Andrej Furs.
My sabrali ŭsie vašy pytańni i pieradali doktaru. Ciapier, jak i abiacali, publikujem adkazy (niekatoryja z pytańniaŭ dubliravalisia, tamu my ich abjadnali tematyčna). Chaj naša kansultacyja dapamoža vam spać macniej!
Jak pazbycca chrapu
MatrUna: «Moj muž chrapie. Što rabić?».
Andrej Furs: Kali ŭ čałavieka prosta chrap, biez spynieńnia dychańnia (ci da piaci pierapynkaŭ u hadzinu, što ličycca normaj), to heta nie strašna. Sam saboju chrap nie chvaroba. Ale naviedać łor-doktara pry jaho najaŭnaści lišnim nie budzie.
Bolšaja kolkaść zatrymak u dychańni śviedčyć pra sonnaje apnoe (ad 5 da 15 u hadzinu — lohkaja forma, ad 15 da 20 — siaredniaja, zvyš 25 — ciažkaja). I voś tut užo varta prachodzić dyjahnostyku i pryznačać lačeńnie.
Ju: «Ci jość jaki-niebudź chutki varyjant, kab vyrašyć prablemu chrapu? Jaki varyjant daje stopracentnuju harantyju?».
AF: Chutki mietad, jaki pracuje stoaadsotkava, isnuje, ale vykarystoŭvać jaho zachočuć nie ŭsie. Havorka idzie pra sipap-terapiju, pry jakoj čałaviek kožnuju noč budzie spać z aparatam. Za čas isnavańnia našaha miedcentra ad jaho admaŭlalisia tolki dva čałavieki z sonnym apnoe, u jakich była kłaŭstrafobija: ludzi banalna nie mahli nadzieć masku, bo bajalisia zadychnucca. Usie astatnija pryvykali spać u joj pastajanna, bo stanoŭčy efiekt adčuvajecca paśla pieršaj ža nočy.
Aparat pracuje ŭ režymie štučnaj vientylacyi: patok pavietra nie daje dychalnym šlacham złučacca i vibravać. Pastupleńnie kisłarodu nie błakujecca, i čałaviek maje narmalny son.
Voś tak vyhladaje son ź sipap-aparatam.
Anžeła: «Mužu 43 hady, mocny chrap źjaviŭsia hadoŭ 5 tamu (chrapie na ŭsiu kvateru). Na śpinie dychańnie stanovicca pieraryvistym. Byli situacyi, kali padčas snu jon uvohule pierastavaŭ dychać. U takija momanty ja jaho šturchała z usioj siły, kab razbudzić. Jon potym raskazvaŭ, što, byccam, pravalvajecca ŭ biezdań i nie moža ŭstać. Ci praŭda, što vylečycca ad chrapu možna, ale heta vielmi doraha?».
AF: Adnarazovaje ŭkładańnie ŭ aparat nie našmat daražejšaje, čym u dobry mabilny telefon. Adnak našy ludzi nie pryvykli płacić za zdaroŭje. Kupić ajfon za 800—1000 dalaraŭ dla ich nie prablema, a na aparat dla baraćby z chrapam koštam 1000—1300 jeŭra, jaki možna ekspłuatavać ciaham 10—20 hadoŭ, hrošaj škada. Kožny robić svoj vybar, kudy ŭkładać hrošy.
Paŭłavič Piotr: «Kupiŭ branzalet, jaki bje tokam, kali čuje chrap. Voś dumaju, ci dapamoža? Ci efiektyŭny hety sposab?».
AF: Branzalety padychodziać tolki tym, chto maje pazicyjna zaležny chrap. Naprykład, čałaviek chrapie na śpinie, branzalet čuje hetyja huki, bje tokam i prymušaje pieraviarnucca na inšy bok. Paśla možna spać spać dalej. Kali ž vy chrapiacie ŭ lubym pałažeńni, branzalet tut nie dapamoža.
Akramia taho, u niekatorych madelaŭ jość vidavočnyja minusy: jany byvajuć nastrojenyja na peŭnuju častatu huku, tamu mohuć spracoŭvać navat na sihnalizacyju mašyny. Kali vaš partnior rezka zachrapie, branzalet taksama adreahuje.
Pry pazicyjna zaležnym chrapie ja raju nie marnavać hrošy i zrabić tańniej: pryšyć zzadu majki, u jakoj vy źbirajeciesia adpačyvać, kišeniu i pakłaści tudy miačyk dla pinh-ponha: spać na śpinie takim čynam budzie niemahčyma.
Valery: «Mnie 63 hady. Žyvu z chrapam hadoŭ 15. Kali na śpinie, dychańnie pierakryvajecca. Miarkuju, tamu što «asłabła» padniabieńnie. Rablu śpiecyjalnuju himnastyku. Vynik stanoŭčy, ale ŭsio roŭna chrapu, vielmi mocna. Prychodzicca spać na baku».
AF: Himnastyka lepš za ŭsio dapamahaje tym ludziam, u jakich chrap tolki pačynajecca. Ale kab byŭ efiekt, treba zajmacca praktykavańniami pastajanna, inakš — biessensoŭna. Z dapamohaj himnastyki my ŭsiaho tolki možam krychu natreniravać myšcy šyi. Ale heta źniešniaja padciažka. Padniabieńnie i myšcy, jakija farmirujuć dychalnyja šlachi, treniroŭkam, na žal, nie paddajucca.
Vandrouny: «Čytaŭ, što na Zachadzie jość kliniki, kudy ty prychodziš na noč, a ciabie padklučajuć dy datčykaŭ i vyvučajuć. A ŭ nas jak praviarajuć chrapunoŭ?».
AF: Raskažu, jak heta adbyvajecca, na prykładzie našaha centra. Čałaviek zapisvajecca na dyjahnostyku na peŭny dzień ci noč. Kali heta minčuk, jon moža načavać doma. Kali pryjezdžy ź inšaha horada ci vioski, my zvyčajna raim spynicca na zdymnaj kvatery ci ŭ hateli.
U pryznačany dzień pacyjentu vydajecca abstalavańnie: heta robicca niepasredna ŭ miedcentry ci ŭ miescy, zručnym dla klijenta. Čałavieku padklučajucca datčyki, i jon pravodzić noč z pryboram (ź im možna ruchacca, chadzić, tolki nielha prymać duš).
Ranicaj pacyjent pryjazdžaje da nas, my robim dešyfroŭku zapisu i adrazu ž ci na nastupny dzień zaprašajem na kansultacyju, na jakoj vyrašajem, što rabić dalej: nakiroŭvać na apieracyju ci adrazu paraić pasprabavać sipap-terapiju.
Źmicier: «Ci dapamahajuć pry chrapie apieracyi, kali na padniabieńni robiać nasiečki? Kali tak, to na jaki termin? Ci tolki ŭ Minsku ich robiać, i ci nie źmianiajecca paśla ich hołas?».
AF: Pierš, čym rabić lubuju apieracyju i ŭvohule prymać niejkaje rašeńnie pa chrapie, treba prajści načnuju dyjahnostyku. Vyśvietlić, ci sapraŭdy chrap jość, ci źviazany jon z pałažeńniem, u jakim pacyjent śpić, ci supravadžajecca prypynkami ŭ dychańni, u jakoj jany kolkaści i hetak dalej. Paśla hetaha možna vyrašać, ci budzie apieracyja efiektyŭnaj.
Ja bačyŭ ludziej, u jakich usio padniabieńnie było vysiečanaje, a jany ŭsio adno chrapli, žyli ź ciažkaj formaj apnoe.
Apieracyi robiać nie tolki ŭ Minsku, ale i ŭ inšych bujnych haradach. Na hołas takija pracedury asabliva nie ŭpłyvajuć. Jon moža stać krychu hundosym, ale tolki kali zusim vydalić miakkaje nioba.
Što ŭpłyvaje na chrap?
Jurčelini: «Ci moža niaroŭnaja pieraharodka spryjać chrapu?».
AF: Kala 90% ludziej na płaniecie majuć skryŭlenuju pieraharodku, ale chrapiać ź ich daloka nie ŭsie. Adnak kali jana mocna skryŭlenaja, to źmianšaje płyń pavietra, jakim čałaviek dychaje nočču. Jon adkryvaje rot, kab dychać hłybiej, škodzicca ślizistaja, i ŭ vyniku heta moža pryvieści da chrapu.
Zvyčajna, otałarynhołahi ŭsim pacyjentam rajać vypraŭlać vielmi skryŭlenuju pieraharodku. Heta ablahčaje dychańnie nie tolki nočču, ale i dniom.
Hanusia: «Ci jość zaležnaść pamiž pavieličeńniem vahi i źjaŭleńniem chrapu? Kali tak, ci možna pazbavicca ad chrapu, źniziŭšy masu cieła?».
AF: Tak, zaležnaść jość. Tłušč usio ž adkładvajecca nie tolki na ściohnach, ale i na šyi. Ličycca, kali čałaviek pazbavicca 10% lišniaj vahi, to intensiŭnaść chrapu źmienšycca na 30%.
Ale tut jość i advarotnaja suviaź: pry sindromie sonnaha apnoe parušajecca harmanalny abmien. Isnuje taki samatatropny harmon, jaki vypracoŭvajecca ŭ hłybokaj fazie snu. Kali ŭ čałavieka vialikaja kolkaść spynieńniaŭ dychańnia, adsutničaje hłybokaja faza snu, harmon narmalna nie vypracoŭvajeccca. A mienavita jon adkazvaje za ŭtylizacyju tłuščavych adkładaŭ. Navat kali čałaviek budzie mała jeści, to jamu ŭ takim vypadku budzie składana pachudzieć.
Aleś: «Kinuŭ zajmacca sportam 5 hod tamu, trochi papraviŭsia i pačaŭ chrapci. Ci źviazana heta? Mabyć, znoŭ pačać chadzić u spartzału?».
AF: Da nas časta źviartajucca byłyja spartoŭcy, jakija nabrali vahu i pačali chrapci. Pry hetym jany mohuć chadzić u spartzał, ale im heta nie dapamahaje. Sport moža ablehčyć chrap. Ale prablematyka takaja, što, kali jon źjaviŭsia, to budzie z vami ŭsio žyćcio. Tym bolš, bližej da 60 hadoŭ pačynaje chrapci amal 100 pracentaŭ nasielnictva.
25/17: «Pačynaju chrapci, tolki kali vypju ałkahol. Čamu tak adbyvajecca i što z hetym rabić?».
AF: Ałkahol rassłablaje muskułaturu i ŭździejničaje na arhanizm jak siedatyŭnaje snatvornaje, z-za čaho my hłybiej śpim. Dva hetyja faktary pryvodziać da chrapu. I toje, što chrap źjaŭlajecca pad uździejańniem ałkaholu śviedčyć, što ŭ budučyni jon stanie pastajannym spadarožnikam.
Ludziam ź ciažkaj formaj apnoe ja ŭvohule nie rekamienduju ŭžyvać snatvornaje i ałkahol, inakš usio moža skončycca trahična.
Artur Kižavataŭ, Pinsk: «Ci źviazany chrap z pazicyjaj čałavieka padčas snu? Ź vilhotnaściu (suchaściu) i tempieraturaj pavietra, jakim dychaje śpiačy?».
AF: Čaściej za ŭsio chrap zajaŭlaje pra siabie, kali čałaviek lažyć na śpinie. Tamu treba paźbiahać takoha pałažeńnia.
Što tyčycca tempieratury i vilhotnaści pavietra, to ŭ vosieńska-zimni pieryjad, kali pracuje centralnaje aciapleńnie, kab ślizistaja pierasychała mienš, možna karystacca ŭvilhatnialnikami i čaściej pravietryvać pamiaškańnie. Ale kali čałaviek chrapie daŭno, takija mietady, kaniečnie, nie dapamohuć jaho pieramahčy.
Čamu mužčyny chrapuć čaściej žančyn?
Lusia: «Viedaju šmat maładych žančyn, jakija chrapuć padčas snu? Što možacie im paraić?».
AF: Va ŭzroście da 60—70 hadoŭ u asnoŭnym chrapuć tolki mužčyny. Paśla ich «dahaniajuć» i žančyny. Heta źviazana z tym, što ŭ druhich u arhaniźmie jość dva čaroŭnyja harmony — estrahien i prahiesteron. Jany abaraniajuć ich ad chrapu i pierastajuć padčas mienapaŭzy.
Čamu pačynajuć chrapci maładyja žančyny? Tut moža być šmat faktaraŭ: lišniaja vaha, skryŭlenaja pieraharodka, kureńnie… Kab viedać dakładna, treba prajści dyjahnostyku.
Darečy, usim patencyjnym chrapunam, jakija nie mohuć kinuć kureńnie, ja raju chacia b nie rabić heta za dźvie hadziny da snu, a pierad tym, jak lehčy, papałaskać rot aliŭkavym ci raślinnym alejem: nikacinavyja smoły rastvarajucca pad jaho uździejańniem. Akramia taho, alej źmiakčaje ślizistuju.
Chrap i dzieci
Vit: «Chłopčyk, 5 hadoŭ, chrapie ŭnačy, pry hetym rot začynieny. Byli ŭ daktaroŭ, jany skazali, što ŭ jaho adenoidy 2-j stupieni, nakolki heta niebiaśpiečna?».
AF: U dziaciej chrap, čaściej za ŭsio, źviazany z łor-prablemami, kankretniej — z najaŭnaściu adenoidaŭ. Dziciačy chrap zvyčajna prachodzić ci sam saboj, kali adenoidy naturalnym čynam pačynajuć źmianšacca ci paśla apieracyi pa ich vydaleńniu.
Byvaje ŭ dziaciej i sonnaje apnoe — voś heta niebiaśpiečna. Pry ciažkaj formie moža zapavolvacca raźvićcio hałaŭnoha mozhu: dzieci pačynajuć horš vučycca, kapryźničajuć, stanoviacca niepasłuchmianyja. I kali darosłyja z takim dyjahnazam nabirajuć vahu, to małyja, naadvarot, chudniejuć.
Kali ŭ dziciaci sapraŭdy jość sonnaje apnoe, to z hetym treba zmahacca. Kali da hetaha pryviali adenoidy, to, kaniečnie, ich lepš vydalać. Zvyčajny chrap pavinien źniknuć z hadami.
Chrap i pot
Maryna: «Turbuje nastupnaje: kali muž zasynaje, to vielmi mocna pacieje, i pot ciačie prosta pa ŭsioj śpinie. Niavažna, horača ci choładna, raniej takoha nie było».
AF: 20—30 pracentaŭ pacyjentaŭ z sonnym apnoe apisvajuć, što ŭ ich mocnaje potavydzialeńnie nočču. Da takoj stupieni, što ranicaj možna vyciskać paścielu. U takim vypadku pažadana prajści dyjahnostyku.
Chrap i łor-prablemy
Gust: «Ci źviazany chrap z zakładzienym nosam?»
AF: Kali čałaviek chvareje, to heta sapraŭdy moža supravadžacca chrapam, jaki źnikaje paśla papraŭki. Pry rynitach i hajmarytach taksama moža być chrap. Ale jašče raz, kali čałaviek zdarovy, heta chutka pavinna prajści.
Byvaje, što nočču moža zakładvać adnu z nozdraŭ: z taho boku, na jakim čałaviek śpić. I z-za niedachopu pavietra taksama moža być chrap, ale tut niama ničoha strašnaha.
Ci ŭpłyvaje chrap na praciahłaść žyćcia?
Biez receptu: «Skažycie, kali łaska, ci ŭpłyvaje chrap na praciahłaść žyćcia: u mianie dziadula nie chrapie i žyvie ŭžo 99 hadoŭ, a švahier chrop i pamior u 60».
AF: Pramoj suviazi niama, jość apasrodkavanaja. Kali čałaviek chrapie i heta nie ŭskładniajecca spynieńniami dychańnia, jon moža cudoŭna adčuvać siabie i ŭ 90 hadoŭ.
Jašče raz adznaču: sam pa sabie chrap nie źjaŭlajecca zachvorvańniem i nie ŭpłyvaje na naša zdaroŭje. Prablemy pačynajucca, kali pad im chavajecca sonnaje apnoe. Ludzi z takim dyjahnazam u 6—7 razoŭ čaściej majuć sardečnyja zachvorvańni, infarkty i insulty. Ryzyka raptoŭnaj śmierci ŭ hetaj hrupy taksama vyšej.
Čytajcie taksama: «Siońnia vy chrapiacie, a zaŭtra možacie nie pračnucca». Hutarka z samnołaham pra chrap
UNP 191126676
TAA «Okomiedson»
