«Да $30 тысяч за сезон». Як маладая сям'я фермераў-блогераў зарабляе на клубніцах
Юлія Мікалаевіч і Андрэй Яраховіч — сямейная пара з вёскі ў Лунінецкім раёне. Яны сталі не толькі паспяховымі фермерамі, але і папулярнымі блогерамі. Аказалася, сумленны вясковы кантэнт прыносіць дзясяткі тысяч падпісчыкаў у сацсетках. Пра тое, як будуе бізнэс маладая сям'я і колькі ўдаецца зарабляць на продажы клубніц са сваіх участкаў, Юлія расказала Myfin.by.
11.06.2024 / 19:22
Фота з асабістага архіва герояў матэрыялу
«Стамілася ад сталіцы і вярнулася на вёску»
— Юлія, як узнікла ідэя зарабляць на клубніцах?
— Гэта сямейны бізнес, які мы ўсёй сям'ёй вядзем у Лунінецкім раёне. У маіх бацькоў і ў бацькі ды маці мужа ёсць падсобная гаспадарка. Зямля знаходзіцца ў арэндзе — фермерствам і рэалізацыяй займаемся мы з мужам, мая сям'я і бацькі мужа.
Мы з мужам родам з вёскі Міжлессе. Пасля дзявятага класа школы я пераехала ў сталіцу і вучылася ў мінскім гандлёвым каледжы. Затым паступіла ў БДЭУ.
Універсітэт не скончыла, бо не здала экзамен на другім курсе. І, шчыра кажучы, пакуль вяртацца да вучобы не планую.
Пасля каля 6 гадоў прапрацавала ў розных арганізацыях гандлю касірам і прадаўцом. У нейкі момант я зразумела, што стамілася ад горада, — усё часцей і часцей стала прыязджаць на вёску, дапамагала бацькам з агародам. Паралельна завязаліся адносіны з будучым мужам.
Знаёмыя мы з дзяцінства — у нашай вёсцы жыве ўсяго 1000 чалавек. Былі адзін у аднаго першым школьным каханнем. Пасля майго пераезду ў сталіцу разышліся. А праз 8 гадоў зноў сустрэліся і летась пажаніліся.
— Усё ж такі вы вярнуліся на вёску?
— Так, у 2020 годзе нашы з мужам бацькі пачалі займацца клубніцамі. Мы з мужам падцягнуліся — спадабалася займацца ягадамі.
Я пачала весці блог у інстаграме: расказвала пра тое, што менавіта вырошчваем і як жывецца на вёсцы. Мы хутка ўбачылі зваротную сувязь ад падпісчыкаў — блог даволі хутка рос.
Такім чынам нашы чытачы рабіліся купцамі, таму сацсеткі для нас — самы актыўны канал продажаў. Тут заўсёды публікуем інфармацыю пра тое, дзе і а якой будзем прадаваць нашы ягады.
Увогуле не абмяжоўваемся толькі ягадамі — клубніцамі і буякамі. Напрыклад, мой бацька вырошчвае гародніну: бульбу, буракі і моркву — ужо на працягу 27 гадоў. Раней прывозілі з мамай на рэалізацыю ў Мінск, а цяпер прадаюць на мясцовых кірмашах.
«Трэба ўставаць у 3:00, каб паспець сабраць ягады»
— Як дзеліце абавязкі?
— Цяпер сезон клубніц — мы дапамагаем бацькам вырошчваць ягады і гародніну, збіраем усёй сям'ёй і прадаем. Пачынаем падрыхтоўку з сакавіка. Наогул праца ідзе амаль круглы год: у красавіку саджаем, у траўні-жніўні з'яўляюцца ягады, а з верасня па лістапад — гародніна.
Праца на вёсцы — гэта практычна кругласутачны працэс.
Напрыклад, у сезон клубніц брат Андрэя і хтосьці з родных устае ў 3:00, каб праз гадзіну быць на полі. З 4:00-5:00 прыступаюць да збору ягад. Трэба паспець усё зрабіць, бо з 9:00 звычайна пачынаецца невыносная спякота і працаваць становіцца даволі складана.
Днём падключаемся з мужам — загружаем у машыну ягады і едзем у Мінск на рынкі. Адзначу, што шмат часу займае сама дарога: ад Лунінецкага раёна да Мінска — 250 км. 6 гадзін у дзень ідзе толькі на дарогу ў абодва бакі. Стараемся прадаць за пару гадзін, каб да позняга вечара паспець вярнуцца ў вёску. І так праходзяць усе дні — толькі ў дождж дазваляем сабе крыху адпачыць і набрацца сіл.
У мае абавязкі таксама ўваходзіць здымка нашых працоўных працэсаў — усё, што звязана з блогам. Я адкрывала ІП на рэкламныя паслугі, таму менш працую ў палях. Я прыдумляю крэатывы, кантэнт і ўсё, што звязана з маім блогам. А муж Андрэй займаецца больш фізічнай і тэхнічнай працай: ён у сямейным бізнэсе грузчык, кіроўца, аўтаслесар і прадавец.
«На 20 цяпліц трэба патраціць каля $10 000»
— Колькі трэба грошай, каб пачаць сваю справу ў фермерскай гаспадарцы?
— Усё залежыць ад таго, колькі зямлі дадуць у арэнду. У нашым раёне шмат хто хоча зарабляць на клубніцах, бо ў нас спрыяльны для гэтага клімат.
Калі пачынаць з сярэдніх памераў зямельных участкаў, то неабходна каля $10 000 на 20 цяпліц. У адну цяпліцу трэба каля 500 саджанцаў (цана за 1 шт. — ад 0,2 рубля). Праўда, можна вырасціць іх самастойна, але не забывайце ўлічыць сваю фізічную працу.
Калі сям'я Андрэя пачала вырошчваць клубніцы — грошы былі толькі на стары трактар. Абышоўся ён у $2 500, аднак гэта была выгадная купля, без якой немагчыма было б рабіць розныя маніпуляцыі. Таксама трэба мноства інструментаў і расходных матэрыялаў, без якіх немагчыма займацца фермерскай гаспадаркай.
«За сезон трэба зарабіць на ўвесь астатні год»
— Вырошчванне гародніны і ягад — гэта сезонная праца. Як забяспечыць сябе фінансава ў іншыя месяцы?
— Як я і казала, праца ідзе круглы год. У маіх бацькоў каля 3 гектараў бульбы, морквы і буракоў, а ў бацькоў мужа — 3 гектары клубніц. Гэта даволі вялікія аб'ёмы, таму амаль цэлы год трэба працаваць, каб быў добры ўраджай: закупляць саджанцы і працаваць з зямлёй. Таксама зімой збіраем тэхніку і рамантуем яе, каб падрыхтавацца да сезона.
Вядома ж, асноўны даход атрымліваем у сезон. І наша мэта — за гэты перыяд забяспечыць усе тры сям'і на астатні год. Узімку таксама падзарабляем на дастаўцы гародніны ў Мінск. А яшчэ ў блогу ў інстаграме каля 104 000 падпісчыкаў — з яго таксама атрымліваем заробак.
— Колькі ўдаецца зарабляць?
— Сума можа вар'іравацца. Звычайна гэта ад $10 000 да $30 000 за сезон. Гэтую суму мы дзелім на тры вялікія сем'і. Падатак на зямлю складае каля 300 рублёў на год.
«Набралі больш за 100 тысяч падпісчыкаў»
— У вас дастаткова шмат падпісчыкаў у сацсетках, як удалося дасягнуць такой лічбы?
— У нас два акаўнты. У першым — больш за 100 тысяч падпісчыкаў, а ў другім, які завяла летась, 55 тысяч. Я пачала паказваць простае жыццё ў вёсцы без прыфарбоўвання — такое, якое яно ёсць. Падпісчыкам спадабаўся просты вясковы кантэнт.
Я здымаю старую бацькоўскую хату, бабуляў і дзядуляў, працу ў палях, старыя фатаграфіі. Нашыя падпісчыкі расказваюць пра тое, што дзякуючы нам яны адчуваюць настальгію і ў іх прачынаюцца ўспаміны з дзяцінства.
Такім чынам кантэнт «вірусіўся», мы набіралі прагляды і падпіскі. Таксама я актыўна маю зносіны з іншымі блогерамі — перыядычна мы абменьваемся рэкламай. Усімі спосабамі развівала наш блог, каб дамагчыся такой актыўнасці. Я атрымліваю шмат станоўчай зваротнай сувязі, таму спыняцца не збіраюся.
Прадаем у асноўным праз інстаграм. Большасць купцоў ведаюць, цэняць і паважаюць нашу працу. У блог укладзена вельмі шмат крэатыву, сіл і новых ідэй. Бо ў нас ужо ёсць аўдыторыя, на рэкламу грошы практычна не трацім.
— А для чаго вырашылі завесці другі акаўнт?
— Другі акаўнт завяла хутчэй для заказаў, каб аддзяліць гэтую інфармацыю. Так я магу хутка адказваць на паведамленні кліентаў, выстаўляю звесткі пра тое, калі і куды прыедзем на рэалізацыю нашых прадуктаў. Увогуле, усё для зручнасці і аператыўнай сувязі з кліентамі. Магчыма, гэты акаўнт таксама манетызую з часам.
— У Беларусі фермерства стала даволі папулярнай дзейнасцю. Не страшна было сутыкнуцца з канкурэнцыяй?
— Калі мы пачыналі каля 5 гадоў таму вырошчваць клубніцы — такой канкурэнцыі не было. За апошнія гады, калі пачалі больш актыўна весці сацсеткі, сталі аднымі з першых, каму ўдалося хутка раскруціцца. Аўдыторыя нас ведае і давярае нам.
Вось тады і пачалі з'яўляцца канкурэнты, якія шмат у чым капіявалі фармат. З кожным годам сапраўды становіцца ўсё цяжэй «заставацца на плаву». У кожным выпадку ў кожнага прадаўца будзе свой пакупнік.
«Жыццё фермераў звязана з пастаянным рухам»
— Як гэта — быць фермерам у Беларусі?
— У фермераў вельмі цікавае і актыўнае жыццё. Яно заўсёды звязанае з рухам і новымі ведамі. Праца з зямлёй даволі непрадказальная, бо не ведаеш, чаго чакаць ад прыроды і надвор'я.
Напрыклад, можна пасеяць дарагое насенне, а яго проста знясе вецер. І вось — сотні рублёў проста паляцелі ў прамым сэнсе слова. І складана прадбачыць, ці не паўторыцца сітуацыя зноў. Таксама стараемся не спыняцца на дасягнутым: заўсёды даведаемся новую інфармацыю пра тэхналогіі пасадак і маем зносіны з іншымі фермерамі.
— Як можна паспяхова сумяшчаць прафесію блогера і фермера?
— Думаю, што мне ўсё ж бліжэй блогерства, бо праца фермера прадугледжвае цяжкую фізічную працу і патрэбны багаж ведаў. І гэтым усім хутчэй валодаюць мае родныя і блізкія. Але ў нас атрымаўся выдатны тандэм, дзе кожны займаецца тым, што яму бліжэй.
«Людзі з вёскі раней саромеліся»
— А з якімі праблемамі на пачатковым этапе сутыкаліся?
— У пачатку ўсё ўпіралася ў недахоп вопыту і ведаў. Добра, калі інфармацыя ёсць у агульным доступе, напрыклад у YouTube. Там можна пераняць вопыт калег.
Напрыклад, мы пасадзілі саджанцы, якія не прыняла зямля. Што рабіць? Вядома ж, даводзіцца самастойна вывучаць праблемы і шляхі іх вырашэння.
Многія людзі з вёскі яшчэ 20-30 гадоў таму баяліся заявіць пра сябе і саромеліся гаварыць пра сваю справу. Калі пяць гадоў таму вырашылі працаваць з клубніцамі — таксама пачыналі бізнэс ціха і сціпла. А потым, калі пачалі трансляваць вясковае жыццё ў інтэрнэце, людзі падтрымалі нас.
Гэта дало магутны штуршок наперад, які даў зразумець, што не трэба было саромецца. Калі б зразумелі гэта раней — бізнэс развіваўся б яшчэ хутчэй.
— Сур'ёзныя пралікі здараліся ў фермерскай справе?
— Пакуль, на нашу радасць, такога не было. Здараліся толькі няўдалыя эксперыменты.
Напрыклад, летась пабудавалі рассаднік. Гэта невялікая цяпліца, на ўстаноўку якой патрацілі некалькі дзён. Пасадзілі туды рассаду клубніц — а яна ўся засохла. Гэты вопыт даў зразумець, што ў рассадніку былі неналежная тэмпература і багата сонечнага святла. Я б не назвала гэта сур'ёзнай памылкай, хутчэй проста няўдалы вопыт.
— Фермерскі бізнэс — гэта складана?
— Вядома, і гэта не толькі пра фізічную цяжкую працу. Мы, як і любы іншы бізнэс, пастаянна сутыкаемся з рызыкамі — гэта цяжка маральна, трэба быць гатовымі да ўсяго. Больш за тое, мы залежым ад знешніх фактараў, на якія не можам ніяк паўплываць — напрыклад, на надвор'е.
Хацелася б сказаць, што яшчэ 20 гадоў таму не існавала мноства сучасных тэхналогій, якія палягчаюць жыццё фермерам. Здавалася б, цяпер лёгка можна знайсці курсы, сучасныя трактары і іншыя машыны — застаецца толькі браць і рабіць. Але не, свет змяніўся, а дзякуючы распаўсюду сацыяльных сетак — канкурэнцыя на рынку значна вырасла. Таму не ўсё так лёгка, як можа здацца.
Колькі ў Беларусі фермерскіх гаспадарак і колькі прадукцыі яны вырабляюць