Viktaru Dašuku – 70
U klasyka biełaruskaha kino – jubilej.
Biełaruskamu režyseru, majstru kinadakumentalistyki – Viktaru Dašuku 70 hadoŭ. Jahonyja stužki ŭvajšli ŭ skarbonku suśvietnaha kino.
Užo pieršyja karciny Dašuka («Kurhan», «Chvilina maŭčańnia») admietnyja liryzmam i spaviadalnaj intanacyjaj. Dakumentalny cykł «Ja z vohniennaj vioski» pabudavany na ŭspaminach ludziej, jakija cudam zastalisia ŭ žyvych – i źjaŭlajecca adnym z sama praniźlivych śviedčańniaŭ narodnaj trahiedyi. A najlepšaja karcina z hetaha cykłu «Žančyna z zabitaj vioski» źnitavanaja z nastupnym šedeŭram – dakumentalnym ramanam «U vajny nie žanočy tvor», pastaŭlenym pavodle knihi Śviatłany Aleksijevič.
Hieraini karciny – byłyja frantavički j partyzanki – raskryli svaju dušu, a staraja chronika ŭ rukach režysera pieraŭtvaryłasia ŭ medytatyŭny son-uspamin.
Karcina «Dzievianosta šostaja vosień» prasiaknutaja mudraj elehijaj sychodu. U filmie «Raźvitańnie» pra pachavańnie Mašerava płača j pryroda. Zamiežniki byli ahałomšanyja žałobnaj karcinaj, ale ŭ Biełarusi jaje čamuści nie lubili pakazvać.
Siarod dakumentalnych ekzystencyjna-trahičnych kinapartretaŭ, stvoranych Dašukom – partret Janki Kupały («A ziaziula kukavała») i Vasila Bykava («Vasil Bykaŭ. Uzychodžańnie»).
Na pačatku 90-ych hadoŭ Viktar Dašuk stvaryŭ studyju «Spadar-D», vioŭ kinamajstroŭniu ŭ Akademii mastactvaŭ. Siarod jahonych vučniaŭ - Halina Adamovič, Viktar Aśluk i - na žal - Jury Azaronak.
U 1987 hodzie jon pastaviŭ ihravuju stužku – meladramu «Dvoje na vyśpie ślozaŭ» sa składanymi maralnymi kalizijami, a dakumentalny film 1989 hodu «Viciebskaja sprava» pra mańjaka-zabojcu vynies prysud savieckaj sudovaj systemie.
Pryncypovaja pazycyja mastaka, jaki nie chavaje svaich pohladaŭ, pryjšłasia nie daspadoby łukašenkaŭskaje ŭładzie. Na «Biełaruśfilmie» mastaku suśvietnaha ŭzroŭniu – nie znajšłosia miesca.
Karciny «Noč doŭhich nažoŭ» 1998 hodu i «Repartaž z kletki dla trusoŭ» 2000 hodu – pra aŭtarytarny biełaruski režym demanstravalisia na Ńju-Jorskim feście «Advažnaja novaja Eŭropa». Hetyja stužki nielha ŭbačyć pa biełaruskich kanałach, roŭna jak nielha ŭbačyć i inšyja karciny Dašuka.
Tym nia mienš majstar praciahvaje stavić filmy. U 2003 hodzie stvorany dakumentalny film «Dekameron pa-biełarusku», u 2004 – «Magnum misteria», u 2005 – «Žaŭnier Vasil Bykaŭ».
Zyčym biełaruskamu majstru jašče doŭhich hadoŭ žyćcia i novych karcinaŭ!