Zaŭtra ŭ Minsk pryvoziać relikviju z Afonskaha manastyra – «dary vieščunoŭ». Dary viazuć praz Rasiju. U Maskvie i Pieciarburhu ludzi, kab pabačyć jaje, stajali pa šmat hadzin u čerhach.
Hetyja Dary, raskazvaŭ viernikam patryjarch Maskoŭski Kirył, byli «kłapatliva zachavanyja Dzievaj Maryjaj, Maci Zbaŭcy, i pieradadzienyja Joju ŭ Jerusalimskuju Carkvu, dzie jany zachoŭvalisia da IV st., a zatym byli pieraniesienyja ŭ novuju stalicu Uschodniaj Rymskaj impieryi horad Kanstancinopal.
Kali ž paŭstała niebiaśpieka inšaziemnaha ŭvarvańnia ŭ Kanstancinopal, to hetaja śviatynia była pieraniesiena na Haru Afon, dzie z tych časoŭ zachoŭvajecca ŭ manastyry śviatoha Paŭła».
«Dary» ŭjaŭlajuć saboj nie jakijaści amfary ci kufry, u jakich vieščuny mahli b prynieści Niemaŭlatku Isusu zołata, ładan i śmirnu, a nievialikija załatyja padvieski, upryhožanyja tonkim arnamientam.
U ateistyčnyja savieckija časy, u akademičnych knižkach, pryśviečanych mastactvu Vizantyi, prosta i budzionna pisali: «…tak zvanyja «dary vieščunoŭ» — razroźnienyja častki ŭpryhožańnia tradycyjnaha pojasa vizantyjskich impierataraŭ, jaki padkreślivaje ich san insihnii, — załatyja płaścinki-našyŭki, azdoblenyja charakternaj poźnievizantyjskaj skańniu, u asnoŭnym vyrableny ŭ XV st.»
Adkul uzialisia «dary vieščunoŭ» i źviazanaja ź imi lehienda? Jak paviedamlaje aficyjny błoh ekśpiertaŭ Muzieja imia Andreja Rublova,
pieršym z pravasłaŭnych pra «dary vieščunoŭ» zhadaŭ Dabrynia Jadrejkavič —
budučy naŭharodski jepiskap Antonij. Byŭšy ŭ Vizantyi ŭ 1200, jon adznačaŭ (z čužych słovaŭ), što ŭ Safii jość «sasudy załatyja», jakija nibyta prynieśli Chrystu vołchvy.
Hetyja ž sasudy zhadvajucca i ŭ inšych tahačasnych apisańniach Kanstancinopala, adnak
nijakaha liturhičnaha šanavańnia hetych «załatych sasudaŭ» — zdavałasia b, hetak kaštoŭnych chryścijanskich relikvij — nikoli ŭ Vizantyi nie było.
Taksama Dabrynia Jadrejkavič kaža mienavita pra sasudy, a nie pra załatyja płaściny-našyŭki, jakija siońnia nazyvajucca «darami vieščunoŭ».
Pieršaja histaryčnaja zhadka «daroŭ» u sučasnym ich vyhladzie ŭtrymlivajecca ŭ dakumiencie kanca XV stahodździa,
a padrabiaznaje apisańnie sustrakajecca tolki ź siaredziny XVIII st.
Upieršyniu apisvaje ich padarožnik Vasil Hryharovič-Barski, rodam z Kijeva, jaki naviedaŭ Afon ŭ 1744.
Jon adznačaje, što častkova ŭpryhožańni byli vyrablenyja «u moj čas» i padaravała ich afonskim manacham «Mara, dačka Juryja, vaładara Sierbskaha».
Heta histaryčnaja asoba — Mara Brankavič, 1418 h.n., dačka sierbskaha despata Hieorhija (Džurdžu) Brankaviča (kiravaŭ Sierbijaj ad 1427 da 1456) i Iryny Kantakuziny (vizantyjskaj pryncesy), žonka (ad 1435) asmanskaha sułtana Murada II.
Fakt pryniasieńnia Maraj Brankavič u dar sierbskamu manastyru Sv. Paŭła na Afonie ŭ 1470 poźnievizantyjskaha załatoha pojasa z 9 załatych płaścin i 69 pacier z sumiesi ładanu i śmirny, byŭ dakumientalna zafiksavany ŭ tureckim firmanie,
stračanym u pačatku XX st. padčas pažaru. Praŭda, ni Mara Brankavič, ni tureckija chranisty jašče nie viedali, što heta byli tyja samyja «dary vieščunoŭ».
Takija
załatyja pajasy byli viadomyja ŭ vizantyjskich impierataraŭ, jany padkreślivali ich san insihnii (byli znakami mahutnaści, sanu),
ale ŭ nivodnaj z histaryčnych krynic niama ni słova pra liturhičnuju tradycyju našeńnia załatoha pajasa z «darami vieščunoŭ».
Hieamietryčnyja ŭzory na załatych płaścinach vykananyja ŭ technicy typovaj postvizantyjskaj skanii, anałahi jakoj lohka adšukać na akładach afonskich abrazoŭ XV—XVI st.
Paźniej pojas byŭ padzieleny na asobnyja frahmienty. A
ŭ pačatku 1980- ch «dary vieščunoŭ» pačali vykarystoŭvacca Hrečaskaj carkvoj dla zboru achviaravańniaŭ,
i da ich byŭ składzieny adpaviedny kanon.
