Viadomy piśmieńnik, historyk i publicyst Viktar Suvoraŭ (Uładzimir Rezun) prezientavaŭ u Varšavie svaju knihu «Ałfavit Suvorova», napisanuju śpiecyjalna dla polskaha čytača. Paśla prezientacyi były saviecki špijon daŭ intervju.
— Uładzimir Bahdanavič, padziei va Ukrainie pakazali, što płan ŭvarvańnia i zachopu asobnych terytoryj byŭ raspracavany zadoŭha da Majdanu. Chutčej za ŭsio, za šmat hadoŭ da hetaha. Pytańnie ŭ tym, ci jość u Pucina anałahičny płan u dačynieńni da Litvy, Łatvii, Estonii, Polščy, Biełarusi?
— Viadoma, lepš spytać naŭprost u Pucina, a nie ŭ maleńkaha čałavieka, jaki piša niejkija knihi. Ale kali zirnuć na situacyju jaho vačami, to my zrazumiejem, što, pa ŭsioj bačnaści, u jaho niama druhoha vychadu. Jość peŭnyja ŭnutranyja prablemy. Dla ich vyrašeńnia jamu treba syści i pasadzić rulić krainaj razumnych ludziej. Praŭda ž? Ale jon nie choča hetaha. Jon skazaŭ, što ŭ 2018-m hodzie źbirajecca na novy termin. Čamuści jon nazyvaje hety termin druhim. Dyk voś, jość ŭnutranyja prablemy, ale niama rašeńnia dla ŭnutranych prablem. Tamu jon imkniecca znajści źniešniaje rašeńnie dla ŭnutranych prablem.
— Situacyja z zachopam litoŭskaha pramysłovaha sudna i vykradańnia estonskaha aficera: ci nie vyklikaje heta paralelaŭ z tym, što adbyvałasia na rubiažy 30-ch i 40-ch hadoŭ pierad uvodam Čyrvonaj armii ŭ krainy Bałtyi?
— I tak, i nie. Tak — tamu što ŭsio taja ž hebucha kiruje bałam. Heta tak. Ale ź inšaha boku, heta hniłaja ŭžo, karumpavanyja, achoplenaja całkam z hałavy da noh arhanizacyja i kraina. Z punktu hledžańnia ich psichałohii, jany dziejničajuć tak ža, ale siła ŭžo nie taja. Jany vielmi i vielmi bajacca siły. Heta urki. Urki razumiejuć tolki siłu i ničoha inšaha. Ja pryviadu adzin cikavy prykład. Kali skončyłasia Druhaja suśvietnaja vajna, Stalin zapatrabavaŭ ad Amieryki, ad Vialikabrytanii vydačy tych, chto vajavaŭ suprać kamunistaŭ. I jany vydavali!
U Amieryki była atamnaja bomba. U nas nie było. U ich byŭ zvyšmahutny fłot, Stratehičnaja avijacyja. I hałoŭnaje, u ich była armija — calutkaja, nie skalečanaja. I było, što žerci. U nas ža ŭsio razburanaje, žerci niama čaho, kraina na miažy katastrofy, ale amierykancy vydavali. I anhličanie vydavali. Ale voś była adna kraina, jakaja nie vydavała. I hetaja kraina — Lichtenštejn. U ich było ci to 15, ci to 20 čałaviek. Pryjechała naša hebucha i kaža: addavajcie. Lichtenštejn kaža: a ci nie addamo. I našy adrazu «nu nie addaście, i nie addavajcie. Na niama i suda niama… »
— Vy skazali, što Pucinu padziecca niama kudy, što jon budzie napadać. Ci hatovyja Polšča, Litva, Biełaruś, Łatvija, Estonija?
— Hetaje pytańnie treba zadavać dziaržaŭnymi dziejačam. Ja, na žal, nie dziaržaŭny dziejač. A voś hetych ludziej i treba spytać, kudy vy, blin, hladzicie? Vy ž nastupnyja na čarzie!
— Ci moža być u pryncypie mižnacyjanalny kanflikt u adnoj z nazvanych krain?
— Mama ŭ mianie ruskaja, baćka — ukrainiec. U majoj žonki Taćciany taja ž samaja situacyja. Heta nikoli nie było prablemaj. U nas navat pytańnia nikoli takoha nie było — ruski ty ci ŭkrainiec? Jakaja roźnica? Ale ciapier ja chaču skazać, što ja ŭkrainiec, maja žonka ŭkrainka, maje dzieci ukraincy, ja navat chaču, kab maje brytanskija susiedzi taksama byli ŭkraincami.
I kali b navat ja byŭ čystym ruskim, to siońnia ja b taksama staŭ ukraincam razam sa svaimi kotkami.
— (Pytańnie z zały) Kažuć, u saviecki čas isnavaŭ peŭny padzieł pamiž HRU i KDB. Vobrazna kažučy, KDB — heta byli sabaki režymu, a HRU — vaŭki.
— Vydatnaja mova ŭ vas. Pamiž HRU i KDB zaŭsiody była vialikaja roźnica. I roźnica zaklučałasia ŭ tym, što, pa vialikim rachunku, ruki HRU nie byli vypackany ŭ kryvi svajho naroda. Heta nie tamu, što my takija dobryja, a tamu, što HRU — heta raźviedka suprać źniešnich vorahaŭ.
A KDB — heta złačynnaja arhanizacyja, jakaja źniščała i ruskich, i palakaŭ, i ŭkraincaŭ, i biełarusaŭ, i niemcaŭ, i litoŭcaŭ, i estoncaŭ.
Na kaho byŭ zahad, taho i źniščali. Tak što vy majecie racyju. Jość sabaki, a jość vaŭki. Inšaja sprava ŭ tym, što siońnia i vaŭki — nie vielmi zdarovyja vaŭki. Vyviedka — heta orhan dziaržavy. A kali hnije ŭsia dziaržava, to nie moža niejki orhan kvitnieć. I kali karupcyja ŭsiudy źvierchu ŭniz, to, viadoma, i HRU prahniło i FSB.
—Toje, što robić Pucin, my ŭsie bačym. Jak, vy dumajecie, jon sam siabie aceńvaje, jak jon siabie bačyć? Jakuju rolu, jak jon dumaje, jamu adviaduć naščadki?
— Oj, nie viedaju … Ale pahladzicie: pajechaŭ jon u Aŭstraliju. Hod tamu ŭsie suśvietnyja lidary ź im całavalisia. A ciapier ź im całujecca tolki kaała. Bolš nichto nie całujecca, razumiejecie? Mužyk vidavočna pierabraŭ pa ačkach. Nijakaj roli ihrać nie budzie, a toje, što jon robić — heta prosta ratuje svaju zadnicu. A ratavańnie azadka tolki ŭ tym, kab utrymacca va ŭładzie. Nie viedaju, jak by dypłamatyčna vykazacca, ale ž napaskudziŭ jon usim vydatna. Tym ža aliharcham. Mnie b miljarda chapiła, dy i vam taksama… Ale tam inšyja raźliki. Jość dziesiać miljardaŭ, a hod tamu było tryccać. Jak žyć dalej z hetym? I im vielmi ŭsim niadobra. Raniej jany jeździli pa zamiežžach, a ciapier u luby momant jon vyjechaŭ za miažu, a jaho za azadak biaruć… Navat kali ciapier nie biaruć, ale ŭ jaho ž unizie niešta hulaje? Hulaje!
— Dobra, my pahavaryli par apanientaŭ Pucina. Davajcie pra jaho siabroŭ. Voś Łukašenka. Sprabuje łaviravać, hulać na supiarečnaściach, navat vystaŭlać siabie miratvorcam, ale kali pahladzieć na realnyja kroki, to jon vierny sajuźnik Pucina. Biełaruś padtrymała rasijskuju ahresiju ŭ AAN, na terytoryi Biełarusi raźmieščany rasijskija bazy. U vajennych adnosinach intehracyja Biełarusi i Rasii praktyčna zavieršana. Što adbudziecca ŭ vypadku šyrokamaštabnaj vajny pamiž Rasijaj i Ukrainaj?
— Viadoma, hetaje pytańnie lepš za ŭsio zadać samomu Łukašenku. I viadoma, chutčej za ŭsio, jon praŭdy nie skaža. Ale ž nastupnym na čarzie moža być jon. Voś u čym sprava. I narod Biełarusi heta razumieje, a Łukašenka razumieje, što narod razumieje … Uvohule, ja nie biarusia pradkazvać.
— Nas, chto zaśpieŭ savieckuju škołu, a tym bolš vas, vučyli, što Hitler napaŭ na zusim mirnuju krainu, dzie ludzi zajmalisia stvaralnaj pracaj, usie chacieli tolki miru, i navat vajennyja Aeradromy na miežach mirna spali. Ale kali pahladzieć na toje, što było ŭ rečaisnaści, my bačym zusim militaryzavanuju krainu, dzie ŭ armii byli miljony ludziej, dziasiatki miljonaŭ byli ŭ paramilitarnych arhanizacyjach, z chłopcami biez značka HPA nie chacieli znajomicca dziaŭčaty, adpaviednaj nakiravanaści byli kiniematohraf i pieśni. Skažycie, kali siońnia Pucin zadušyć ŭzbuntavanuju Ukrainu, nastupnym pakaleńniam ludziej znoŭ buduć raspaviadać lehiendy pra mirnuju Rasiju, na jakuju napali vierałomnaja Ukraina i «hiejropa»?
— Heta ŭžo adbyvajecca. Tut niama čaho dadać albo adniać. I mnie vielmi soramna za moj narod, jakija tak u heta vieryć. Ja nikoli nie dumaŭ, nikoli nie vieryŭ, što abałvańvańnie moža być takim hłybokim… Ja prosta nie vieryŭ u heta! Ale kali ja zaraz razmaŭlaju ź ludźmi, jakich ja jašče niadaŭna vielmi pavažaŭ, mnie trochi stanovicca nie pa sabie ad taho, što adbyvajecca. Čort jaho viedaje, što!
Ale nakont zadušy Ukrainu … Ukrainu jon nie zadušyć pa adnoj vielmi važkaj pryčynie. Hetaja pryčyna składajecca ŭ tym, što narod Ukrainy pračnuŭsia. Voś heta važna. Bo jak było raniej? Siadzić tam jaki-niebudź umoŭny janukovič-haŭniukovič. Prymajučy rašeńni, jon dumaje: što padumaje Pucin, što padumajuć aliharchi? Zaraz, kaho b nie vybrali prezidentam Ukrainy, chaj navat samaha apošniaha niahodnika, jon budzie dumać, vymušany budzie padumać ab tym, što padumaje narod. Jon budzie bajacca naroda. I voś heta nazyvajecca demakratyjaj. Tamu nichto Ukrainu nie pieramoža.
Ale što da mifałahizacyi taho, što adbyvajecca, to jana idzie, jana dziejničaje, i ŭ hetym pakaleńni, napeŭna, jana budzie nievylečnaja. Va Ukrainie adna dziaŭčynka napisała vierš «Nikoli my nie budziem bratami».
Vielmi baluča pryznavać, ale na bližejšyja dźvieście-trysta hadoŭ ja skieptyk, cynik i piesimist. Na bližejšyja dźvieście-trysta hadoŭ narod Ukrainy hetaj podłaści nie zabudzie.
Bo što zdaryłasia? Narod Ukrainy skinuŭ zładziejaŭ, vyhnali zładziejaŭ. Chłopcy, u vas zładziei siadziać va ŭładzie, vy na ich pahladzicie, čaho vy nas rypajciesia? Ale niejkaje bydła jedzie, viarbujecc, vajuje, zabivaje… Nie, nikoli my nie budziem bratami, heta dakładna.
