«Śpisaŭ jašče nichto źvierchu nie spuskaŭ». Dziejny siłavik raskazaŭ pra zarobki, represii i čystki ŭ milicyi napiaredadni vybaraŭ
Mienš čym praz try miesiacy ŭ Biełarusi projduć prezidenckija vybary. Jak da ich rychtujucca siłaviki? Ci budzie ŭzmacnieńnie represij i kamu z biełarusaŭ varta padrychtavacca? Jak kiraŭnictva tłumačyć nieabchodnaść «palityčnych» zatrymańniaŭ i što pra heta dumajuć sami supracoŭniki? Z dapamohaj Belpol «Lusterku» ŭdałosia zadać hetyja pytańni dziejnamu supracoŭniku milicyi.
31.10.2024 / 00:06
Fota ilustracyjnaje
Surazmoŭca «Lusterka» — opierupaŭnavažany ŭ adnym z haradoŭ krainy. Praz Belpol jamu pieradali pytańni i atrymali adkazy. Siłavik adkazvaŭ na ich piśmova. Ź mierkavańniaŭ biaśpieki nie nazyvajucca jaho imia, padraździaleńnie i horad, u jakim jon pracuje.
«Bolš idzie napampoŭka ŭ płanie: «Destabilizacyja pryviadzie da taho, što Biełaruś uciahnuć u vajnu»
— Biełaruskija siłaviki ŭžo pačali rychtavacca da vybaraŭ 2025 hoda? Jak daŭno i jakija siłavyja struktury zadziejničanyja?
— Niejkich novaŭviadzieńniaŭ niama. Usio idzie pa ŭžo nieadnarazova abkatanaj schiemie. Pravodziacca zaniatki pa taktyčna-śpiecyjalnaj padrychtoŭcy, ale pakul, kali kazać pra prostych apieratyŭnych upaŭnavažanych, učastkovych, patrulnych i hetak dalej, heta ŭsio.
Pavodle čutak, padrychtoŭka takich padraździaleńniaŭ, jak AMAP, idzie poŭnym chodam, ale dla ich heta zvykłaja sprava.
— Čym hetaja padrychtoŭka adroźnivajecca ad taho, što było padčas vybaraŭ 2020-ha i refierendumu 2022-ha?
— Mnie zdajecca, što ciapier usio mienš intensiŭna. Mahčyma, niešta źmienicca ŭ budučyni.
— Jak vam tłumačać nieabchodnaść padrychtoŭki, kali praktyčna ŭsich niazhodnych albo pasadzili, albo prymusili źjechać?
— Jak praviła, takija temy nie padymajucca ŭ kantekście «niazhodnych» ci «tych, chto źjechaŭ». Bolš idzie napampoŭka ŭ płanie: «Destabilizacyja pryviadzie da taho, što Biełaruś uciahnuć u vajnu», «Zachadu patrebny płacdarm dla ataki na RF» i ŭsio ŭ takim duchu.
— Što bolšaść supracoŭnikaŭ dumaje pra vajnu va Ukrainie? Čyj bok zajmajuć?
— Tyja, chto suprać, ničoha nie kažuć. Tyja, chto za, u razmovach karystajucca šabłonami i naŭrad ci da kanca razumiejuć, pra što kažuć. Ale ź imi nichto nie spračajecca.
— Ambasadar Rasii Barys Hryzłoŭ niadaŭna skazaŭ, što Maskva hatovaja «dapamahčy» Minsku ŭ vypadku «sprobaŭ destabilizacyi» situacyi padčas prezidenckich vybaraŭ u 2025 hodzie. Jak u biełaruskaj milicyi staviacca da takoj pierśpiektyvy?
— Nasamreč nijak. Ciapier dla ŭsich vidavočna, što pratesnaj aktyŭnaści nie moža być i pryjezd «siabroŭ» akurat moža hetuju destabilizacyju i prynieści. Choć u sistemie ŭsie razumiejuć, što heta palityčnyja zajavy, nie bolš.
— Ci viedajecie vy što-niebudź pra ŭdzieł rasijskich siłavikoŭ u zdušeńni pratestaŭ u Biełarusi ŭ 2020 hodzie? Kali tak, to za što mienavita jany adkazvali?
— Heta lubimaja tema dla niekatorych niezaležnych ŚMI, adnak nijakich paćviardžeńniaŭ hetaha niama i nikoli nie było.
«Cikavaść vyklikajuć tyja, chto pryjazdžaje ŭ Biełaruś ź Jeŭropy»
— Chto budzie pad uvahaj siłavikoŭ padčas hetych vybaraŭ? Tyja, chto zaśviaciŭsia raniej, ci rychtavacca treba i inšym?
— Nichto takuju infarmacyju nie abmiarkoŭvaje z supracoŭnikami. Z dośviedu skažu, što adnaznačna buduć previentyŭnyja zatrymańni ludziej z bazy «Biesparadki». Ale takich śpisaŭ jašče nichto źvierchu nie spuskaŭ.
— Ci budzie pavialičvacca ŭvaha orhanaŭ da biełarusaŭ, jakija źjechali? Zavočnych sudoŭ, aryštaŭ i kanfiskacyi nieruchomaści tych, chto vyjechaŭ z krainy, stanie bolš?
— Nielha skazać, što ŭvaha da takich ludziej źmianšałasia. Pa-raniejšamu cikavaść na miažy vyklikajuć tyja, chto pryjazdžaje ŭ Biełaruś ź Jeŭropy, asabliva kali hetyja ludzi daŭno nie byli ŭ krainie.
Čałavieka zdymajuć z aŭtobusa, i pačynajecca standartny praces: ź im razmaŭlajuć, praviarajuć telefon. Kali tak zvanych pratesnych markieraŭ niama, to ŭ dačynieńni da čałavieka pravodziać svajho rodu apieratyŭnaje apytańnie: dzie pracuje, za što žyvie, čamu źjechaŭ, navošta pryjechaŭ.
Heta treba ŭ tym liku dla analityčnych adździełaŭ, kab razumieć, dzie biełarus moža pracavać u ES i na jakija prafiesii treba źviarnuć uvahu z punktu hledžańnia rynku pracy Biełarusi.
Kali kazać pra zavočnyja sudy, to čakać ich spynieńnia nie varta. Heta miechanizm, jaki dazvalaje pakazvać «nieabchodnaść» orhanaŭ z punktu hledžańnia taho ŭkładu, jaki jość.
Jość spravy, ich rasśledujuć. Pavyšajecca raskryvalnaść. Možna rapartavać načalstvu pra praviedzienuju pracu. Heta taksama dazvalaje biez prablem «uklučać» apieratyŭnyja mierapryjemstvy pa ludziach, jakija cikaviać. Pravodzić pieratrusy, tym samym zapałochvajučy ludziej.
Kampiensacyja škody — heta bič sučasnaha Śledčaha kamiteta. Dla ich heta važny pakazčyk. Tak što kanfiskacyja majomaści i nastupny prodaž dobra zakryvajuć hety pakazčyk.
«Zarobki vyraśli, ale nie mocna»
— Ci iduć napiaredadni vybaraŭ čystki ŭ samoj milicyi?
— Hetaha stała mienš. Ludziej radziej adpraŭlajuć na palihraf. Z 2020-ha prajšło šmat času, i mnohich užo paśpieli prybrać. Ale nie ŭsich, viadoma. Svaje ludzi jość.
Naša kiraŭnictva bolš pałochaje niekamplekt. Tut treba razumieć, što «kantora» (KDB na milicejskim słenhu. — Zaŭv. red.) patrabuje ad načalstva čystak, a vyšejšaje načalstva patrabuje ad načalstva na miescach zapaŭnieńnia vakantnych pasadaŭ. Voś u takim klučy i isnujem.
— Jak na čystki reahuje asabovy skład? Ci šmat strachu?
— Dziŭnaje pytańnie. Chutčej za ŭsio, jano dziŭnaje praz toje, što ludzi, jakija jaho zadajuć, dalokija ad «miantoŭskich» budniaŭ.
Nijak nie reahujuć. Kožny choča daciahnuć da vysłuhi (nieabchodnaj kolkaści adsłužanych hadoŭ, kab paśla atrymlivać piensiju. — Zaŭv. red.) i pajści kudy-niebudź. Časam usio adno kudy, aby nie ŭ orhany. Ludziej nie chapaje (dzieści bolš, a dzieści mienš), i nahruzki ŭzraśli. Kaho ž heta zadavolić?!
— Kolki vy ciapier zarablajecie i jaki ŭ siarednim zarobak u vašych kalehaŭ?
— U roznych słužbaŭ pa-roznamu. Usio zaležyć ad akładu, vysłuhi i hetak dalej. U siarednim aficerski skład (nie na kiraŭničych pasadach) atrymlivaje niedzie 1900 rubloŭ. Chtości bolš, chtości mienš.
— Jak źmianilisia zarobki za apošni hod?
— Jany vyraśli, ale nie mocna. Z ulikam cen možna skazać, što zastalisia na tym ža ŭzroŭni. A kali ŭličyć jašče i spahnańni (časam premii pazbaŭlajuć na paru miesiacaŭ, a to i na hod), hetyja pavyšeńni nijak nie adčuvajucca.
— Ci jość ciapier dapłaty za «palityčnyja» spravy?
— A jany byli? Niepasredna ich niama i nie było. Lišnija 5% da [zvyčajnaj] premii mohuć namalavać. A mohuć i nie namalavać.
Na zimu zapłanavanyja masavyja zatrymańni, składzienyja «pieršy i druhi śpisy»
Kolkaść milicejskich videakamier u Biełarusi pieravysiła 40 tysiač štuk
Siłaviki zatrymali pryzyŭnika za praźmierna vialikaje žadańnie słužyć va ŭnutranych vojskach