U nastupnyja 10 hod Biełarusi treba vybudavać zamiežnuju i ŭnutranuju palityku takim čynam, kab da 2025-ha stać niejtralnaj krainaj. Dałučeńnie da luboha z bakoŭ, ES abo RF — heta paraza Biełarusi.
Pra heta ja kazaŭ padčas dyskusii, praviedzienaj «Belarus security blog-am».
Niepryjemnaj navinoj dla mnohich čytačoŭ niezaležnych ŚMI na minułym tydni stali dadzienyja daśledavańnia łabaratoryi Andreja Vardamackaha ab hieapalityčnych prychilnaściach biełarusaŭ: 70% addajuć pieravahu RF, a ES padtrymlivaje absalutnaja mienšaść za apošnija 25 hadoŭ — 15%. Navat nie ŭvieś demakratyčny elektarat, jaki składaje prykładna 25%, padtrymlivaje prajeŭrapiejski kirunak.
Kaniec padychodu 90-ch: «Z čyrvonymi abo ź biełymi?». Biełaruski adkaz — «Barani svajo»
I ŭsio ž u hetym apytańni jość vialikaja chiba. Jano stavić biełarusaŭ pierad vybaram ES ci Rasieja, niby treciaha nie dadziena. Taki padychod źjaŭlajecca pramoj spadčynaj situacyi, kali paśla razvału SSSR, adzinym centram zastaŭsia ES. Z tych časoŭ minuła 25 hadoŭ. Situacyja kardynalna źmianiłasia. I sprava tut nie tolki va Ukrainie i biežancach. Prosta biełarusy ŭsio bolš razumiejuć, što z ulikam historyi, palityki, ekanomiki, vybar adnaho z bakoŭ niepaźbiežna viadzie da strat. My heta nieadnarazova čuli, kali źbirali podpisy padčas «Narodnaha refierendumu», dzie jakraz jość pytańnie pra niejtralitet i šmat chto mienavita z-za pakidaŭ nam svoj podpis. Vajenny niejtralitet staŭ hałoŭnaj zamiežnapalityčnaj pazicyjaj našaha kandydata ŭ prezidenty Taćciany Karatkievič i taksama my čuli šmat padtrymki ad šarahovych biełarusaŭ.
Napeŭna, heta razumieli i aŭtary našaj Kanstytucyi, jakija asobnym artykułam zapisali ŭ joj punkt ab imknieńni da niejtralitetu. Što ž, pryjšoŭ čas pačać imknucca pa-sapraŭdnamu, to bok farmiravać palityku takim čynam, kab vajenny niejtralitet ŭ siarednieterminovaj pierśpiektyvie staŭ mahčymym.
Chto vyjhraje ad vajennaha niejtralitetu Biełarusi?
Samo słovazłučeńnie «vajenny niejtralitet» naŭrad ci zrazumieła kožnamu, ale voś svaje vyhody ad takoj palityki atrymajuć mnohija, jak unutry, tak i pa-za krainy.
Pa-pieršaje, niejtralitet aznačaje pavieličeńnie vajskovych vydatkaŭ. Heta značyć, lepšaje finansavańnie armii, techničnaje pieraasnaščeńnie, madernizacyja vajskovaj adukacyi i vajskovaj daktryny. Usio heta padymie prestyž vajskoŭca.
Pa-druhoje, vajenny niejtralitet daść mahčymaść pryciahvać bolš finansavych patokaŭ, raźvivacca bankaŭskaj śfiery, stvoryć novyja ŭmovy dla bałansu intaresaŭ ekanamičnych hulcoŭ. Bolš za toje, za naš vajenny niejtralitet nam buduć płacić tyja, chto ŭ im budzie zacikaŭleny, — Rasija, ES, ZŠA, Kitaj. Jak u svoj čas zapłacili za vyvad jadziernaj zbroi. Taksama mienavita takaja naša pazicyja zrobić mahčymym stvareńnie roznych ekanamičnych rehijanalnych supolnaściaŭ i biaźvizavaj prastory ź ES. Usie heta pavialičyć pastupleńni ŭ biudžet Biełarusi.
Pa-treciaje, vajenny niejtralitet ŭmacuje Minsk jak pieramoŭnuju placoŭku pa składanych pytańniach, a ich u rehijonie budzie jašče šmat. Heta budzie pramym układam u našu niezaležnaść i biaśpieku.
Rasija nas nie adpuścić
Samym hałoŭnym kontrarhumientam źjaŭlajecca toje, što Rasieja nikoli nie «adpuścić» Biełaruś. Siońnia tak i jość, nie spračajusia. Ale praz 10 hadoŭ, što dla historyi i palityki termin nie taki i vialiki, heta budzie mahčyma, kali da hetaha rychtavacca. Dyj nie varta pieraaceńvać svaju značnaść.
Što siońnia robić Rasieja? Stvaraje dublujučyja našym pramysłovyja vytvorčaści i vajennyja abjekty na svajoj terytoryi, raźmiaščaje ŭ našych miežach vajennyja bazy, płanamierna ŭzmacniaje svaju sielskuju haspadarku, pamianšajučy zaležnaść ad pastavak našaha ahrasiektara. Praz 10 hadoŭ, kali vajskovyja abjekty na našaj terytoryi stanuć kančatkova nie patrebny, situacyja va Ukrainie pryjdzie da svajho bałansu, dyj sama Rasieja istotna źmienicca z pryčyny ekanamičnaha kryzisu — rašeńnie pa vajennym neŭtralitecie Biełarusi, z zachavańniem supracoŭnictva ŭ vajenna-pramysłovaj śfiery, stanie mahčymym.
5 krokaŭ da niejtralitetu
Sfarmiravać razumieńnie važnaści i vyhod biełaruskaha vajennaha niejtralitetu ŭ Maskvie, Vašynhtonie, Piekinie, Brusieli. Heta častkova ŭžo adbyvajecca ŭ miežach toj palityki, jakuju staŭ pravodzić biełaruski MZS u suviazi z Ukrainaj. Havorka ciapier idzie ab kułuarnych pieramovach, kanfierencyjach, a taksama ab viartańni ŭ Minsk ofisa ABSIE. U 90-ch Minsk staŭ placoŭkaj pa pieramovach pa Nahornym Karabachu, u 2015-m — pa Ukrainie. Abiedźvie temy buduć aktualnyja jašče doŭha, i da ich dadaducca inšyja. Važna zafiksavać svaju palityku jak niejtralnuju i mirnuju ŭ adnosinach da hetych kanfliktaŭ. Minsk sapraŭdy moža stać mirnaj placoŭkaj, bo dypłamatyčnaha ŭzmacnieńnia Biełarusi ŭ siłu jaje pamieraŭ, hieahrafičnaha znachodžańnia i ekanomiki nie buduć bajacca inšyja krainy. Treba ŭžo siońnia dakładna i adnaznačna zajavić, Biełaruś nie imkniecca stać siabram ES, nie budzie siabram NATO, ale i ŭzmacniać i raźvivać na svajoj terytoryi prysutnaść vojskaŭ krain ADKB my nie płanujem. Admova ad raźmiaščeńnia rasijskaj bazy źjaŭlajecca dobrym prykładam.
Naroščvać ekanamičnuju i enierhietyčnuju niezaležnaść. Havorka idzie ab vychadzie na novyja rynki, stvareńni ekanamičnych stymułaŭ dla raźvićcia novaj pramysłovaści i siektaraŭ ŭ ekanomicy, pavieličeńni doli małoha i siaredniaha biźniesu ŭ VUP. U enierhietycy, nieabchodna paśladoŭna pavialičvać alternatyŭnyja krynicy, nie zaviazanyja na Rasieju i enierhaźbieražeńnie na pradpryjemstvach.
Farmiravać nacyjanalnuju samaśviadomaść. Niejtralitet niemahčymy biez uśviedamleńnia hramadstvam kaštoŭnaści svajoj dziaržavy, historyi, kultury, niezaležnaści, i, što samaje hałoŭnaje, važnaści nacyjanalnaha adzinstva. Nie na asnovie prasoŭvańnia adzina-pravilnaj punktu hledžańnia, a na asnovie hramadskaha dyjałohu. Kali kožnamu hramadzianinu tut jość miesca, tamu jon razumieje — heta jaho kraina.
Stvaryć terytaryjalnuju abaronu. Siońnia ŭ Biełarusi jana pakul nosić farmalna-butaforski charaktar. Razdali pahony kiraŭnikam abłaściej, pacisnuli ruki, i da pabačeńnia. Treba vyznačycca, jak budzie pabudavana abarona ŭ našaj krainie i pačać hety praces, uklučajučy adukacyju nasielnictva, stvareńnie zapasaŭ charčavańnia i amunicyi, i hetak dalej.
Raźvivać rehijanalnaje supracoŭnictva. Biełaruś pavinna być maksimalna intehravana ŭ ekanamičnaje supracoŭnictva ŭ svaim rehijonie i na ŭschod, i na zachad (Vyšahradskaja hrupa, Uschodniaje partniorstva), i na poŭnač i na poŭdzień. Mienavita realnaja ekanamičnaja šmatviektarnaść u rehijonie dazvolać nam pavialičyć kolkaść zacikaŭlenych bakoŭ u našym vajennym niejtralitecie.
U 2014-m hodzie Ministerstva ekanomiki pryniało «Stratehiju 2030». Dakumient, jaki apisvaje, jakoj pavinna być Biełaruś praz 15 hadoŭ. U samim tekście mnostva sprečnaha, ale mienavita tak treba płanavać budučyniu krainy, abapirajučysia na doŭhaterminovaje bačańnie. U hetaj stratehii niama važnaha elemienta — zamiežnapalityčnaha i vajennaha. Farmiravańnie palityki dasiahnieńnia vajennaha niejtralitetu moža kampiensavać hety niedachop.
Zaprašaju ŭsich, chto padzialaje naš punkt hledžańnia i hatovy pracavać nad detalovaj prahramaj, pisać mnie asabista na mejł [email protected]
