Jašče adnosna niadaŭna słovaspałučeńnie «naftavaja ihła», jakoje tradycyjna ŭžyvajecca nakont syravinna-aryjentavanaj rasiejskaj ekanomiki, prarasiejskaja publika tłumačyła «rusafobijaj» i «pieraduziataściu» apazicyjnych ŚMI. Sapraŭdy, da viadomych padziej viasny-2014 isnavali tolki asobnyja prykmiety pahrozy takoha raźvićcia situacyi. Ale paśla ŭviadzieńnia režymu sankcyj i kontrsankcyj adbyłosia narešcie toje, što prahnazavałasia i ekanamistami zachodnich krain, i niezaležnymi ekanamistami Biełarusi i Rasiei. Pry hetym naftavaja zaležnaść Rasiei niehatyŭna adbivajecca i na pryviazanych da jaje ekanomikach Mytnaha sajuza, ŭ tym liku i na biełaruskaj.
Ahulnyja tendencyi ŭ dynamicy cen na naftu na suśvietnych rynkach i ŭ rasiejskich halinach ekanomiki i finansavych pakaźnikach pracy pradpryjemstvaŭ pakazvajuć, što zaležnaść ad nafty prysutničała tolko ŭ niekatorych halinach, ale ŭvohule jana była praktyčna niaznačnaj. Chutčej, možna było b kazać ab syravinnaj zaležnaści ŭvohule: zaležnaści ad ekspartu hazu, vuhalu, kaštoŭnych i redkaziamielnych mietałaŭ, ałmazaŭ, uranu.
Zaležnaść ad dynamiki cen na naftu bolš za ŭsio prysutničała ŭ pramysłovych halinach rasiejskaj ekanomiki. Ź indeksam pramysłovaści da viasny 2014 hoda ceny na naftu karelavali ź siarednim kaeficyjentam — kala 0,5. U statystycy hetkija značeńni ličacca niaznačnymi, adnak nievialikaja ŭzajemasuviaź usio ž prysutničała.
Blizkaja da funkcyjanalnaj zaležnaść prysutničała ŭ takich halinach pramysłovaści, jak vytvorčaść łakamatyvaŭ, čyhunačnaha ruchomaha sastavu, pakolki značnaja častka nafty zaŭsiody ŭ Rasiei i inšych krainach SND, ŭ tym liku i ŭ Biełarusi, pieravoziłasia pa čyhuncy; vytvorčaść elektryčnych mašyn i abstalavańnia; vytvorčaść abutku i skuranych vyrabaŭ (vidać, z-za kupčaj zdolnaści rasiejskich hramadzian ad ekspartu syraviny).
Mienšuju, ale ŭsio ž značnuju (z kaeficyjentami ad 0.7 da 0.9) karelacyju pakazvali vytvorčaść aŭtamabilaŭ i pryčepaŭ i vytvorčaść ofisnaj i vyličalnaj techniki. Heta možna patłumačyć chiba što ŭzajemasuviaźziu abjomaŭ inviestycyj ŭ hetyja haliny, popytu na tavary doŭhaha karystańnia i źnižeńniem stavak pa aŭtakredytach z dynamikaj na suśvietnych syravinavych rynkach.
Nievialičkuju karelacyju pakazvała halina zdabyčy karysnych vykapniaŭ.
Na miažy statystyčnaj značnaści znachodziłasia hrupa pakazčykaŭ, źviazanych z budaŭnictvam. Adnosna vysokuju karelacyju ź ich maje tolki indeks abjomu budaŭničych rabot. Pryčyna tut taksama davoli prazrystaja: čym vyšejšyja ceny na naftu, tym bolš «lohkich hrošaj», «naftadalaraŭ» banki hatovyja dać u kredyt deviełapieram, jakija, adpaviedna, na hetyja hrošy budujuć žytło. Adnak daloka nie zaŭsiody rost cen na naftu aznačaje aŭtamatyčna rost dachodaŭ nasielnictva, tamu ni popyt na nieruchomaść, ni statystyka indyvidualnaha budaŭnictva nie kareluje z naftavym rynkam.
Tolki tracina bazavych halin rasiejskaj ekanomiki da sankcyj demanstravała mocnuju ŭzajemasuviaź z naftavym rynkam. Navat kurs rasiejskaha rubla adnosna dalara ZŠA karelavaŭ z canoj nafty z kaeficyjentam 0.29, t.b. niaznačna. Takim čynam, niekatoraja zaležnaść usio ž prysutničała, adnak jana nie była katastrafičnaj. Adnak, uličvajučy syravinavy charaktar rasiejskaj ekanomiki, takoje stanovišča mahło pryvieści ŭ luby momant da parachavoj bočki, na jakuju rasiejskija ŭłady pasadzili faktyčna ŭvieś Mytny sajuz. Nu voś i vybuchnuła ŭviesnu 2014-ha.
Kali praanalizavać dynamiku rasiejskich makraekanamičnych, fondavych i valutnych pakazčykaŭ u pieryjad paśla «ruskaj viasny», bačna, što ŭ značnaj častcy indeksaŭ źjaviłasia suviaź z naftavym rynkam, blizkaja da funkcyjanalnaj. U pieršuju čarhu, heta indeks RTS. Taksama vysoki ŭzrovień karelacyjnaj suviazi pakazvajuć vydaviectva (vidać, z-za taho, što jano jašče bolš trapiła pad dziaržaŭny kantrol i, adpaviedna, dziaržaŭnaje finansavańnie) i aŭtamabilebudavańnie, što, chutčej za ŭsio, vyklikana źnižeńniem popytu na aŭtamabili siarod źbiadniełaha nasielnictva, navat niahledziačy na tannyja aŭtakredyty. Taksama vysokuju suviaź pakazvajuć mašynabudavańnie, čyhunačnaja vytvorčaść, raspaŭsiud enierhii. Nu i, kaniešnie, vytvorčaść naftapraduktaŭ taksama pakazvaje vielmi mocnuju suviaź, što łahična całkam vytłumačalna. Mocnaja admoŭnaja karelacyja prysutničaje ŭ aficyjnaha kursu dalara i ŭ kursu dalara na MMVB.
U Biełarusi taksama jašče adnosna niadaŭna nie było zaležnaści ad «naftavaha faktaru». Bolš za toje, na praciahu davoli doŭhaha času kurs nacyjanalnaj valuty adnosna dalara, rasiejskaha rubla i jeŭra admoŭna karelavaŭ z cenami na naftu na suśvietnych rynkach. To bok nam byli vyhadnyja nizkija ceny na «čornaje zołata», jak i inšym krainam, jakija hałoŭnym čynam źjaŭlajucca spažyŭcami zamiežnaj syraviny, a nie zdabyvajuć jaje. Pieryjad admoŭnaj karelacyi kursaŭ jeŭra i dalara adnosna biełaruskaha rubla praciahvaŭsia da kastryčnika 2014 hoda. Z kastryčnika 2014 prykładna da studzienia 2016 zaležnaści kursu nacyjanalnaj valuty ad nafty nie nazirałasia, paśla studzienia 2016 hoda i pa hety momant karelacyja stanoŭčaja — to bok čym vyšejšyja ceny na naftu, tym vyšejšy kurs biełaruskaha rubla.
Faktyčna z pačatku hetaha hoda Biełaruś ničym nie adroźnivajecca ad Rasiei ź jaje syravinavaj ekanomikaj. Źviazvać hetuju źjavu z raspracoŭkami novych radoviščaŭ nafty na Paleśsi było b niekarektna, bo ŭ Biełarusi ŭsio ž nadta mała nafty, kab hetyja kolkaści ŭpłyvali na kurs nacyjanalnaj valuty. Zdabyča vuhlevadarodaŭ prynosić Biełarusi kala 114 dalaraŭ na hod na kožnaha žychara krainy, heta niaznačnaja ličba.
Što datyčyć ajčynnaha fondavaha rynku, dyk tolki ŭ siłu svajoj małoj likvidnaści jon amal nie pakazvaje ŭzajemasuviazi ź mižnarodnym rynkam nafty. Uzajemasuviaź była tolki pieryjadyčnaja: naprykład, na dzionnych dadzienych indeks dziaržyŭnych kaštoŭnych papier IGov pakazvaŭ bolej ci mieniej značnuju admoŭnuju karelacyju tolki ŭ pieryjady z 22 pa 29 studzienia 2014 hoda, z 25 červienia pa 15 lipienia 2014 hoda, stanoŭčuju karelacyju, pryčym vielmi mocnuju — z 9 kastryčnika pa 31 śniežnia 2014 hoda, z 27 studzienia pa 11 lutaha 2015 hoda — znoŭ pamiarkoŭnuju admoŭnuju karelacyju, paśla hetaha naohuł nie mieŭ uzajemasuviazi z koštam barala nafty. Indeks dziaržaŭnych kaštoŭnych papier Ggov pakazvaŭ nievialičkuju admoŭnuju karelacyju ŭ pieryjad z 14 pa 17 studzienia 2014 hoda, dalej jašče try dni (taksama na dzionnym hrafiku) z 19 pa 21 studzienia, dalej z 26 červienia pa 12 lipienia, dalej stanoŭčuju karelacyju, pryčym vielmi vyražanuju, u pieryjad z 9 kastryčnika pa 31 śniežnia. Potym byŭ znoŭ pieryjad admoŭnaj karelacyi z 26 studzienia pa 12 lutaha 2015 hoda, zatym karelacyi albo nie było naohuł, albo była vielmi słabaja, statystyčna niaznačnaja admoŭnaja karelacyja. Voś što datyčyć indeksa ITRGov, dyk u jaho byŭ pieryjad vielmi mocnaj stanoŭčaj karelacyi z suśvietnym rynkam nafty z 9 kastryčnika pa 31 śniežnia 2014 hoda, dalej karelacyja była niehatyŭnaja ŭ pieryjad z 26 studzienia pa 12 lutaha 2015 hoda. Dalej karelacyi taksama nie było. Z hetych faktaŭ možna zrabić vysnovu, što najbolš mocnaja ŭzajemasuviaź ajčynnaha rynku kaštoŭnych papier z cenami na naftu mieła miesca ŭ kancy 2015 hoda. Chutčej za ŭsio, svaju rolu adyhrali apublikavanyja jakraz u toj pieryjad spravazdačy za 3-i kvartał i 9 miesiacaŭ 2015 hoda, jak dziaržaŭnych, tak i pryvatnych NPZ. U ich ukazvałasia na źnižeńnie vydatkaŭ na impart rasiejskaj nafty na 29,1% u paraŭnańni z anałahičnym pieryjadam papiaredniaha hoda. Fizičny abjom pierapracavanaj nafty za hety ž čas pavialičyŭsia, adpaviedna, i pastupleńni i ŭ biudžet, i ŭ ajčynny fondavy rynak (jakimi b nielikvidnymi ni byli dziaržaŭnyja kaštoŭnyja papiery Biełarusi).
Navat niahledziačy na toje, što Biełaruś atrymlivaje niakiepskija hrošy za transpartavańnie i pierapracoŭku rasiejskaj nafty, biahučy čarhovy «naftavy kanflikt», kali prezident Łukašenka ŭsio ž realizuje svaje namiery dyfierencyjacyi krynic pastavak syraviny ŭ Biełaruś, pojdzie krainie, chutčej, na karyść. Chacia, kaniešnie, značnuju častku pastupleńniaŭ u biudžet moža zhubić. Biełaruś z padačy Rasiei vielmi lohka sieła na naftavuju ihłu, a saskočyć z zaležnaści, jak viadoma z narkałohii, našmat ciažej, čym padsieści na jaje.
