Ci moža sol być pryčynaj dyjabietu druhoha typu?
Ludzi časta dumajuć, što dyjabiet 2-ha typu pravakujecca cukram. Miž tym novaje amierykanskaje daśledavańnie ŭskładaje vinu na kuchonnuju sol.
17.11.2023 / 20:34
Fota: vecteezy
Daśledavańnie, praviedzienaje navukoŭcami z Tulane University ŭ Novym Arleanie, vykarystoŭvała danyja pra kala 400 000 darosłych, uziatyja z daśledavańnia Biobank Vialikabrytanii. Daśledčyki sačyli za ŭdzielnikami amal dvanaccać hadoŭ — za hety čas kala 13 000 zachvareli na dyjabiet 2-ha typu. U vynikovym pres-relizie hałoŭny aŭtar daśledavańnia skazaŭ, što «kali pryniać sa stała salnicu, dyjabiet 2-ha typu možna praduchilić». Ale ci sapraŭdy ŭsio tak prosta, zadajecca pytańniem The Conversation.
Jak śćviardžaje vydańnie, novaje daśledavańnie moža tolki dapuskać suviaź pamiž užyvańniem soli i ryzykaj raźvićcia dyjabietu 2-ha typu, nie bolš za toje. Usio tamu, što taki typ daśledavańnia, jaki nazyvajecca naziralnym, nie moža dakazać, što adna reč vyklikaje inšuju — tolki toje, što adna reč źviazana z druhoj, bo mohuć być i inšyja faktary.
Danyja, jakija vykarystoŭvalisia dla acenki ŭžyvańnia soli, hruntavalisia na prostym pytańni: «Ci dadajecie vy sol u ježu?» (U pryvatnaści, vyklučana sol, dabaŭlenaja padčas pryhatavańnia ježy.) Pytańnie, na jakoje adkazvali ŭdzielniki daśledavańnia, mieła tolki varyjanty: «nikoli/redka», «časam», «zvyčajna» abo «zaŭsiody». Heta aznačaje, što z adkazaŭ niemahčyma acanić, jakaja kolkaść soli dakładna moža być źviazana z pavyšanaj ryzykaj raźvićcia dyjabietu 2-ha typu.
To-bok apublikavanyja danyja nie zmahli davieści, što ŭžyvańnie 2 h soli ŭ dzień, dadanych za stałom, pavialičvaje ryzyku raźvićcia dyjabietu 2-ha typu bolš, čym spažyvańnie, naprykład, 1 h za dzień.
Apracavanaja ježa — najvialikšaja krynica soli
U Vialikabrytanii, danyja ź jakoj vykarystoŭvalisia dla daśledavańnia, zvyčajnaje spažyvańnie soli składaje kala 8 h abo dźviuch čajnych łyžak u dzień. Ale kala troch čverciaŭ ad hetaj kolkaści zvyčajna pastupaje z apracavanych charčovych praduktaŭ. Bolšaja častka astatniaha dadajecca padčas hatavańnia i nie tak šmat dadajecca jašče niepasredna za stałom. Anhlijskaja arhanizacyja National Health Service rekamienduje ludziam abmiežavać štodzionnaje spažyvańnie soli pryblizna da 6 h, a Suśvietnaja arhanizacyja achovy zdaroŭja rekamienduje jašče mienšuju normu — da 5 h.
Darečy, u Biełarusi ŭ siarednim spažyvajuć 10 h soli ŭ dzień — takija danyja ahučvała zahadčyca łabaratoryi arteryjalnaj hipiertanii RNPC «Kardyjałohija» jašče ŭ 2018 hodzie. I tyja ž 75% biełarusy atrymlivajuć z praduktaŭ, vyrablenych na charčovych pradpryjemstvach. Naprykład, u 100 h viandliny ci 100 h papkornu ŭtrymlivajuć kala 1,5 h natryju (rekamiendavanaja dzionnaja norma 5 h soli adpaviadaje 2 h natryju)
Jość niekatoryja dokazy taho, što pavieličeńnie spažyvańnia soli, jakoje vymiarajecca ŭzroŭniem natryju ŭ mačy, moža być źviazana z pavyšeńniem uzroŭniu harmonu stresu kartyzołu. Kartyzoł ža ŭ svaju čarhu źviazany z pavyšeńniem kryvianoha cisku i źnižeńniem efiektyŭnaści harmona insulinu, jaki kantraluje ŭzrovień hlukozy ŭ kryvi i źjaŭlajecca klučavoj častkaj raźvićcia dyjabietu 2 typu. Adnak dokazy hetaha miechanizmu byli vyjaŭlenyja pakul tolki na pacukach.
Pamienšyć kolkaść soli — dobraja ideja
U čym možna być upeŭnienym, dyk heta ŭ tym, što ŭ ludziej z dyjabietam 2-ha typu (u jakich časta nazirajecca vysoki kryviany cisk) pry mienšym užyvańni soli cisk palapšajecca. Takim čynam, užyvańnie mienšaj kolkaści soli ŭ ramkach zdarovaha charčavańnia dakładna źjaŭlajecca dobraj idejaj, bo zdarovaja dyjeta vidavočna źnižaje ryzyku dyjabietu 2-ha typu.
Novaje daśledavańnie nie pakazała, nakolki dakładna treba pamienšyć spažyvańnie natryja chłarydu, ale vykazała zdahadku ab niekatoraj suviazi pamiž dadavańniem soli ŭ ježu i ryzykaj raźvićcia dyjabietu 2-ha typu. Takim čynam, lepš zasiarodzicca na prafiłaktycy i źnižeńni ryzyki pravieranymi i dakazanymi sposabami, jakija ŭklučajuć padtrymańnie zdarovaj vahi, fizičnuju aktyŭnaść i paŭnavartasnuju zdarovuju dyjetu.
Čytajcie taksama:
Ëść prablema, jakuju možna vyrašyć, pakłaŭšy sol u spalni pad łožkam
Na «Kufry» ŭkrainskuju sol pradajuć ažno pa 50 rubloŭ za 1,5 kiłahrama — jak z popytam?