 |
7 listapada try hadziny kursiravaŭ pa Mahilovie tralejbus imia Ciški Hartnaha. Hetak adznačyła haradzkaja supołka Tavarystva biełaruskaj movy 120‑hodździe biełaruskaha piśmieńnika, pieršaha staršyni savieckaha ŭradu Biełarusi Źmitra Žyłunoviča. Sioleta ŭletku hetkim ža čynam adznačyli 125‑hodździe Janki Kupały.
«Darahija mahiloŭcy, tavarystva Biełaruskaj movy imia Francyska Skaryny vinšuje Vas ź dniom narodzinaŭ piśmieńnika i palityčnaha dziejača Ciški Hartnaha. Tralejbus rušyć u honar hetaha śviata biaspłatna!» — z takoj abviestki pačaŭ svoj maršrut tralejbus imia Ciški Hartnaha z bartavym numaram 318. Za try hadziny jon prajechaŭ pa asnoŭnym vulicam Mahilovu.
Čamu mienavita 7 listapada vyrašyli adznačyć aktyvisty supołki jubilej Źmitra Žyłunoviča? Tłumačyć kiraŭnik mahiloŭskaha TBM Aleh Dziačkoŭ:
«Ciška Hartny — heta adzin z tych ludziej, jakija rabili revalucyju na Biełarusi. Adzin sa stvaralnikaŭ biełaruskaj savieckaj dziaržavy. Symbalična i toje, što heta dziaržava jaho, Cišku Hartnaha, stvaralnika hetaj savieckaj krainy, i źniščyła».
Usie try hadziny aktyvisty supołki razdavali pasažyram buklety dy raspaviadali pra Cišku Hartnaha. Na borcie tralejbusa krasavaŭsia partret piśmieńnika.
Jakija ŭražańni vyklikała akcyja ŭ ludziej?
«Duža pryjemna, što ŭsio‑taki ŭzhadvajuć našych biełaruskich piśmieńnikaŭ. Takim čynam da hetaha dałučajuć moładź. Duža cikava.
Ja liču, što heta nasamreč niezvyčajny sposab. Ja ŭpieršyniu sustrakaju, kab nia tolki ŭ Mahilovie, ale naahuł nia čuła, kab niechta puskaŭ tralejbus, pryśviečanamu takomu śviatu. Mnie zdajecca, heta zdorava.
Kolki my byli ŭ Piačerskim lesaparku, i nichto nikoli nam nie skazaŭ, što tam mahiła Ciški Hartnaha. Heta, viedajecie, niejak tut unutry błaha».
Ciška Hartny skončyŭ žyćcio samahubstvam u mahiloŭskaj varjatni, jakaja mieścicca ŭ Piačerskim lesaparku Mahilova. Symbaličnaje miesca pachavańnia piśmieńnika znajšoŭ pry kancy vaśmidziesiatych hadoŭ minułaha stahodździa kiraŭnik mahiloŭskaj supołki «Martyralohu Biełarusi» Valancin Jermałovič. Voś apovied adnoj pasažyrki:
«Kali jašče byŭ žyvy spadar Jermałovič, ja razam sa svaimi siabrami, a potym i paplečnikami ŭdzielničała ŭ pošukach mahiły ŭ Piačerskim lesaparku. Usio, što my rabili kaliści, viarnułasia siońniašnim dniom».
Svaimi ŭražańniami pra niezvyčajnuju pajezdku padzialiŭsia i kiroŭca tralejbusu spadar Uładzimier:
«Akcyja, kaniečnie, niezvyčajnaja: upieršyniu takoje adbyvajecca. Pasažyram taksama heta niezvyčajna bačyć. Prybrany tralejbus, ludzi ŭ tralejbusie, jakija čytajuć vieršy, dorać pamiatnyja paštoŭki. Pabolej było b takich akcyjaŭ dla nasielnictva, kab viedali svaich nacyjanalnych hierojaŭ, svaich paetaŭ piśmieńnikaŭ».
Pravieści akcyju dapamahali i dźvie dziaŭčynki Naścia dy Iryna. Jany čytali pasažyram vierš Ciški Hartnaha «Rodnaj krainie». Jaho piśmieńnik napisaŭ ŭ Mahilovie ŭ 1910 hodzie, kali pracavaŭ tut harbarom:
«Ja lublu hety vobraz krainy,
Dzie vidać na abšary kruhom
Kurhany, i pustyja raŭniny,
I bałoty zarosłyja mchom…
Ja lublu hety vobraz biaskonca,
Tyja vioski, bałoty hai,
Bo radziŭsia ja ŭ hetaj staroncy
I pamru mo ŭ hetaj ziamli»
Vyniki akcyi padsumavaŭ Aleh Dziačkoŭ:
«Mianie ŭraziła, što pałova ludziej viedajuć pra Cišku Hartnaha. Viedajuć, što jahony los niejak źviazany z Mahilovam. Praŭda, jakim čynam — nia viedajuć. Niekatoryja pamiatajuć, što jon pachavany ŭ Mahilovie.
Ludziej akcyja krychu ździŭlała. Kali jany bačać takuju hramadzkuju inicyjatyvu, to ŭsprymajuć jaje tak, što heta abaviazkova inicyjatyva z boku dziaržavy i pradziaržaŭnych strukturaŭ. Adna žančyna skazała, što nam zapłacili: Vy, maŭlaŭ, BRSM, i navat školnikaŭ zabiavazali ŭziać u śviacie ŭdzieł».
Tralejbus imia Ciški Hartnaha nia pieršy ŭ Mahilovie. Sioleta ŭletku aktyvisty supołki TBM hetak ža adznačyli jubilej Janki Kupały. Za try hadziny pajezdki Aleh Dziačkoŭ zapłaciŭ tralejbusnamu parku siemdziesiat tysiač rubloŭ.
