Niahledziačy na toje, što prablem sa zdaroŭjem u žančyn i novanarodžanych usio bolš, jana ŭsio roŭna kaža, što akušerstva — adna z samych spryjalnych pa atmaśfiery śpiecyjalizacyj. Ale ŭ hutarcy z doktaram my zakranuli zusim nie pazityŭnyja momanty…
Dacent kafiedry akušerstva i hiniekałohii Łarysa Niebyšyniec.
«Nina»: Łarysa Michajłaŭna, niahledziačy na toje, što pra harmanalnuju kantracepcyju kažuć na kožnym kucie, mnohija biełarusy da hetaha času adnosiacca da jaje naściarožana, vy zaŭvažajecie?
Łarysa Niebyšyniec: Tak. Navat ciapier šmat chto ličyć, što harmanalnyja preparaty ŭpłyvajuć na nabor masy cieła ci mohuć stać pryčynaj ankałahičnych zachvorvańniaŭ. Adnak ich pryjom, naadvarot, supraćstaić raku endamietryja, a taksama jaječnikaŭ i cieła matki. Pry ŭmovie pravilna padabranaha preparata dla peŭnaha typu žančyny vaha cieła ŭ jaje amal nie budzie adroźnivacca.
Moładź, kaniešnie, bolš prahresiŭna hladzić na aralnyja kantraceptyvy, bo jany prasunutyja, načytanyja ŭ hetym płanie. Sučasnyja preparaty majuć dadatkovy lačebny efiekt: adnaŭlajuć cykł, prybirajuć syp i hetak dalej.
Tak što siarod maładych dziaŭčat usio bolš prychilnic harmanalnych kantraceptyvaŭ. Pryjemna, što dobryja preparaty robiać našy biełaruskija kampanii. Tak, naša pradpryjemstva «TrajpłFarm» źjaŭlajecca adzinym vytvorcam aralnych kantraceptyvaŭ, pa svaich jakaściach jany ničym nie horšyja za zamiežnyja.
«Nina»: Našy babuli skazali b tut: raniej žyli biez hetaha, i dobra było…
ŁN: Zdaroŭje sučasnych žančyn stała horšym — i heta fakt.
Zhodna z roznymi daśledavańniami zdaroŭje 16-18-hadovych dziaŭčyn u niekalki razoŭ horšaje za toje, što majuć ich 45-hadovyja maci.
Kali na našaj kafiedry akušerstva i hiniekałohii dla čarhovaha navukovaha daśledavańnia treba nabrać hrupu ciažarnych zdarovych žančyn, biez vyraznych patałohij, heta stanovicca vielmi ciažkaj zadačaj. Za ciažarnaściu kožnaj ciahniecca čarada inšych dyjahnazaŭ, ź jakimi žančyny da jaje prychodziać: chraničny tanzilit, pijełaniefryt, hastryt i inšyja. Tamu my ŭ pryncypie nie možam žyć tak, jak našy babuli.
Žančyny taksama stali siabie bolš lubić: kali ŭ krytyčnyja dni jana drenna siabie adčuvaje, a jość preparaty, jakija dapamohuć, to čamu treba sabie ŭ hetym admaŭlać?
Tak, naprykład, hiestahieny novaha pakaleńnia, što ŭvachodziać u skład harmanalnych kantraceptyvaŭ, zdolnyja prybrać charakternuju dla druhoj fazy prypuchłaść, palepšyć stan skury. Heta kaśmietyčny, ale vielmi važny efiekt, jakoha žančyny damahajucca dla siabie, jak by nie liślivili sabie mužčyny. Nam, pierš-napierš, važna padabacca mienavita sabie.
«Nina»: Čamu naša zdaroŭje lacić na dno?
ŁN: Jak ni kruci, paharšajecca ekałohija. Na nas mocna ŭpłyvaje źniešniaje asiarodździe. A taksama jakaść charčavańnia. Voś kažuć: ciažarnym usiaho tolki varta pravilna siłkavacca — tady i ich, i zdaroŭje budučych dziaciej budzie ŭ normie. Ale dobra jeści toje, dzie jość tolki karysnyja rečyvy, a ŭ našych kramach składana adšukać niešta stoadsotkava naturalnaje dla paŭnavartasnaha charčavańnia.
Akramia taho, idzie praces nazapašvańnia hienietyčnaj infarmacyi: schilnaść da chvarob pieradajecca nam ad prodkaŭ.
«Nina»: Vy zhadali pra typy žančyn, a ci tak prosta śpiecyjalistu jaho vyznačyć?
ŁN: Isnuje try asnoŭnyja harmanalnyja typy žančyn: estrahienny — heta kabiety jakija vyhladajuć vielmi pa-žanocki, siaredniaha i nievysokaha rostu, z dobra razvitymi ściohnami i małočnymi załozami; prahiesteronavy — rosłyja žančyny z «chłapiečaj postaćciu», z pavyšanaj vałasataściu, prajaŭleńniem akne; i zbałansavany — žančyny siaredniaha rostu, jakija majuć dziavočy hołas i postać. Doktaru adrazu bačna, chto pryjšoŭ da jaho na pryjom. Adnak pierš, čym niešta pačać prymać, žančynie treba prajści abśledavańnie ŭsiaho arhanizma: zdać analizy kryvi, pravieryć piečań i hetak dalej. Bo ŭsio ž harmony sistemna ŭpłyvajuć na arhanizm.
«Nina»: U jakim uzroście možna pačynać prymać kantraceptyvy i kamu jany nie rekamiendujucca?
ŁN: Nu, niahledziačy na toje, što padletki ciapier stalejuć vielmi rana (u kahości ŭžo i dzicia moža naradzicca ŭ 15 hadoŭ), da 18 usie my ličymsia niepaŭnahadovymi.
Tamu, kali ŭ 18 u vas jość rehularnaje pałavoje žyćcio, to ŭžo možna razhladać aralnuju kantracepcyju jak varyjant. Adnak tolki paśla kansultacyi sa śpiecyjalistam! Mama moža niešta paraić, ale jana nie doktar. Toje, što prymianiaje maci, nieabaviazkova padydzie i dačce.
Absalutnymi supraćpakazańniami da pryjomu aralnych kantraceptyvaŭ źjaŭlajucca ciažkija zachvorvańni piečani i nyrak, tramboz, sardečna-sasudzistyja zachvorvańni, arteryjalnaja hipiertenzija, ciažarnaść, złajakasnyja puchliny. Ličycca, što ŭ žančyn z atłuścieńniem i tych, chto kuryć, padčas ich pryjomu mohuć uźnikać uskładnieńni. Paleńnie samo pa sabie drenna adbivajecca na arhaniźmie, a razam z kantraceptyvami moža dadatkova ŭpłyvać na farmiravańnie trombaŭ.
My, kaniešnie ž, zaklikajem kidać hetuju zhubnuju pryvyčku, ale navat ciažarnyja kabiety praciahvajuć kuryć. Z 50 pacyjentak, jak minimum, adna takaja budučaja maci znojdziecca. Daktaram potym prychodzicca zajmacca nastupstvami hetaj biezadkaznaści: palapšać stan płoda, jaki sastupaje zdarovym u masie i raźvićci.
Uvohule, isnuje niekalki katehoryj prymalnaści mietadaŭ kantracepcyi dla peŭnaj žančyny: pieršaja katehoryja — zdarovyja kabiety, im padychodziać lubyja mietady kantracepcyi, druhaja — žančyny, u jakich jość niejkija zachvorvańni, ale karyść ad pryjomu aralnaha kantraceptyva budzie bolšaj, čym tearytyčnyja ryzyki, treciaj i čaćviortaj katehoryjam žančyn z mnostvam zachvorvańniaŭ lepš ŭvohule nie karystacca harmanalnymi srodkami. Apošnim rajać źviarnuć uvahu na śpirali, jakija taksama možna nabyvać u lubym uzroście, ale my raim źviartacca da hetaha žančynam, što ŭžo naradžali i ŭ jakich jość pastajanny partnior.
«Nina»: A kali varta spynicca i zrabić pieraryŭ u pryjomie preparataŭ?
ŁN: Raniej rekamiendavałasia pić tabletki hod-paŭtary, a potym rabić chacia b miesiačny pieraryŭ, kab jaječniki «nie zabylisia» pra svaju funkcyju. Ciapier, kali adsutničajuć supraćpakazańni, vykarystoŭvać dadzieny mietad zaściarohi žančyna moža stolki, kolki joj budzie nieabchodna. Kali jana zachoča zaciažaryć, to ŭžo ŭ nastupnym cykle paśla admieny preparata budzie hatovaja da začaćcia.
Druhaja sprava, kali kantraceptyvy prymaje žančyna z asłablenaj funkcyjaj jaječnikaŭ. Harmanalnyja preparaty ŭ takim vypadku mohuć drenna paŭpłyvać na mahčymaść mieć naščadkaŭ.
«Nina»: Vy skazali, što sučasnyja padletki rana pačynajuć vieści pałavoje žyćcio, a što ź ciažarnaściu — ci nablizilisia my da tendencyi zavodzić dziaciej paźniej?
ŁN: Pa tych ciažarnych, što źviartajucca da nas, my bačym, što heta abo zusim maładyja maci, abo tak zvanyja uzrostavyja dzietarodziačyja: ciapier vielmi šmat žančyn naradžajuć pieršynca i ŭ 30, i bližej da 40 hadoŭ.
U biełarusak taksama źmianilisia pryjarytety: usio bolš žančyn choča realizavacca nie tolki ŭ siamji, ale i ŭ hramadskim žyćci, u karjery. Pryvieźci dziciai nie ŭ internat ci da baćkoŭ, a va ŭłasny dom.
Ź inšaha boku, čym starejšy ŭzrost, tym bolš u arhanizma chvarob. Tak, mijoma matki — patałohija, jakaja ŭ tym liku ŭpłyvaje na začaćcie, usio čaściej vynachodzicca ŭ 25—26-hadovych pacyjentak, chacia raniej hetym chvareli žančyny za 40.
«Nina»: Kali padsumoŭvać, jakija kantraceptyvy siońnia lepš za ŭsio zaścierahajuć ad niepažadanaj ciažarnaści?
ŁN: Jość taki indeks Pierla, jaki aceńvaje kolkaść ciažarnaściaŭ u hod na 100 žančyn, što prymianiajuć toj ci inšy mietad kantracepcyi. Pa hetych pakazčykach samymi nadziejnymi vyhladajuć aralnyja kantraceptyvy i ŭnutrymatačnaja śpiral. Ale, samo saboj, takija vyniki charakternyja pry vykanańni ŭsich pravił: tabletki treba pić kožny dzień, biez propuskaŭ, u peŭny čas. Na žal, nie ŭsie žančyny padychodziać da hetaha dyscyplinavana.
Padletkam prapanujecca «dvajny hałandski mietad zaściarohi»: tabletki abo inšyja mietady razam z preziervatyvami, bo apošnija dadatkova zaścierahajuć ad pałavych infiekcyj.
«Nina»: A jak vy staviciesia da ekstrannaj kantracepcyi?
ŁN: Joju mohuć skarystacca tolki tyja žančyny, jakija nie viaduć rehularnaje pałavoje žyćcio: na praciahu 72 hadzin ad nieabaronienaha pałavoha aktu. Z hetaj ža metaj možna vykarystoŭvać i ŭnutrymatačnuju śpiral. Ale takija mietady nie pavinny stać rehularnymi: taja ž tabletka źmiaščaje vialikija dozy harmonaŭ, i ich uviadzieńnie pryvodzić da zryvaŭ šmatlikich pracesaŭ u arhaniźmie.
«Nina»: Toje, što my ŭsio roŭna majem spravu z abortami, pakazčyk adsutnaści dyscypliny ci niečaha jašče?
ŁN: Žančyny niaredka zaścierahajucca pierarvanym pałavym aktam, a taksama vyličvajuć spryjalnyja i niespryjalnyja dni dla začaćcia, chacia viadoma, što hetyja sposaby nienadziejnyja. Niepažadanyja ciažarnaści tak i zdarajucca: dzieści nie raźličyła, niedzie pamylilisia…
Mahu adznačyć, što, čym dalej ad horada, bližej da pieryfieryi, tym mienš žančyny cikaviacca infarmacyjaj pra kantracepcyju. Dobra chacia b toje, što kali jany i prychodziać na abort, to viedajuć, što lepš heta rabić jak maha raniej, nie paźniej jak na 12 tydzień.
«Nina»: U hetym hodzie ŭsie daktary Łahojskaj rajonnaj balnicy admovilisia rabić aborty, jak vy staviciesia da takich abmiežavańniaŭ i ŭvohule da zabarony na pieraryvańnie ciažarnaści?
ŁN: Heta vielmi dalikatnaja situacyja. Mahu skazać dakładna: kožnamu akušeru-hiniekołahu niepryjemna rabić padobnuju praceduru. Jak by tam ni było, embryjon — heta budučaje žyćcio.
Biezumoŭna, my sprabujem pierakanać admovicca ad pierapynieńnia ciažarnasci. Adnak u hetaj spravie my, pierš za ŭsio, pamočniki, jakija pavinny być na baku žančyny.
A niejkija admovy, niehatyŭ, zabarony — usio heta pryvodzić tolki da pavieličeńnia kryminalnych abortaŭ.
«Nina»: Jak i kali treba pačynać z padletkami razmovu pra seks i kantracepcyju?
ŁN: Jak tolki nadychodzić pieryjad pałavoha paśpiavańnia. Dla dziaŭčynki mienstruacyja nie pavinna stać šokam, jak i dla chłopčyka — palucyja. Lepš niachaj jany daviedajucca pra ŭsio ad maci ci taty, čym ź internetu. Ale dla hetaha pamiž vami pavinny być maksimalna davierlivyja adnosiny, heta — asnova ŭsiaho.
Hety materyjał byŭ padrychtavany ŭ partniorstvie z «TrajpłFarm»
