапрыемства так і не пачнецца. Некаторых асабліва буйных парушальнікаў правіл польскія сілавікі вывелі з пляцоўкі.
Фанаты Каржа нарабілі справаў і перад канцэртам і пасля — жыхары Варшавы паведамлялі ў паліцыю пра моцны шум, масавае парушэнне правілаў паркоўкі, запуск феерверкаў і піратэхнікі, адсутнасць месцаў для аўто, смецце і непрыстойныя паводзіны ўдзельнікаў у публічнай прасторы. Многія былі абураныя паводзінамі прыезджых.
«У мяне суцэльныя беларускія флэшбэкі з лета-2020. Сілавікі заломліваюць людзей, вакол шмат шмат беларусаў у белым, сцягі, дрэнна цягне інтэрнэт, натоўпы на дарогах і чэргі…», — дзялілася адна беларуска.
Датычна сцягоў — іх, як і любыя торбы, на канцэрт афіцыйна праносіць забаранілі. Калі нехта дрэнна хаваў, сцягі забіралі на ўваходзе, але ўсё ж з некалькі дзясяткаў палотнаў апынулася ўнутры, больш за ўсё — украінскіх і беларускіх. Усе крычалкі і прамовы Каржа гучалі па-руску, акрамя часткі, дзе ён выказаў свае думкі наконт вайны — «Stop war!» ён прадубляваў некалькі разоў у хоры з гледачамі і па-англійску.
«Прайшоў год з таго моманту, калі нам падавалася, што ўсё скончыцца, вайна скончыцца. Да гэтага быў яшчэ год, калі падавалася, што вайна скончыцца і яшчэ год… Вось хутка, кажуць, робім нешта там, вось-вось, пачакайце — і не могуць яе скончыць. Вы яе не можаце скончыць і я не магу. Нехта нават не хоча, каб яна заканчвалася. І самыя эрудзіраваныя, разумныя людзі не дадуць адказу, як спыніць тое, калі ў закладніках вялікая колькасць людзей, цэлая краіна ў закладніках. Калі людзі, якія не падпісваліся на гэта, ідуць паміраць у акопах. Але менавіта ў гэтую хвіліну, я ведаю, што зраблю, — заінтрыгаваў Корж і пачаў шмат разоў крычаць: «Спыні вайну!».
У разважаннях, што можа рабіць кожны, каб спыніць зло, ён прыйшоў да закліку «ствараць, а не разбураць».
«Ёсць месца, дзе прайграць немагчыма — культура, ай-ці. Слаўце сваю краіну, не толькі беларусы, а ўсе. Стварайце, пакуль дыхаеце. Радуйцеся кожнай хвіліне, мы жывем — гэта сапраўдны дар!»
Прагучала са сцэны і польская мова, дзеля якой на сцэну паклікалі перакладчыка, з якім Корж завёў дыпламатычную, суседскую тэму.
«Беларусі і палякі нічым не адрозніваюцца, як і іншыя народы. Адрозніваюцца толькі мовай. Я ведаю, часы нялёгкія, але вы павінны запомніць: палітыка — гэта палітыка, а простыя людзі — гэта простыя людзі. У нас добрыя, працавітыя людзі, у вас — гэтак жа. Не дай божа вам некалі скажуць — гэта вораг ці той вораг. Запомніце: самы галоўны вораг кожнага народа — простая маніпуляцыя. Я жадаю ўсім толькі міру», — гэты спіч атрымаў найбольшую падтрымку апладысментамі. Хаця было бачна, што прыхільнікам хацелася ад Макса больш — больш яснасці, больш жорсткасці ў сваіх ацэнках рэчаіснасці.
Найбольш гэта было бачна, калі публіка пачынала скандаваць радыкальнае «Пуцін — х**йло», але сустракалася толькі з жаданнем змяніць тэму і заглушыць такое праяўленне эмоцый новымі разважаннямі — пра карысць здаровага сну, напрыклад. Ці пра тое, што час зараз бяжыць хутка, не так як у школе і ўніверсітэце. Ці рамантычнымі байкамі пра ўтвораныя дзякуючы канцэртам Каржа сем’і.
Глабальна гэта быў усё той жа стары-добры Корж, з моцнымі бітамі і зразумелымі кожнаму тэкстамі, якія дасканала ведаюць на памяць (нават трэк Wake Up, які ён выпусціў напярэдадні канцэрта, ужо быў вывучаны). І ў такім фанатычным следаванні за артыстам — галоўная магія адносін Корж — слухачы. Яны не толькі гатовыя вывучыць усе тэксты, адслэміцца пяць гадзін, але і аб’ядноўваюцца па-за канцэртамі ў рух «Варушняк», жывучы сваімі бандамі ў кемпінгах (гэтым разам намётавы гарадок у Варшаве разбілі 8-12 жніўня), выязджаючы кампаніямі на гастролі, пікнікі і ладзячы after-party на валанцёрскіх пачатках.
За такую аддачу Корж шчыра дзякуе. Часам — сумеснымі здымкамі ў кліпах ці пастаяннай прысутнасцю гледачоў на экранах на сцэне, дзякуючы камерам, якія выхопліваюць з натоўпу асобныя твары.
У гэтым кантэксце найбольш натуральна артыст глядзеўся, калі ўзяў у рукі гітару, нацягнуў на лонгсліў з лічбай «9» на спіне байку з капюшонам і пачаў спяваць пад акустыку з фонам з вогнішча і лесу за спінай. Атрымліваліся сапраўдныя пацанскія пасядушкі.
Місія аб’ядноўваць людзей па-за сістэмай нацый і канфліктаў у Каржа атрымліваецца. Вядома, многім хацелася б, каб ён называў рэчы сваімі імёнамі, быў больш выразным і адназначным у сваёй пазіцыі, не размазваючы думкі і сэнсы — усё ж лідар меркаванняў. Але на гэтым этапе ён абраў быць за ўсіх добрых, за ўсіх сваіх пацаноў замест супраць канкрэтных злых. Дарэчы, нават за гэта здолеў адгрэбці, і толькі сям’я Каржа ведае ў дэталях, наколькі жорсткім быў працэс з ціскам на яго. На гэтым этапе ён, як ні круці, самы вялікі беларускі артыст, здольны збіраць стадыёны. Ён пазіцыянуе сябе як беларус, хоць і не размаўляе публічна па-беларуску. Беларус з Палесся і з Грушаўкі, які любіць лясы і Мінск адначасова. Беларус, які любіць беларусаў — і гэта, насамрэч, нямала.
«Гэты стадзік аддзяляе нас ад жывёльнага свету, свету, дзе нас робяць лічбамі, рабамі, целамі. Сардэчна запрашаю ў свой свет, за сценамі ён іншы. Тут можна быць шчаслівым і потым падзяліцца гэтым шчасцем з тымі, хто не змог трапіць на канцэрт. А такіх, я ведаю, шмат». Тыя, хто прыйшоў на яго канцэрт, шчыра выглядалі шчаслівымі.
Каментары
И которого ни я, ни мои дети (ни даже внуки)) слушать не будут.
Мяне персанальна засмучае толькі адно - што такой колькасці маладых людзей падабаецца яго творчасць. Так мы ніколі не выйдзем з "паўзучай" русіфікацыі.