11 lutaha ŭ Minsku prajšoŭ vialiki kancert ukrainskaha hurta «Vopli Vidoplasova». Pierad vystupam lidar kalektyvu Aleh Skrypka raskazaŭ pra muzyku, kulturu, svaje biełaruskija karani i pra toje, jak žyć u krainie, dzie idzie vajna.
Pra muzyku
Kali ja byŭ studentam ja sabie prydumaŭ, što budu vučonym. Ale tak i nie zmoh — usio ž staŭ muzykam.
Hastrolaŭ siońnia, kaniečnie, mienš, kryzis paŭsiul, vystupajem razy ŭ dva radziej, jak raniej. Ale vielmi raduje, što my davoli časta jeździm u Biełaruś.
Pieršy vystup moj byŭ jašče ŭ dziciačym sadku. Ja vielmi chacieŭ być zajčykam, a mianie čamuści zrabili miadźviedzikam… Jość navat fota, ja na im vielmi sumnaje miadźviedziania.
A paśla baćka adpraviŭ u muzyčnuju škołu vučycca hrać na bajanie. Mnie nabyli ŭ Kijevie bajan — na im ja hraju ŭžo 40 hadoŭ. Na kancercie siońniašnim budu hrać na im taksama.
U dziacinstvie ja pryjazdžaŭ z hetym bajanam na viosku, «na mianie» źbirali narod, i ja im hraŭ, tancavaŭ… Z susiednich chutaroŭ navat prychodzili. Mnie było hadoŭ 7-8, i ja byŭ hipierstar.
Pra svaich kumiraŭ
My ž muzyki sa stažam… ja namahajusia sačyć za sučasnaj muzykaj, ale ničoha nie zrobiš — maje husty ŭsie zastalisia «tam». Dla mianie hurt numar adzin heta Led Zeppelin. Z Robiertam Płantam ja b z zadavalnieńniem zaśpiavaŭ što-niebudź. Z Połam Makartni, biezumoŭna. Ale heta rokiery… Nu, možna sa śpiavačkaj jašče niejkaj… Adel, jana žyvaja jašče? A, pierabłytaŭ — heta ž Emi Uajnchaus pamierła.
Pra svaju papularnaść
Adzin moj znajomy, taksama viadomy muzyka, skazaŭ niejak: «Da taho, jak ja staŭ muzykam, ja hulaŭ pa vulicach i atrymlivaŭ asałodu ad hetaha. Ciapier davodzicca kraścisia pa vulicach». U mianie toje ž samaje — u publičnych miescach amal kradziešsia, kab nie zaŭvažyli i nie «čaplali». I pieršyja dziesiać tysiač sełfi jašče možna vytryvać, a voś dziesiać tysiač pieršaje — užo składana.
Kaliści daŭno ŭ Maskvu pryjechali Red Hot Chili Peppers i była akurat vialikaja tusoŭka: i fanaty, i žurnalisty… Ja pryjšoŭ tudy taksama patusavacca, i voś prychodziać jany [Red Hot Chilli Peppers]. I ja narešcie narmalna tusanuŭsia: pajeŭ, papiŭ, ni z kim nie fatahrafavaŭsia (śmiajecca), bo jak jany [Red Hot Chili Peppers] zajšli, ŭsie ablapili ich takim pčalinym rojem, jany prastajali tak i navat ničoha nie źjeli (śmiajecca).
Pra pieršaje kachańnie
Heta muzyka, biezumoŭna (paśmichajecca).
Pra sučasnuju ŭkrainskuju kulturu
My nie viedajem, jak u vas pracuje dziaržava ŭ hetym nakirunku, ale ŭ našaj krainie hety praces vielmi i vielmi daloki ad ideału. U pryncypie, dziaržava mała što robić… Dy vy i sami, napeŭna, čuli pra našu Radu i ŭsie hetyja ŭnutranyja kałatniečy.
Niama miechanizmu ci prahramy pa raźvićci movy. I ŭ pryncypie, na takich ludziach, jak toj ža Siarhiej Žadan, inšyja litaratary i navat mieniedžary kultury, muzyki — na ich i trymajecca siońnia naša kultura. Na pryvatnym uzroŭni, na pryvatnych inicyjatyvach. Moža heta i dobra… Ale, kab pryvatnuju inicyjatyvu padtrymlivała jašče i dziaržava, to heta było b vydatna.
Pra zatrymańnie Siarhieja Žadana
(Na momant hutarki jašče było nie viadoma, što zabaronu Žadanu na ŭjezd u Biełaruś skasavali — NN)
Siarhiej Žadan vielmi šmat robić dla zbližeńnia Ukrainy i Biełarusi. I historyja z zatrymańniem, zabaronaj ujezdu… Heta niepryjemnaja situacyja. Ale heta ž idzie z Maskvy. Tyja, chto sami terarysty, nazyvajuć terarystam inšaha. Na złodziei i šapka haryć, jak toj kazaŭ.
Pra vajnu
Ja skažu, moža, strašnuju reč, ale za hetyja try hady my pryvykli da taho, što ŭ krainie idzie vajna. Spačatku byŭ šok, nam, u hurcie, navat ciažka było pisać pieśni, repietyravać.
Ale my ŭsie adaptavalisia. Kraina ŭ situacyi vajny žyvie. Pryvykli.
Pryčym, kali Kijeŭ za 600 km ad frontu, to Dniapro ŭžo pryfrantavy horad. Ale žyćcio idzie, adbyvajucca navat kulturnyja padziei, my časta hrajem tam kancerty. Maryupal uvohule na linii frontu, tam čuvać vybuchi, stralanina. Ale i tam žyvuć, pracujuć… Ludzi pryvykajuć da ŭsiaho.
Možna skazać navat takuju niečakanuju reč, što vajna pajšła na karyść ukrainskamu hramadstvu. Usia Ukraina ŭklučyłasia ŭ vałanciorski ruch. Dapamahajuć i paranienym, i sirotam, adpraŭlajuć adzieńnie, ježu, ludzi zdajuć kroŭ… Ludzi pračnulisia, uklučylisia, ludzi adčuli adkaznaść: za siabie, za svaich dziaciej, za zaŭtrašni dzień.
Pra prablemy sučasnaj Ukrainy
My majem dźvie prablemy. Heta, pa-pieršaje, kankretny źniešni vorah i jaho mahutny źniešni ŭpłyŭ.
Pa-druhoje, vialikaja prablema ŭnutranaja — adsutnaść mocnaj dziaržavy. Heta navat bolšaja prablema. Kali b Ukraina była mocnaj — maju na ŭvazie, jak struktura, jak sistema, administratyŭnaja adzinka… Bo z narodam niama prablemy, jon mocny, adziny.
My bačym i ŭ vas parastki taho samaha «ruskaha śvietu». Usio robicca adzin u adzin, jak raniej rabiłasia va Ukrainie. Možna pa roznamu stavicca da vašaj ułady, ale jana funkcyjanuje. Pytańni z «ruskim śvietam» akuratna vyrašajuć. A ŭ nas nie było ci to zahadaŭ, ci to siły na heta…
Što tyčycca razmovaŭ pra novy Majdan… Kali buduć cisnuć zvonku, to ŭ luboj krainie jaho možna arhanizavać. Ale siońnia ja nie dumaju, što va Ukrainie jość padstavy dla treciaha Majdanu. Unutry krainy zacikaŭlenych bakoŭ u hetym ja nie baču.
Pra likvidacyju Mataroły i Hivi
Kali ja čuju naviny pra zabojstvy na Danbasie… Ja liču tak. Niapravilna, kali ludzi radujucca, bo heta ž śmierć čałavieka. Ale i škadavać nie varta. Bo heta byli kankretna terarysty, złačyncy.
Pra siabie i ŭładu
(Aleh Skrypka — daradca mera Kijeva Vitala Kličko — NN)
Ja va ŭładu nie chadziŭ — mianie tak presa vystaviła. Tym bolš, što ŭ nas vielmi niepapularnyja tyja, chto va ŭładu idzie, i «maknuć» takoha čałavieka — vielmi sałodki zaniatak. Rejtynhi vydańnia rastuć.
U mianie byli namahańni zrabić kulturny prajekt. Ja chacieŭ zrabić ukrainskaje Rastvo, ukrainski Novy hod. I my advajavali pazicyi ukrainskich śviataŭ. Užo druhi hod zapar u nas nie Dzied Maroz, Santa Kłaŭs ci Miki-Maŭs, a Śviaty Mikałaj i batlejki na Rastvo. Heta na dziaržaŭnym uzroŭni ŭsio. Heta i była maja ideja, jaje atrymałasia realizavać. Ułada dapamahła.
Akramia taho, ja rablu Dzień Kijeva. I sioleta ja taksama hetym budu zajmacca. Heta nie palityka, heta kultura. Voś heta maja praca.
Na adnoj ź piesień na scenu zaprasili ŭsich achvotnych.
Pra vyšyvanki
U nas, va Ukrainie, siońnia sapraŭdnaja moda na vyšyvanki, pryčym na pryhožyja, vytančanyja. Ludzi ŭžyvajuć ich jak śviatočnaje adzieńnie, jany zrazumieli, što heta nie niejki tam butaforski naftalinavy muziejny atrybut, a što heta narmalovaja paŭsiadzionnaja reč.
Ja sam doma chadžu ŭ vyšyvancy. U mianie ich dźvie, heta tolki chatnich, i adna ź ich — biełaruskaja. Nabyŭ niejak u vas tut, u suvienirnaj kramie. Heta ž lon — zimoj ciopła, uletku prachładna.
Pra toje, jak staŭ ukraincam
Havaryć pa-ŭkrainsku ja pačaŭ tolki padčas svajho žyćcia va Francyi na pačatku 90-ch. Tam ja pačaŭ razmaŭlać pa-francuzsku i prosta zrazumieŭ, što movu možna vyvučyć. Ja vyvučyŭ ukrainskuju — i pačaŭ havaryć na joj.
A staŭ ukraincam trochi raniej. Kali mnie było 16 hadoŭ, ja žyŭ u Murmanskaj vobłaści. Treba było atrymlivać pašpart… I nie viedaju čamu, ale ja pryjšoŭ u pašpartny stoł i skazaŭ, kab u hrafu «nacyjanalnaść» napisali, što ja ŭkrainiec. Matyŭ nie pamiataju ŭžo, ale voś, dzicia tak zachacieła.
Pra biełaruskija karani
Moj baćka napałovu biełarus, jak vyśvietliłasia. Jaho maci pryjechała na Pałtaŭščynu, zdajecca, z-pad Homiela. Tam, na Pałtaŭščynie, naš prodak biełaruski zasnavaŭ chutar. Vielmi charyzmatyčny byŭ dziadźka, naradziŭ šmat dziaciej. Ceły vialiki chutar byŭ, chat ź dziesiać. Kaniečnie, ciapier ludzi ź vioski źjazdžajuć u asnoŭnym, ale niekatoryja maje svajaki pa biełaruskaj linii zastajucca jašče tam, na Pałtaŭščynie, ja padtrymlivaju ź imi znosiny.
Na kancercie ŭ Minsku Aleh Skrypka vykanaŭ dźvie svaich pieśni — «Tanci» i «Kraina Mrij» — na biełaruskaj movie. «Krainu Mrij» praśpiavaŭ razam ź biełaruskim dziciačym choram «Sunička»
Pra vystup Navi na Jeŭrabačańni
Nam vielmi radasna za vas, što narešcie na Jeŭrabačańni zahučyć biełaruskaja mova. Heta takaja pieramoha i biełaruskaha narodu, i naša ŭ tym liku. Bo my budziem hladzieć na vas i rabić dla siabie peŭnyja vysnovy. A sama pieśnia nam vielmi spadabałasia.
