Kali viersija vydańnia “Kommiersant-Ukraina” słušnaja, to Łukašenku 100% nie zaprosiać u češskuju stalicu. Jaho zaprosiać u… Brusiel.
U apošnija tydni ci nie hałoŭnaj metaj šerahu ŭnutranych praciŭnikaŭ Łukašenki stała zmahańnie za toje, kab jon nie atrymaŭ zaprašalnika ŭ Prahu na ŭstanoŭčy samit “Uschodniaha partniorstva”. Ad takoj pamyłki Jeŭropu emacyjna zaścierahajuć były palitviazień Alaksandr Kazulin, eks-śpikier Stanisłaŭ Šuškievič. Maŭlaŭ, za jakija zasłuhi? Sami ž nazyvali tutejšy režym dyktaturaj — i sami ž źbirajeciesia bratacca z čałaviekam, jaki hetu zmročnuju sistemu ŭ centry Staroha śvietu stvaryŭ dy pilna aščadžaje!
Pavodle palitołaha Valera Karbaleviča, zadača nie puścić aficyjnaha lidera Biełarusi ŭ Prahu dla kaho-kolviek pieratvaryłasia ŭ azartnaje spartovaje spabornictva.
Dyk voś, “Kommiersant-Ukraina” daviedaŭsia: travieński samit mohuć pieranieści z češskaj stalicy ŭ Brusiel. Z techničnych, tak by mović, pryčyn (u Prazie Kanhres-centr nibyta ŭžo zareziervavany pad inšaje mierapryjemstva — vo jaki ŭ ich tam razhuł demakratyi!). Tak što patrabavańnie žorstkich apanientaŭ Łukašenki — nie puskać toha ŭ Prahu! — moža być paradaksalnym čynam zadavolenaje.
Zrazumieła, kali surjozna, to reč zusim nie ŭ miescy praviadzieńnia toj imprezy. Apazicyju raskałoła staŭleńnie da novaj palityki Brusiela ŭ biełaruskim pytańni.
Kali kazać sproščana, to zaduma jeŭraźviazaŭskich stratehaŭ takaja: uciahnuć krainu, jakaja jana jość, u novy prajekt, a kaštoŭnasnyja prablemy (demakratyja, pravy i svabody) vyrašyć potym, spakvala. Inačaj kažučy,
akunuć hety mocny arešak ŭ chimičny rastvor jeŭrapiejskich pracesaŭ, jaki pakrysie raźjeść aŭtarytarnuju škarłupinu.
Krytyki ž novaj linii ES z łahieru biełaruskaj tytulnaj apazicyi ćvierdziać, što Jeŭropa takim čynam zdradžvaje svaim kaštoŭnaściam, idzie na biespryncypny chaŭrus, de-fakta macuje dyktaturu.
U hetym pytańni karennym čynam razyšlisia, u pryvatnaści, dva byłyja apazicyjnyja udzielniki prezidenckich vybaraŭ 2006 hoda — Kazulin i Milinkievič. Na pres-kanfierencyi 25 sakavika Alaksandr Milinkievič paviedamiŭ, što mieŭ doŭhuju hutarku z byłym palitviaźniem — i nie parazumieŭsia.
“U nas supraćlehłyja pazicyi. Ja za supracoŭnictva ź Jeŭrasajuzam, Kazulin — za izalacyju. Ja baču pahrozu dla niezaležnaści, a Kazulin nie bačyć”, — paviedamiŭ lider ruchu “Za Svabodu”. Jon miarkuje, što apazicyja siońnia musić nie stolki kryŭdzicca na Jeŭropu dy apielavać da jaje, kolki šukać šlachi ŭpłyvu na biełaruskaje hramadstva.
Abiedźvie pazicyi lohka pabić kamianiami.
Zrazumieła, što schiema maksimalistaŭ: chaj spačatku režym zrobicca miakkim dy puchnatym, a potym užo možna vieści havorku pra ŭsie tyja “partniorstvy” — całkam nierealistyčnaja. Jak zaznačaje analityk Juryj Drakachrust,
novaja prahrama ES ad pačatku nie raźličana na vydatnikaŭ demakratyzacyi (dastatkova zhadać śviežy refierendum u Azierbajdžanie). Miž tym hety ciahnik užo musić kranucca. I vykidać ź jaho Biełaruś aznačaje buryć usiu zadumu: prahrama akažacca apryjory ščarbataj.
Nu a lidera ruchu “Za Svabodu” apanienty peŭna ž źvinavaciać u reniehactvie. Maŭlaŭ, spryjaješ dyktatury.
I tut vymaloŭvajecca tonkaja dyjalektyka: dzie kančajecca režym i dzie pačynajecca Biełaruś?
Dadamo: raskryšyć “Uschodniaje partniorstva” sa svajho boku imkniecca Maskva. Niezadavolenaść prajektam vykazaŭ dniami ŭ Brusieli ministr zamiežnych spraŭ Rasii Siarhiej Łaŭroŭ. U pryvatnaści, sapsavać pierśpiektyvu Biełarusi ŭ novaj prahramie chočuć cieraz toje, kab zmusić Minsk da pryznańnia Paŭdniovaj Asiecii dy Abchazii. Heta mocna pakryŭdzić i Brusiel, i Tbilisi (Saakašvili ŭžo zaznačyŭ, što za adzin stoł z Łukašenkam ŭ takim razie nie siadzie).
Akramia Biełarusi, słabymi źvionami novaha prajekta Maskvie bačacca Armienija i Małdova: ich taksama jość čym prycisnuć.
U Kijevie, miž inšym, taksama kapryźničajuć: maŭlaŭ, nam hetaje “Uschodniaje partniorstva” ničoha novaha nie daje, my saśpieli dla bolej ščylnych stasunkaŭ!
Potym, u samim ES niama idylii ŭ staŭleńni da “Uschodniaha partniorstva”. Francyja dy inšyja paŭdniovyja krainy bolej hladziać u bok Mižziemnamorja. I, adpaviedna, ciahnuć u toj bok karotkuju koŭdru resursaŭ.
Nu i, narešcie, biełaruskija ŭłady taksama nie śpiašajucca nadta plaskać u ładki novaj brusielskaj zadumie. Łukašenka svaim admysłovym palityčnym niucham adčuvaje chitry padkop pad luboŭna zbudavanuju im sistemu.
I tamu Minsk pastarajecca vykałupvać z “Uschodniaha partniorstva” tolki razynki asobnych prahmatyčnych vyhad. I kab biez hetych demakratyčnych zakidonaŭ. Karaciej, nie vučycie žyć, lepiej dapamažycie materyjalna!
Dyk voś, całkam imavierny siužet, kali Jeŭropa ŭ rešcie rešt prosta plunie: nie chočacie — jak chočacie!
Tak što — majo asabistaje mierkavańnie — čyńnikaŭ, jakija ŭ sumie mohuć tarpiedavać novy prajekt, i tak zanadta bahata, kab jašče i tyja ŭ našaj krainie, chto dekłaruje va ŭsich ulotkach jeŭrapiejski vybar Biełarusi, de-fakta tapili jaho pad markaj nieprymirymaha zmahańnia z dyktaturaj.
Daliboh, jość vialiki absiah dla zmahańnia z dyktaturaj, akramia jak bambavać Brusiel emacyjnymi adozvami (pry tym što stavić pytańnie ab bolšaj prazrystaści i kryterach dyjałohu Minsk — ES całkam pravamierna).
Pytańnie ž ab zaprašeńni/niezaprašeńni peŭnaj asoby ŭ adzin z haradoŭ ES choć i dastatkova pryncypovaje, ale pa svajoj vazie nieparaŭnalnaje z pytańniem histaryčnaha vybaru Biełarusi. Krainy, što ryzykoŭna bałansuje siońnia miž demakratyčnym Starym Śvietam i — skažam tak — Azijopaj.
(Asobnaja tema: a ci choča sam Łukašenka ŭ Prahu? Moža, jamu akurat zručniej dystancyjavacca ad pracesu, kab nie dražnić Maskvu.)
Mahčyma, praz kolki hadoŭ mienavita ź viasny 2009 hoda budzie adličvacca viartańnie Biełarusi ŭ rečyšča jeŭrapiejskaj tradycyi. Našy harady jašče piać stahodziaŭ tamu mieli mahdeburhskaje prava.
Siońnia vymaloŭvajecca unikalny histaryčny šaniec — znoŭ intehravacca ŭ ahulnajeŭrapiejski kantekst. Pa mnie, dyk treba vykarystoŭvać jaho lubym čynam. Vyłuzvacca z Azijopy. Jak u tym starym aniekdocie — pamiatajecie? — choć tuškaj, choć čučałam.
