Fota Voli Aficeravaj
Byŭ ździŭleny reakcyjaj, jakuju sparadziła ŭ mieru piesimistyčnaje (i naŭmysna sfarmulavanaje mienavita tak) vykazvańnie pra pierśpiektyvy, što čakajuć ludziej, upeŭnienych u tym, što piśmieńnikam možna zrabicca tolki skončyŭšy fiłfak. Palemika arhanizavałasia vostraja, tym jaje ŭdzielnikam, što paśpiašalisia ŭpiknuć mianie ŭ pahardzie da Rasonaŭ ci Homiela, ja, pa-pieršaje, nahadaju, što sam jość čałaviekam, sfarmavanym vioskaj Barbarova na Hłuščynie, i vopyt vypasu karoŭ ad mianie nichto nie adnimie. A pa-druhoje, pačytajcie raman «Voziera radaści» — tam i pra Rasony, i pra Małmyhi, i pra tyja ŭroki nabližeńnia da realnaści, jakija doryć nam Jaje Vialikaść pravincyja.
Tut chacieŭ by praciahnuć roŭna ad taho punkta, dzie skončyłasia pryhadanaja palemika: kali piśmieńnikam nielha stać skončyŭšy fiłfak, dyk jak tady im zrabicca? Dakładnyja adkazy ŭ hetym śviecie viedajuć tolki namieśniki dekanaŭ pa ideałohii, to sfarmuluju toje, da čaho datumkaŭ sam.
Zabudźciesia na dypłom: vy možacie mieć čatyry kłasy adukacyi, havaryć na movie, jakuju biez słoŭnika žarhanizmaŭ nichto nie zrazumieje, i być pry hetym Daniłam Ciarenćjevičam Zajcavym, łaŭreatam premii «Nos», aŭtaram knihi, jakoj začytvajecca rasijski litaraturny bamond. Dla pačatku treba padrychtavacca «stać na puć vypraŭleńnia». U vas užo jość niekalki napisanych apaviadańniaŭ, ale im čahoś nie chapaje (kali b im chapała ŭsiaho, vy b nie adkryli hety tekst). Usio prosta: hetyja apaviadańni nijakavatyja tamu, što ich napisali vy. Čałaviek z pryvatnaj historyjaj, z fotkami ŭ FB i inście, čałaviek, jakoha vy viedajecie nastolki dobra, što vam ź im časam byvaje nudna.
Kab stvaryć tekst, varty taho, kab staronki hartali nieznajomyja ludzi, treba pierastać być «vami». Šlach da aŭtarstva pačynajecca z sustrečy ź miedyumam.
Znajdzicie vakoł siabie nastaŭnika. Nie piedahoha, a mienavita nastaŭnika. Heta musić być čałaviek, jaki dobra spaznaŭ žyćcio i hladzić na jaho pad inšym vuhłom, čym vy. Heta moža być bitok i pijaka ź miascovaha bara, ci kandydat fiłasofii adtul ža, ci šaman z bahny la voziera Šo. Majcie na ŭvazie, što paśpiachovyja piśmieńniki zredku robiacca dobrymi nastaŭnikami: prazaiku treba vielmi mocna stamicca ad navakolnaj tupizny, kab u jaho ŭźnikła žadańnie dzialicca sakretami, hadujučy vučniaŭ.
Nastaŭniku treba zadać pravilnyja pytańni. I barani vas Piarun ad pytańnia «ja napisaŭ raman, jak jaho vydać?». Miedyum patrebny mienavita dla taho, kab vy zdoleli napisać tekst, vydańnie jakoha budzie cikavić vydaŭcoŭ, a nie vas. Padumajcie, što dla vas jość najbolšaj tajamnicaj u śviecie, i sfarmulujcie tak, kab na hetaje pytańnie možna było adkazać.
Sustreŭšy miedyuma (kali treba — pabadziaŭšysia z nastaŭnikam tydzień pa manholskim stepie ci indaniezijskich džunhlach), dajcie sabie čas na vysnovy. Vysnovy musiać źmianić vašaje adčuvańnie samaści. Čałaviek, što rychtujecca stvarać novyja śviety, nie moža mieć asabistaj historyi. Mapy ŭ XV stahodździ ŭtrymlivali vielmi staranna pramalavany śviet, adno što Amieryki na ich nie było, bo jaje jašče nie adkryli. Vam treba ŭrazumieć, što vy nie viedajecie pra čałavieka i słovy, jakim vy apisvajecie jahony śviet, aničoha. Tady vy chacia b nie budziecie błytać Indyju z vostravam San Salvador.
I zaraz vas čakaje samaje składanaje. Znajści svaju movu, kab stvaryć svoj śviet, u jaki zachočacca zahladać čytačam.
Tut šmat možna było b skazać pra toje, što takoje «svaja mova» i jak u tvorcy moža isnavać «svaja mova», bo mova — jana na toje i mova, kab ciabie razumieli ŭsie. Ale heta nie lekcyja. Heta kanśpiekt. To šukajcie svaje słovy; prymiarajcie samatkanuju vopratku, pa jakoj vas možna paznać zdalok.
Paśla hetaha vam zastaniecca skazać svajoj aŭtarskaj movaj niešta, što chacia b krychu źmienić śviet. Bo čałaviek adroźnivajecca ad žyvioły — nie, nie najaŭnaściu movy (svaja mova jość i ŭ ptušak), nie ŭłasnaj źmieščanaściu ŭ hramadstva ci dziaržavu (jakija daskanałyja dziaržavy vybudavanyja ŭ pčoł i murašoŭ!), a mienavita zdolnaściu stvarać novaje. Jak by ptuška ni viła hniazdo, jak by termity ni budavali termitnik, jany nie zdolnyja zrabić heta tak, jak nie rabili ich «prodki». Čałaviek moža napisać «Fausta» — i zastacca ŭ historyi svajho vidu mienavita tym, što byŭ pieršym, chto stvaryŭ «Fausta».
Usie, chto buduć pierajmać Hiote, zastanucca murašami, što paŭtarajuć užo zroblenaje (kali, kaniečnie, ich imia nie Pjer Mienar). Ale znojducca adzinki, jakija nahruvaściać na stosy ŭžo napisanaha čałaviectvam niešta svajo.
Stupajučy na hety šlach, pamiatajcie słovy Machatmy Handzi: «Spačatku jany ihnarujuć ciabie. Potym śmiajucca ź ciabie. Potym zmahajucca z taboj; potym ty pieramahaješ». Ale majcie na ŭvazie, što paśla pieramohi, kali ŭžo ničoha nikomu nie patrebna dakazvać, ty nie zdoleješ napisać užo aničoha. Mnie spatrebiłasia 10 hadoŭ, kab dajści da treciaj fazy. Ja spadziajusia, los padoryć mnie mahčymaść zatrymacca na joj jašče na 10 hadoŭ, kab ja paśpieŭ skazać usio toje, što maju.
