Hrošy, jakija vyjšli z užytku, abo stali nieprydatnymi dla vykarystańnia, Nacyjanalny bank utylizuje. Ich režuć na drobnyja kavałački, presujuć, a zatym spalvajuć. Dyk voś, niejak u banku paličyli, što čaho darma spalvać hrošy, kali možna ich puścić na karyść. I prydumali takuju štuku. Razam z adnoj cahielniaj bank pasprabavaŭ rabić cehłu. Hrošy padmiešvali ŭ hlinu, a kali jaje razam z papieraj abpalvali, papiera, što zharała chutčej, utvarała połaści ŭ hlinie, ad čaho padvyšalisia jaje budaŭničyja jakaści.
Tak vyhladała «hrašovaja» cehła.
Ale kali paličyli, kolki kaštuje vytvorčaść takoj cehły, ad hetaj idei vyrašyli admovicca.
Pra hetuju i mnohija inšyja cikavostki, źviazanyja z historyjaj hrošaj u Biełarusi, raskazała supracoŭnica banka, a ciapier i dyrektarka muzieja hrošaj Alaksandra Varabjova.
Alaksandra Varabjova.
Adkryćcio muzieja hrošaj u Nacyjanalnym banku prymierkavali da 25-hodździa zakanadaŭčaha zamacavańnia biełaruskaha rubla ŭ jakaści adzinaha zakonnaha płaciežnaha srodku Respubliki Biełaruś, jaki adznačajecca 19 kastryčnika.
Abnoŭlenaja ekspazicyja muzieja raźmiaściłasia ŭ byłym hrašovym schoviščy banka.
U centry zały — vitryna, azdoblenaja paparaćciu, jakaja zaćviła.
U Nacyjanalnym banku tak ujaŭlajuć kvietku paparaci.
«My vyrašyli abyhrać samuju znakamituju biełaruskuju lehiendu pra toje, što toj, chto znojdzie paparać-kvietku, tamu adkryjucca ŭsie ziamnyja skarby», — raspaviadaje Alaksandra Varabjova.
A ŭ muziejnych vitrynach, sapraŭdy, skarby, jakija ŭ roznyja časy znachodzili na Biełarusi. Pryčym niekatoryja maniety ŭnikalnyja i anałahaŭ ich niama ni ŭ adnym biełaruskim muziei.
Pražskija hrošy, arabskija dyrchiemy, hałandskija dukaty, litoŭskija paŭhrošy, šatłandski ciorner, zachodniejeŭrapiejskija talery i navat srebnyja maniety Ispanskaj impieryi pradstaŭlenyja ŭ ekspazicyi muzieja.
Rasijskija kapiejki i kavałak burštynu, jaki ŭ svoj čas byŭ taksama hrašovym srodkam.
«Tak, i ispanskija maniety znachodzili na Biełarusi. I heta śviedčyć pra toje, što ŭ 16 stahodździ aktyŭnuju dziejnaść razharnuli piraty. Jany zachoplivali ispanskija karabli, maniety puskali ŭ handal. A maniety kaštoŭnyja, srebranyja ž, jany ŭ handlaroŭ canilisia. I takim čynam traplali i ŭ Biełaruś», — raskazvaje Alaksandra Varabjova.
Dla tych, chto časta vykarystoŭvaje ŭ svajoj havorcy prykazku: «Ustavić svaje piać kapiejek», ale nie viedaje, jak vyhladajuć tyja samyja chrestamatyjnyja piać kapiejek, u ekspazicyi muzieja možna było ŭbačyć. Kaniečnie, spraviadlivaść taho, što mienavita ad hetych maniet 18 stahodździa pajšoŭ hety vyraz, sprečnaja. Ale toje, što hetyja maniety admietnyja, sprečki niama nijakaj.
Viadomy fakt, što mienavita takimi 5-kapieječnymi manietami Łamanosavu zapłacili dziaržaŭnuju premiju 2000 rubloŭ. Premija važyła bolš za try tony, i kab dastavić jaje «łaŭreatu», spatrebiłasia siem vazoŭ.
Jość u muziei i dramatyčna-ramantyčnaja historyja, źviazanaja sa skarbam.
«Vierahodna niejki husar 19 stahodździa vyjhraŭ u karty vializnuju sumu hrošaj. Jon na radaściach adbiŭ horła ŭ butelcy ad šampanskaha i vysypaŭ tudy 80 polskich i pruskich hrošaj, i zakapaŭ jaje. Miarkuju, što los husara skłaŭsia trahična, bo pa svoj skarb jon tak i nie viarnuŭsia. Mahčyma, zahinuŭ na vajnie, a mahčyma i na dueli», — kaža Alaksandra Varabjova.
Jość u muziei i ekspanaty kštałtu «a jak mahło b być».
Prosta zirnicie, jak vyhladali b biełaruskija hrošy ŭ 1992 hodzie, kab zaćvierdzili hety makiet.
A tak mahli vyhladać hrošy ŭzoru 2000 hodu.
