Dla praviadzieńnia reformy sistema adukacyi Biełarusi pavinna być adkrytaja śvietu, a biełaruskija studenty i vykładčyki — mieć mahčymaść jeździć za miažu na stažyroŭki i vučobu. Pakul pa ŭzroŭni internacyjanalizacyi Biełaruś nie dasiahnuła navat pakazčykaŭ savieckich časoŭ.
Choć dola zamiežnych studentaŭ pastajanna pavialičvajecca i dasiahnuła amal 16 tysiač čałaviek (kala 4% usich studentaŭ), uzrovień mabilnaści biełaruskich VNU nie adpaviadaje normam Jeŭrapiejskaj prastory vyšejšaj adukacyi (JEPVA), pakazaŭ analiz stanu internacyjanalizacyi vyšejšaj adukacyi ŭ Biełarusi.
Ekśpiert u śfiery vyšejšaj adukacyi Pavieł Cieraškovič adznačaje, što nieadpaviednaść biełaruskaj sistemy vyšejšaj adukacyi bazavym paramietrach JEPVA «niehatyŭna adbivajecca na raźvićci samoj adukacyi i ekanomiki Biełarusi»
- Dziaržaŭnaja adukacyjnaja palityka aryjentavanaja amal vyklučna na pavieličeńnie kolkaści zamiežnych studentaŭ i nie razhladaje internacyjanalizacyju ŭ jakaści resursu inavacyjnaha raźvićcia, — ličyć ekśpiert. — Partniorskija adnosiny biełaruskich VNU z zamiežnymi ŭstanovami ŭ bolšaj stupieni nosiać dekłaratyŭny charaktar, aryjentavany pieravažna na ŭznaŭleńnie kantaktaŭ u ramkach byłych respublik Savieckaha Sajuza.
Najbolš aktyŭna da nas jeduć vučycca z krain SND, a taksama Turkmienistana i Kitaja.
U paraŭnańni z krainami Jeŭrapiejskaj prastory vyšejšaj adukacyi zamiežnych studentaŭ u Biełarusi niašmat. U Niderłandach, Narviehii, Finlandyi i Niderłandach ich kala 14%, u Estonii - 9%, Čechii - 7%, Litvie - 5%, Turcyi - 4%.
Suviaź pamiž uzroŭniem akademičnaj mabilnaści i jakaściu adukacyi prostaja: krainy z vysokaj jakaściu adukacyi pryciahvajuć studentaŭ.
— U svaju čarhu, vysoki ŭzrovień mabilnaści pavialičvaje kankurencyju i pavyšaje popyt na vysokuju jakaść adukacyjnych pasłuh, - adznačaje siabra Hramadskaha Bałonskaha kamiteta Uładzimir Dunajeŭ.
Zamiežnych studentaŭ stanovicca bolš, ale ich pa-raniejšamu mała
Uładzimir Dunajeŭ źviartaje ŭvahu, što adnosnyja vieličyni prysutnaści zamiežnych studentaŭ u Biełarusi nie daciahvajuć da pakazčykaŭ savieckich časoŭ, kali ŭ krainie navučałasia kala 10% zamiežnych studentaŭ (z ulikam vajskoŭcaŭ - 18%). Pavodle niekatorych ekśpiertnych acenak, dola zamiežnych studentaŭ dachodziła da 15%.
Dziela spraviadlivaści adznačym, što ŭ 2009 hodzie dola zamiežnych studentaŭ u cełym pa krainach, jakija ŭvachodziać u Bałonski praces, składała 10%.
Da 2020 hoda płanujecca, što z tych, chto atrymaje vyšejšuju adukacyju, 20% projduć stažyroŭku abo buduć udzielničać u daśledavańniach za miažoj. U absalutnych ličbach heta vyhladaje tak - u 2014-2015 navučalnym hodzie tolki ŭdzielnikami prahramy Erasmus stanuć nie mienš za 5 młn čałaviek.
Šmat u čym raźvićcio mabilnaści i internacyjanalizacyi strymlivaje toje, što Biełaruś nie ŭvachodzić u Bałonski praces.
Kab pajechać na stažyroŭku terminam bolš za 10 dzion, student abo vykładčyk biełaruskaj VNU pavinien atrymać dazvoł Minadukacyi.
Kamientujučy hety fakt na sustrečy ź jeŭrapiejskimi ekśpiertami 4 sakavika, ministr adukacyi Biełarusi Michaił Žuraŭkoŭ skazaŭ:
- Z časam VNU buduć sami vyrašać pytańni stažyrovak. Pry hetym my chacieli b, kab stažyroŭki byli efiektyŭnymi, nie pieratvaralisia ŭ turyzm. Nieabchodnaść brać dazvoł pavyšaje adkaznaść i adpaviednaść metam stažyrovak.
Niedavier da studentaŭ i vykładčykaŭ stvaraje ŭ śfiery adukacyi atmaśfieru, jakaja nie spryjaje raźvićciu akademičnych svabodaŭ i palapšeńniu jakaści adukacyi.
Jak znajści hrošy na stažyroŭki?
Prablema raźvićcia mabilnaści ŭpirajecca navat nie ŭ ideałahičnyja pytańni, a ŭ niedachop finansavańnia.
- Na pajezdki studentaŭ i vykładčykaŭ u Biełarusi paprostu niama hrošaj, - adznačaje Pavieł Cieraškovič.
Sistema stažyrovak, ECTS-kredytaŭ pracuje ŭ Jeŭropie aktyŭna, u tym liku i tamu, što studenty nie apłačvajuć svajo navučańnie. Usie vydatki na žyćcio za miažoj pakryvajucca Jeŭrapiejskim sajuzam i almamater.
U Biełarusi srodki, jakija vydzialajucca dziaržavaj na raźvićcio akademičnych abmienaŭ, mizernyja i vydatkoŭvajucca vielmi nieracyjanalna, ličyć Pavieł Cieraškovič.
- Vyrašalnaje značeńnie ŭ raźvićci hetych pracesaŭ majuć zamiežnyja prahramy (Jeŭrapiejskaha sajuza, Šviecyi), samastojnaja mabilnaść biełaruskich vykładčykaŭ i studentaŭ. Łakamatyvami internacyjanalizacyi biełaruskaj sistemy vyšejšaj škoły źjaŭlajucca prahramy Jeŭrapiejskaha sajuza, Hiermanii, Šviecyi i Polščy, - kaža ekśpiert.
Na jaho dumku, internacyjanalizacyja raźvivajecca nasupierak, a nie dziakujučy dziaržaŭnaj adukacyjnaj palitycy. Zakanamiernym vynikam hetaha stała nievykanańnie prahnoznych pakazčykaŭ pa pryciahnieńni zamiežnych studentaŭ.
- Da taho ž jość prablema ŭzhadnieńnia prahram i pryznańnia kredytaŭ biełaruskich i jeŭrapiejskich VNU. Prahrama raźvićcia vyšejšaj škoły pakul nie praduhledžvaje mahčymaści mabilnaści, choć u Kodeksie ab adukacyi studenckaja mabilnaść zhadvajecca, - adznačaje Pavieł Cieraškovič.
Jak refarmavać adukacyju, kab mabilnaść aktyvizavałasia - z ulikam taho, što ŭ bližejšy čas bahaciej adukacyju ŭ Biełarusi nie stanie?
Pavieł Cieraškovič ličyć dobraj ideju arhkamiteta abjadnańnia «Maładyja chryścijanskija demakraty» pa stvareńni niezaležnaj nacyjanalnaj fondu padtrymki studenckaj mabilnaści. Heta prapanova była vykładziena ŭ pietycyi ŭ Ministerstva adukacyi, Saviet ministraŭ, Pałatu pradstaŭnikoŭ i Administracyju prezidenta.
Uładzimir Dunajeŭ adznačaje: mienavita tak robiać u bolšaści krain - arhanizoŭvajuć fondy.
- Praktyka stvareńnia padobnych fondaŭ aktyŭna pracuje ŭ śfiery adukacyi. Siarod postsavieckich krain jany stvarajucca ŭ Kazachstanie. U Brazilii jość prahrama prykładna dla 100 tysiač studentaŭ, jakich adpraŭlajuć za miažu - u Kitaj u asnoŭnym. Padobnaja prahrama jość i ŭ ZŠA. Całkam mahčyma, što fond dazvoliŭ by prykładna 20% studentaŭ biełaruskich VNU ŭklučycca ŭ prahramy akademičnaha abmienu z univiersitetami pa ŭsim śviecie.
U lubym vypadku, na dumku Paŭła Cieraškovič, biez akademičnaha abmienu prosta niemahčyma raźvivacca.
- Vyšejšaja adukacyja źjaŭlajecca łakamatyvam pieramien. Kali nie aznajomicca z vopytam pieradavych VNU, składana prasoŭvać prahresiŭnyja idei tut, - reziumuje Pavieł Cieraškovič.
Nahadajem, što reforma sistemy adukacyi abranaja ŭ jakaści adnaho z pryjarytetnych napramkaŭ u ramkach prajekta «Reforum».
