Mitrapalit Kandrusievič: Maje baćki ličyli siabie palakami, ale ich radzimaj była Biełaruś
Mitrapalit Tadevuš Kandrusievič, jaki naradziŭsia ŭ biełaruskaj vioscy Adelsk na miažy z Polščaj, raskazaŭ, što jaho baćki ličyli siabie palakami, ale ŭ siamji razmaŭlali «pa-prostamu». Hetyja pytańni abmiarkoŭvali ŭ prajekcie «Tok».
Tadevuš Kandrusievič. Fota Nadziei Bužan
— Kim vy siabie ličycie? Biełarusam?
— Vy pytajeciesia pra movu?
— Ja pytajusia pra nacyjanalnaść.
— Kali mianie pytajucca pra nacyjanalnaść, ja kažu, što chryścijanin. Apostał Pavieł skazaŭ, što niama ni hreka, ni žyda, a ŭsie my Jezusa Chrysta. Kali ja pracavaŭ u Litvie śviatarom, doŭha pracavaŭ, ja abviaščaŭ Jevanhielle na litoŭskaj movie, na polskaj movie. Chrostaŭ było ŭ Vostraj bramie vielmi šmat, šlubaŭ vielmi šmat, ale treciaja častka, pałova byli ź Biełarusi. Chto na jakoj movie źviartaŭsia, na toj ja i razmaŭlaŭ. U Biełarusi ja pieršaje kazańnie na biełaruskaj movie pramaŭlaŭ. U Maskvie — na rasiejskaj, ale nie tolki na rasiejskaj. U Maskvie my słužyli ŭ Kafiedralnym sabory na trynaccaci movach. I heta — rasiejski katalicki kaścioł. Hetyja movy nikomu nie pieraškadžali, nie pieraškadžajuć i ciapier. U Łondanie — bolš za šeśćdziasiat movaŭ. Jość ludzi inšych movaŭ, jany adčuvajuć siabie japoncami, karejcami, palakami, čechami, słavakami. Jość ich supolnaść, jany molacca na hetych movach. Dziaržaŭnaja mova — anhielskaja, papiery na anhielskaj. Biełaruski kaścioł, biełaruskaja carkva hreka-katalickaja — jany patrebny ŭ Łondanie?
— Patrebny.
— U Vilni patrebny?
— Patrebny.
— Patrebny, bo jość ludzi takija. Treba dla ludziej abviaščać Božaje słova.
— Ja čamu zapytałasia. Vy naradzilisia ŭ Adelsku, heta na samaj miažy z Polščaj. Mnie cikava, kim adčuvali siabie vašy baćki, jak vas vychoŭvali. Bo mnie zdajecca, što heta mahło paŭpłyvać i na vas, i na vašu vieru.
— Na vieru heta mahło paŭpłyvać, mahło nie paŭpłyvać, bo tam usie vieryli. Chtości bolš, chtości mienš. Tam nie było viernikaŭ inšych kanfiesij, tolki kataliki. Siońnia tam troški pieramiašałasia. Tady tam byli adny kataliki, tamu ciažka skazać, kab adnosna hetaha, kab niechta staŭ niavierujučym. A nabaženstvy byli na polskaj movie. Jany i ŭ Minsku byli na polskaj movie, kali adradziŭsia kaścioł. Ja pryjechaŭ u Maskvu — taksama na polskaj movie. Tady heta tak tradycyjna było. U doma razmaŭlali na polskaj movie vielmi dobra, i škołu skončyŭ na polskaj movie. A pamiž saboj razmaŭlali, ja nie viedaju, «pa-prostamu».
— «Pa-miascovamu», tak?
— Pa-miascovamu, u nas nazyvali «pa-prostamu».
— A kim usio ž baćki siabie ličyli: palakami ci biełarusami?
— Palakami siabie ličyli, ale žyli ŭ Biełarusi. Tut ich radzima była.
0:28 — Kim maryŭ stać u dziacinstvie
4:16 — Jak vyznačaje svaju nacyjanalnaść
8:00 — Pra toje, chto byŭ aŭtarytetam u dziacinstvie
12:10 — Pra školnyja kryŭdy
13:50 — Jak u dziacinstvie ŭ jakaści pakarańnia stavili na haroch
14:39 — Staŭleńnie da fizičnaha pakarańnia dziaciej
17:50 — Vypadak pry pastupleńni ŭ leninhradski ŭniviersitet: vypaŭ kryžyk na vačach pryjomnaj kamisii
21:51 — Dzie i jak žyvie ŭ Minsku
23:21 — Dzie možna sustreć mitrapalita prosta ŭ horadzie
25:03 — Aniekdatyčny vypadak u lakarni: «Arcybiskup pryjšoŭ!»
28:20 — Pra sieryjał «Małady Papa»
31:41 — Čamu Kaścioł ihnaruje žančyn
34:32 — Pra ŁHBT i prablemu ałkahalizmu
39:05 — Ci nie pryjšoŭ čas dazvolić śviataram mieć siemji
43:25 — Prablema piedafilii ŭ Kaściole
49:35 — Što Kaściołu nie padabałasia ŭ zakonie suprać chatniaha hvałtu
57:19 — Niezvyčajny vypadak padčas słužeńnia ŭ Farnym kaściole ŭ Hrodnie
59:27 — Pra polskuju movu ŭ kaściołach Zachodniaj Biełarusi
1:04:47 — Ci moža źjavicca ruskaja mova ŭ Kaściole
1:07:00 — Čamu Čyrvony kaścioł nie adčyniŭ dźviery ludziam padčas Płoščy—2010
1:10:40 — Ci jość žadańnie pažyć dla siabie
Post Scriptum
1:11:37 — Kali čałaviek vieryć, ale nie chodzić u carkvu — heta narmalna?