Pra realny stan spraŭ u kitajska-biełaruskim industryjalnym parku — žurnalisckaje rasśledavańnie
Śpiecyjalnaje rasśledavańnie Stanisłava Ivaškieviča było apublikavana na «Chartyi».
Lod kranuŭsia! U kitajska-biełaruskim industryjalnym parku ŭžo vosiem mižnarodnych rezidentaŭ. Usie jany pačali abo płanujuć pačać pad Smalavičami budaŭnictva vysokatechnałahičnych ekspartaaryjentavanych vytvorčaściaŭ. Jašče 20 mižnarodnych karparacyj — blizkija da hetaha. Ź imi padpisanyja miemarandumy ab namierach. Takimi ličbami ab stanie spraŭ u «Vialikim Kamieni» rapartavaŭ sioleta ŭ sakaviku namieśnik ministra ekanomiki Alaksandr Jarašenka, ciapier — časovy kiraŭnik administracyi śpiecyjalnaj ekanamičnaj zony.
U 2010 hodzie, kali Minekanomiki Biełarusi pačało prapracoŭvać z kitajskaj inžynirynhavaj karparacyjaj CAMCE prajekt stvareńnia pad Minskam pramysłovaha horada budučyni — pa prykładzie sinhapurskaha, mnohija sustreli hetuju viestku ź niedavieram. Nastupnyja zajavy Alaksandra Łukašenki pra toje, što rezidenty technaparku padvojać ajčynny ekspart, vyklikali ździŭleńnie ŭ ekśpiertaŭ i žarty ŭ internecie. Ale ciapier skieptyki pierakanalisia: jakim by nie byŭ pamier škury, miadźviedź užo zabity — ručajok inviestaraŭ u našu krainu paciok i pieratvareńnie jaho ŭ raku — sprava techniki.
Takuju vysnovu možna było b zrabić, kali b słovy čynoŭnika byli praŭdaj. Ale, jak pakazała praviedzienaje mnoju rasśledavańnie, zhadanaja zajava składajecca jak minimum na 90% z chitrykaŭ.
Kolki ŭ technaparku realnych rezidentaŭ?
Adnosna kolkaści rezidentaŭ, farmalna vykryć čynoŭnika ŭ chłuśni nielha — paśviedčańni ab rehistracyi sapraŭdy vypisanyja, ale, pa sutnaści, jaho zajava ŭtrymlivaje dezinfarmacyju.
Kab stać rezidentam parku, kampanija pavinna ŭziać na siabie abaviazacielstvy pa kankretnych terminach i abjomach inviestycyj. Ale ŭ vieraśni minułaha hoda, kali ŭ technaparku było farmalna zarehistravana ŭžo 7 rezidentaŭ, pryčym takija kitajskija brendy, jak ZTE i Huawei, nibyta pavinny byli pačać budaŭnictva ŭžo ŭ 2015 hodzie, tahačasny kiraŭnik «Vialikaha Kamienia» Andrej Hal pryznaŭsia mnie, pad zapis, što kankretnyja damovy ab inviestycyjach i ich terminach administracyja maje tolki ź dźviuma kampanijami — kitajskaj łahistyčnaj firmaj «Čajna Mierčanc» i ajčynnaj — «Nanapiekcin».
Vychodzić, što astatnija 5 jurydyčnych asob, jakija na siabie kankretnych abaviazacielstvaŭ nie brali, atrymali rehistracyju tolki ŭ metach pijaru, prosta, kab mieć u śpisie viadomyja nazvy i pryciahvać hetym inšych. Pa sutnaści ž, jany źjaŭlajucca nie rezidentami, a, u lepšym vypadku, padpisantami miemaranduma ab namierach — takimi ž, jak tyja ci to 14, ci to 26, ci to znoŭ ža 20 kampanij, jakija, pa słovach aficyjnaha Minska, chočuć u park, ale pakul nie vyrašylisia.
Z «Nanapiekcinam», jaki pavinien byŭ pačać budaŭnictva jašče letaś, niešta, adnak, nie zrasłosia.
Padčas majho naviedvańnia budaŭničaj placoŭki sioleta ŭ krasaviku, užo paśla zvalnieńnia sp. Hala, druhi vysokapastaŭleny funkcyjanier technaparku zajaviŭ, mnie, taksama pad zapis: «Rezident ŭ nas tolki adzin — «Čajna Mierčants», i ŭsio».
Adzin z padradčykaŭ, u kanfidencyjnaj hutarcy biez zapisu, paviedamiŭ, što z astatnimi «rezidentami» isnujuć roznahałośsi, šlachi pieraadoleńnia jakich dahetul nie znojdzienyja.
Praŭda, z tych časoŭ dziaržaŭnaje ahienctva BiełTA abjaviła, što kampanija «Čendu Sińdžu Šaŭkovy Šlach Raźvićcio» pačała ŭ industryjalnym parku budaŭnictva vytvorčaści supierkandensataraŭ. Ale «pačatak budaŭnictva» skončyŭsia na tym, što novapryznačany kiraŭnik administracyi Alaksandr Jarašenka razam z pradstaŭnikami kampanii ŭračysta zakapaŭ u ziamlu «pieršy kamień». Taki ž, jak u minułym hodzie zakapali z pradstaŭnikami kampanii «Cziuj Soład», ź jakoj, jak potym akazałasia, nijakaha dahavora ab terminach budaŭnictva nie było.
Zakładka pieršaha kamienia Daśledčaha i vytvorčaha centra kampanii-vytvorcy supierkandensataraŭ XINZHU AOWEI ŭ Kitajska-Biełaruskim industryjalnym parku 8 maja 2016 h. Fota sajta CAMC Engineering Co., Ltd. (CAMCE).
Pavodle aficyjnaj infarmacyi, «Čendu Sińdžu» ciapier viadzie prajektnyja raboty, heta značyć — składaje čarciož budučaha budynka. Ale vierahodnaść taho, što realnaje budaŭnictva pačniecca ŭ bližejšyja hady — blizkaja da nula.
Zychodziačy z paviedamleńnia BiełTA, aficyjny Minsk pryvabiŭ «Čendu Sińdžu» u technapark harantyjaj vykuplać supierkandensatary, jakija buduć vypuskać, — dla ŭstanoŭki na ajčynnyja elektrobusy.
Pieršyja dva elektrobusy płanujecca zapuścić tolki da kanca biahučaha hoda, pryčym užo damoŭlena, što supierkandensatary dla ich nazvanaja kampanija pryviazie z Kitaja. Ale, miarkujučy pavodle acenak ekśpiertaŭ, ź jakimi, niesumnienna, znajomyja i kitajskija śpiecyjalisty, pierśpiektyvy novaha vidu transpartu dla Biełarusi pakul — bolš jak sumniŭnyja. I navat u lepšym vypadku — kali prajekt elektrobusaŭ nabiare abaroty, usio adno — na toje, kab naraścić taki abjom vypusku, jaki apraŭdaje budaŭnictva pad jaho miascovaj vytvorčaści supierkandensataraŭ, «Biełkamunmašu» spatrebiacca hady, na praciahu jakich «Čendu Sińdžu» budzie praciahvać pavolna malavać čarciož svajho budučaha zavoda.
Takim čynam, jak pryznaŭ zhadany vyšej čynoŭnik, realny rezident ŭ technaparku tolki adzin — kitajskaja dziaržaŭnaja łahistyčnaja karparacyja «Čajna Mierčants», jakaja tam buduje skład.
Pra toje, navošta heta treba «Čajna Mierčants», havorka pojdzie nižej. Zabiahajučy napierad, adznaču tolki, što ich zacikaŭlenaść maje mała ahulnaha z prajektam industryjalnaha parku. Ale, u pieršuju čarhu, pasprabujem razabracca — čamu ž inviestary z KNR i inšych krain nie śpiašajucca skarystacca aknom u Jeŭropu i Rasiju, jakoje im na biesprecedentna lhotnych umovach prapanuje aficyjny Minsk?
Ščyryja vykazvańni kitajskaha pasła
Pryčyny tamu apisaŭ pasoł ZŠA ŭ Biełarusi Džordž Kroł ŭ dakładnoj zapiscy Dziarždepu, apublikavanaj partałam Wikileaks. Pavodle Kroła, jaho kitajski kaleha Vu Chonh Binh, pryznačany pasłom u Minsk u 2005 hodzie, prajaviŭ padčas ich razmovy niečakanuju ščyraść adnosna zadačy, jakuju pastaviła pierad im Partyja i ciažkaściaŭ, źviazanych ź jaje vykanańniem. Zadača hetaja była ŭ tym, kab naraścić ekanamičnaje supracoŭnictva KNR ź Biełaruśsiu tak, kab jano «adpaviadała vysokamu ŭzroŭniu palityčnych suviaziaŭ pamiž dźviuma krainami».
«Adnak Vu pradkazvaje, što vykanać hetaje zadańnie budzie niemahčyma. U paraŭnańni z tym, što było 10 hadoŭ tamu, Biełaruś vielmi mała moža prapanavać Kitaju», — cytuje Kroł kitajskaha dypłamata.
«Saviecki mientalitet zastajecca, a biełaruskija technałohii, jakija mahli być cikavymi 10 hadoŭ tamu, dehradavali, u toj čas jak kitajskija standarty i patrabavańni, naadvarot vyraśli. Niadaŭniaja delehacyja pradprymalnikaŭ z kitajskich rehijonaŭ kalasiła pa Biełarusi dolš za tydzień. Kali jany viarnulisia ŭ Minsk, to skazali pasłu, što nie zmahli znajści ničoha cikavaha — ni dla pakupak, ni dla inviestycyj «, — pieradaje Kroł słovy svajho kitajskaha kalehi.
«Vu skazaŭ, što kali jon pieradavaŭ davierčyja hramaty Łukašenku, toj zaklikaŭ jaho zavablivać kitajski biznes u Biełaruś — kuplać biełaruskija tavary i inviestavać u biełaruskija kampanii, maŭlaŭ tyja — «akno na jeŭrapiejski rynak».
Vu skazaŭ, što pakolki jon nie moh naŭprost skazać Łukašenku, što ŭ Biełarusi niama ničoha, što jana b mahła prapanavać Kitaju i što Kitaju Biełaruś nie patrebna ŭ jakaści akna na jeŭrapiejski rynak, tamu jon prosta pakivaŭ», — rapartuje dypłamat.
Ź jakoha boku ŭžo nie vaźmi, Biełaruś dla Kitaja nie centr, a kraj ziamli
Kali nakont technałohij u ajčynnym dziaržsiektary situacyja zrazumiełaja, to momant z «aknom u Jeŭropu», vierahodna, patrabuje tłumačeńnia. Zdavałasia b, Biełaruś pavinna być cikavaj Kitaju choć by ŭ siłu hieahrafičnaha stanovišča našaj krainy — pamiž Jeŭropaj i Azijaj. Ale heta — iluzija.
Suchaputnym aknom u Jeŭrazijski sajuz dla Kitaja źjaŭlajecca, jak viadoma, nie Biełaruś, a Kazachstan. A ŭ zachodnim łahistyčnym kirunku Biełaruś znachodzicca dla kitajskich eksparcioraŭ… dalej, čym Hiermanija ci Vialikabrytanija.
Pavodle daśledavańnia prajekta Jeŭra-azijackich transpartnych suviaziaŭ, pieravozki z Kitaja ŭ ES pa sušy choć i dajuć dvuchrazovy vyjhryš pa časie, ale i kaštujuć prykładna ŭdvaja daražej. Tamu 62% kantejnieraŭ z Kitaja ŭ ES pastupajuć pa mory — u party Italii, Niderłandaŭ i Hiermanii. Jašče 23% hruzaŭ dastaŭlajecca samalotami. Na hruzaviki i čyhunku, takim čynam, zastajecca 15%.
Ale i hetaja ličba moža skaracicca. U 2013 hodzie, dziakujučy rastavańniu arktyčnych ldoŭ, kitajskaje hruzavoje sudna ŭpieršyniu dastaviła ŭ Jeŭropu tavar paŭnočnym maršrutam — uzdoŭž Rasii pa Paŭnočnym Ledavitym akijanie. Hety maršrut udvaja karaciejšy za paŭdniovy — vakoł Afryki pa Indyjskim i Atłantyčnym akijanach. U vyniku, marskaja dastaŭka z Kitaja ŭ Jeŭropu, ŭ niedalokaj budučyni moža adabrać u suchaputnaj jaje hałoŭny kozyr — chutkaść.
Takim čynam, nasupierak hieahrafičnaj iluzii, Biełaruś dla kitajskich eksparcioraŭ źjaŭlajecca samaj dalokaj kropkaj dastaŭki jak u jeŭrapiejskim, tak i ŭ suchaputnym rasijskim napramku i, adpaviedna, navat pry adsutnaści ŭsich inšych minusaŭ, nie mahła b stać dla ich aknom ni ŭ adzin z hetych bakoŭ. Hruba kažučy, kab arhanizavać dastaŭku tavaraŭ z Kitaja ŭ Bierlin praź Biełaruś pa aptymalnaj canie, eksparcioru, paśla vyhruzki ŭ Raterdamie, pryjdziecca vieźci tavar abo kamplektujučyja jašče paŭtary tysiačy kiłamietraŭ da Biełarusi i paśla — jašče tysiaču kiłamietraŭ nazad.
Peŭnuju pryvabnaść dla kitajskich łahistaŭ Biełaruś maje tolki dla pastavak z partoŭ Bałtyi ŭ jeŭrapiejskuju častku Rasii — z-za pierahružanaści transpartnych raźviazak Sankt-Pieciarburha, Murmanska i inšych ułasnych rasijskich partoŭ.
Mienavita pa hetaj łahistyčnaj schiemie dziejničaje kampanija «Džyli», jakaja adpraŭlaje praktyčna hatovyja mašynakamplekty pa mory — vakoł Indyi, Afryki i Zachodniaj Jeŭropy — da Kłajpiedskaha porta ŭ Litvie. Adtul ich viazuć u Barysaŭ, dzie robiać bujnavuzłavuju zborku (hruba kažučy — prykručvajuć koły), a zatym pradajuć u Biełarusi i Rasii.
Ale z palapšeńniem infrastruktury rasijskich partoŭ i zasvajeńniem arktyčnaha marskoha maršrutu hetaja adzinaja hieahrafičnaja pieravaha Biełarusi dla kitajcaŭ stanie małaistotnaj.
U pryvatnaści, Geely ŭžo pieraniesła zapusk novaha zavoda pamiž Žodzina i Barysavam z nastupnaha hoda na 2030-y. Heta značyć, pierafrazujučy Chadžu Nasredździna — na toj čas, kali pamre albo padyšach, albo asioł.
Biełaruś, jak akno ŭ ES… dla niemcaŭ
Ale hałoŭnaja pieraškoda dla kitajskich inviestycyj u Biełaruś nie hieahrafija. Bo navat apisany vyšej absurdny, na pieršy pohlad, łahistyčny łancužok Hiermanija—Minsk—Hiermanija ciapier paśpiachova praktykujecca, naprykład, niamieckim biznesam. Viadomaja kampanija Carl Zeiss karystajecca mahutnaściami minskaha zavoda imia Vaviłava ŭ jakaści tak zvanaha «padoŭžanaha kanviejera». Hruba kažučy, hiermanski vytvorca robić linzy, adpraŭlaje ich u Biełaruś, tut ź ich źbirajuć aptyčnyja vuzły, jakija zatym viazuć nazad u Jenu dla zborki mikraskopaŭ, a tyja pradajucca jak u samoj Hiermanii, tak i pa ŭsim śviecie.
Takim čynam, naša kraina pryciahnuła niamieckuju kampaniju nie ŭ jakaści pieravałačnaha punkta na šlachu ŭ Rasiju, nie liškam patrebnaj syraviny, a tolki najaŭnaściu ŭmiełych ruk i inžyniernych mazhoŭ, jakija za nievialikaje, pa hiermanskich mierkach, ŭznaharodžańnie, vyrablajuć vysokatechnałahičny pradukt, jaki adpaviadaje standartam zachodniejeŭrapiejskaha kancerna sa 170-hadovaj historyjaj.
Dadzienaje sumiesnaje pradpryjemstva było zarehistravana ŭ 1995 hodzie. Ale ŭ 2006-m, kali na ziamlu, dzie stajaŭ madernizavany niemcami zavod, skončyŭsia termin arendy, inviestary zrazumieli, što jany pracujuć užo nie ŭ toj Biełarusi, u jakuju pryjšli 10 hadoŭ tamu. Zhadany vyšej kitajski dypłamat Vu Chonh Binh, jaki źjechaŭ ź Biełarusi akurat u siaredzinie 90-ch i viarnuŭsia ŭ 2005-m, acaniŭ vyniki kiravańnia Łukašenki dla dziełavoha klimatu krainy nastupnym čynam.
«Vu skardziŭsia, jakoj zabiurakratyzavanaj stała aficyjnaja Biełaruś… Jon kruciŭ hałavoj i adznačyŭ, što abstanoŭka — našmat horšaja, čym 10 hadoŭ tamu, i navat tadžyki — bolš adkrytyja i mienš biurakratyčnyja», — apisvaŭ amierykanski pasoł svaju hutarku z kitajskim kaleham.
Carl Zeiss tady adčuŭ heta na praktycy. Sproby padoŭžyć termin arendy zavoda, u jaki niamiecki inviestar ŭkłaŭ 20 miljonaŭ dalaraŭ, zrynuli jaho ŭ takuju bahnu biurakratyčnych ciažkaściaŭ i šantažu, što jon padumvaŭ pra toje, kab pieranieści svoj padoŭžany kanviejer ź Biełarusi ŭ Kitaj.
Tady, praŭda, usio abyšłosia. Arendu praciahnuli, i «Ciejs-BiełAMO» praciahvaje vyrablać u Biełarusi pradukcyju z vysokim dabaŭlenym koštam dla zachodniaha rynku. Ale stres, jaki adčuvajuć niamieckija pradstaŭniki ad niepradkazalnych viatroŭ biełaruskaha zakanadaŭstva, źjaŭlajecca pastajannaj pieraściarohaj dla inšych inviestaraŭ — jak niamieckich, tak, u tym liku, i kitajskich.
Nienadziejnyja lhoty
Praŭda, u vypadku z «Vialikim Kamieniem» Łukašenka sprabuje zrabić inviestycyjny režym nastolki pryjaznym, nakolki heta dazvalaje stvoranaja im sistema.
Kiraŭnik parku źjaŭlajecca členam Saŭmina, što pavinna maksimalna prybrać biurakratyčnyja pieraškody da pryniaćcia rašeńniaŭ. Akramia taho, rezidenty, jak viadoma, vyzvalenyja praktyčna ad usich padatkaŭ na 10 hadoŭ, a 10 nastupnych buduć płacić tolki pałovu. Dziejańnie lubych zboraŭ, uviedzienych paśla padpisańnia inviestycyjnaha dahavora, na ich nie raspaŭsiudžvajecca. Jašče adzin klučavy momant — inviestary mohuć nabyvać va ŭłasnaść ziamlu, na jakoj viaduć budaŭnictva.
Usie hetyja lhoty mahli b kampiensavać dla kitajcaŭ niavyhadnaje, ź ich punktu hledžańnia, hieahrafičnaje stanovišča našaj krainy. A ŭličvajučy, što siaredni zarobak u KNR užo pieravysiŭ nie tolki biełaruski, ale i rasijski, hipatetyčna mahčymaja zacikaŭlenaść azijackaha biznesu ŭ tym, kab pieranieści častku vytvorčaści ŭ bolš tannuju, ale nie mienš «rukastuju» Biełaruś.
Ale, pa-pieršaje, na praktycy, takija vypadki vielmi redkija — u Jeŭropie kitajcy kuplajuć, u asnoŭnym, hatovyja brendy z novymi technałohijami. Ale i ŭłasnuju novuju vytvorčaść kampanija «Lenova», da prykładu, vyrašyła sioleta raźmiaścić nie ŭ Biełarusi, niahledziačy na ŭsie abiacanyja lhoty — a ŭ Vienhryi, jakaja prapanavała «usiaho tolki» paraŭnalna stabilny i pradkazalny biznes-klimat.
Ale navat kali kitajcy pavierać u abiacańni Alaksandra Łukašenki nie parušać bolš inviestycyjnych dahavoraŭ, niepieraadolnaja pieraškoda na šlachu stvareńnia technaparku — pa-za kantrolem Minska. Reč u tym, što ŭ inviestaraŭ niama nijakaj harantyi, što ŭsie dadzienyja im padatkovyja lhoty nie buduć nivieliravanyja antydempinhavymi pošlinami jak z boku ES, tak i krain Jeŭrazijskaj sajuza.
Takim čynam, bujnyja inviestycyi z boku kitajcaŭ u ekspartaaryjentavanyja vytvorčaści na terytoryi Biełarusi — vyklučany, jak minimum, da ŭstupleńnia našaj krainy ŭ Suśvietnuju handlovuju arhanizacyju. A heta, jak raspavioŭ mnie, pad zapis, namieśnik ministra sielskaj haspadarki, płanujecca tolki da 2020 hoda, i toje — kali ŭsio zorki syducca.
Navošta heta Piekinu?
Ale ŭ razmovach z aficyjnym Minskam Piekin svaju niezacikaŭlenaść chavaje i vietliva kivaje, jak heta rabiŭ Vu Chonh Bin ŭ pierakazanaj im razmovie z Łukašenkam. A letaś, padčas naviedvańnia Biełarusi, staršynia KNR Si Czińpin nazvaŭ industryjalny park u Smalavičach patencyjnaj «žamčužynaj u budaŭnictvie ekanamičnaha pojasa Šaŭkovaha šlachu», choć, jak užo havaryłasia, Biełaruś znachodzicca na pieryfieryi kitajskich handlovych šlachoŭ.
Navošta ž kiraŭnictva KNR padtrymlivaje pierakananaść svajho palityčnaha sajuźnika ŭ vykanalnaści jaho fantastyčnaha prajekta? Jak čałaviek, jaki pravioŭ paŭhoda ŭ dziełavych pajezdkach pa Uschodniaj Azii, mahu nazvać dźvie pryčyny.
Pa-pieršaje, namiaknuć partnioru na toje, što jaho płany zasnavanyja na banalnym nievuctvie ŭ ekanamičnych realijach — niedapuščalna niavietliva ŭ razumieńni azijataŭ, jakija śviata šanujuć praviły etykietu.
Ale hałoŭnaje, ŭschodnieazijacki mientalitet nie bačyć ničoha haniebnaha ŭ tym, kab vyhandlavać dla siabie lepšyja ŭmovy z dapamohaj tumannych abiacańniaŭ, jakija nichto nie źbirajecca vykonvać. Taki padman ŭ kitajcaŭ ličycca nie parušeńniem partniorskich adnosinaŭ, a nieadjemnaj častkaj pieramovaŭ i nijak nie moža stać pryčynaj pierahladu piśmovaha kantraktu ci niejak sapsavać nastupnaje supracoŭnictva. Heta — pieršaja reč, pra jakuju azijackija supracoŭniki papiaredžvajuć svaich kalehaŭ, jakija pryjechali ź Jeŭropy. Zrešty, jak pakazvaje praktyka stasunkaŭ aficyjnaha Minsku z Maskvoj, dadzieny padychod znajomy i kiraŭnictvu abiedźviuch ŭschodniesłavianskich krain.
Takim čynam, razmovy Piekina pra «žamčužynu šaŭkovaha šlachu» pad Smalavičami napałovu — vietlivaść, a napałovu — chitraść, z metaj vyhandlavać ekskluziŭnyja ŭmovy dla svaich kampanij, nakiravanych na ŭnutrany biełaruski rynak.
Navošta heta «Čajna Mierčants»?
Jak patłumačyŭ mnie ŭładalnik biełaruskaha ahienctva, jaki zajmajecca kansultavańniem łahistyčnych kampanij, składoŭ vyšejšaha kłasa «A» (vielizarnyja pamiaškańni z termarehulavańniem, aŭtamatyzavanymi sistemami pahruzki i infarmacyjnaj padtrymkaj łahistyčnaha płanavańnia) u našaj krainie — deficyt. Łahistyčny centr takoha kłasa ŭ pasiołku Pryvolny, pabudavany iranskaj kampanijaj «Kiejsan» — zapoŭnieny na 95%. Ale ŭ apošnija hady, kali, u siłu palityčnych i ekanamičnych padziej, abjom pieravozak u našaj krainie istotna pamienšyŭsia, inviestavać sotni miljonaŭ dalaraŭ u takija prajekty bolš nichto nie vyrašajecca. Inšaja reč, kali łahistyčny centr, dziakujučy vyzvaleńniu ad padatkaŭ, zmoža dać takuju canu, što pieravabić da siabie ad inšych apierataraŭ uvieś, užo isnujučy, hruzapatok, jaki tolki zmoža absłužyć (u tym liku i isnujučy kitajski tranzit z bałtyjskich partoŭ ŭ RF).
Takim čynam, padkormlivajučy Minsk abiacańniami padumać pra toje, kab kali-niebudź u budučyni pryvieźci pad Smalavičy vysokatechnałahičnuju ekspartaaryjentavanuju vytvorčaść, Piekin pierakanaŭ jaho dać biesprecedentnyja lhoty kitajskaj dziaržaŭnaj łahistyčnaj firmie, jakaja nibyta źbirajecca absłuhoŭvać budučych rezidentaŭ technaparku, a, na samaj spravie — nacelenaja na toje, kak advajavać unutrybiełaruski rynak.
Bolš za toje — kitajcy prymusili biełaruskija ŭłady, na biudžetnyja hrošy i, častkova, rukami kitajskich rabočych, pravieści da składa «Čajna Mierčants», jaki pakul što budujecca, šyrokapałosnyja darohi i padziemnuju infrastrukturu, na jakuju «Kiejsan», da prykładu, byŭ vymušany vydatkavać 150 miljonaŭ dalaraŭ ułasnych srodkaŭ.
Vynik — biełaruskija padatkapłacielščyki atrymali dadatkovyja 170 miljonaŭ dalaraŭ źniešniaha doŭhu (infrastruktura industryjalnaha parka budujecca za košt kredytu kitajskaha «Eksimbanka», vydadzienaha pad harantyju biełaruskaha ŭradu).
Paśla taho, jak «Čajna Mierčants» zavieršyć budaŭnictva, kraina pačnie štohod hublać dziasiatki miljonaŭ dalaraŭ, pakolki padatkovyja dachody syduć ad biełaruskich łahistyčnych centraŭ da kitajcaŭ, jakija ad vypłat u biudžet vyzvalenyja.
Narešcie, inviestycyjny klimat u Biełarusi pahoršycca jašče bolš paśla taho, jak zamiežnyja karparacyi (u tym liku zachodnija, dla jakich, u adroźnieńnie ad kitajcaŭ, hieahrafičnaje stanovišča Biełarusi — pieravaha, a nie niedachop), u čarhovy raz pierakanajucca, što Minsk u luby momant moža nadzialić ich kankurentaŭ niespraviadlivymi vyhadami, jakija pastaviać pad pahrozu biznes tych, chto raniej pryjšoŭ na biełaruski rynak.