«Było b pamyłkaj ličyć jaho vyklučna abstraktnym». Što źmianiaje zakon ab niedapuščalnaści reabilitacyi nacyzmu?

Parłamienckaja asambleja SND jašče ŭ 2012 hodzie zaćvierdziła madelny zakon «Ab niedapuščalnaści dziejańniaŭ pa reabilitacyi nacyzmu, hieraizacyi nacysckich złačyncaŭ i ich saŭdzielnikaŭ», jaki maje rekamiendacyjny charaktar. Novy biełaruski zakon šmat u čym zrobleny pavodle hetaha ŭzoru. Ale jość i niekatoryja adroźnieńni, u tym liku vyklikanyja tym, što ŭžo dziejnaje biełaruskaje zakanadaŭstva ab baraćbie z ekstremizmam i tak vielmi žorstkaje.

«U madelnym zakonie SND vialikaja ŭvaha nadadziena paŭnamoctvam hramadskaści ŭ baraćbie z nacyzmam — u tym liku asnoŭnym subjektam, jaki robić vysnovy ab prynaležnaści tych albo inšych źjavaŭ da nacyzmu, tam źjaŭlajecca hramadskaja antynacysckaja ekśpiertyza, a hramadskija abjadnańni adznačanyja jak asnoŭnyja subjekty ŭ śfiery manitorynhu i prafiłaktyki nacyzmu. Hetak pieršapačatkova było i ŭ biełaruskim prajekcie zakona, jaki byŭ raspracavany napačatku hetaha hoda. Ale pry razhladzie jaho ŭ Pałacie pradstaŭnikoŭ mienavita paŭnamoctvy hramadskaści ŭ śfiery baraćby z nacyzmam vydalili.

Asnoŭnym orhanam u hetaj śfiery pryznačana Ministerstva ŭnutranych spraŭ, jakoje pavinna kaardynavać dziejnaść KDB i Śledčaha kamiteta ŭ hetym kirunku. Hruba kažučy, biełaruskija zakanadaŭcy ŭziali madelny zakon ab baraćbie z reabilitacyjaj nacyzmu i paŭsiul zamianili hramadskija abjadnańni na MUS i inšyja siłavyja orhany», — zaŭvažaje juryst Juryj Čavusaŭ.

Pa jaho słovach, ułasna novych represiŭnych zachadaŭ baraćby z nacyzmam hety zakon nie praduhledžvaje — jon tolki detalizuje paradak vykarystańnia ŭžo isnujučych.

«Tamu słušna kažuć tyja, chto ličyć, što pryniaćcie asobnaha zakona maje pierš za ŭsio ideałahičny charaktar. Heta jak paznačeńnie nacyzmu markieram jak najbolš niebiaśpiečnaj formy z ahulnaha pola ekstremizmu.

Ciažka nie pravieści paralel ź ciapierašnimi palityčnymi padziejami. Prapahandysty časta vykarystoŭvajuć «nacyzm» nie jak jurydyčnuju ci ideałahičnuju katehoryju, a jak palityčnuju mianušku, jakaja abhruntoŭvaje represiŭnyja praktyki ŭ dačynieńni da apazicyi. Interpretacyja budujecca takim čynam: dastatkova nazvać kahości nacystam, i paśla hetaha ŭ dačynieńni da jaho možna ŭžyvać miery, jakija zvyčajna niedapuščalnyja dla abmiežavańnia pravoŭ i svabodaŭ, ale dazvalajucca pry supraćdziejańni nacyzmu z pryčyny pryznanaj usim śvietam ahulnaj i nadzvyčajnaj niebiaśpiečnaści hetaj ideałohii i praktyki.

Maŭlaŭ, toje, što my zaraz bjom kahości dubinkami ci zabaraniajem ściahi, — heta nasamreč nie palityčnaja baraćba z apanientami, a prosta praciah Druhoj suśvietnaj vajny, — iranizuje Juryj Čavusaŭ. — 

Toje, što zakon prymajecca ciapier, abumoŭlena palityčnymi patrebami dziejnaha režymu. I toje, što jon idzie ŭ adnym pakiecie z šeraham represiŭnych zakonaŭ, jakija abmiažoŭvajuć pravy čałavieka (čarhovyja źmieny ŭ zakon ab baraćbie z ekstremizmam, paharšeńnie ŭmovaŭ dla praviadzieńnia masavych akcyjaŭ, źmieny ŭ zakony ab ŚMI, ab advakatury), daje padstavy mierkavać, što havorka tut nie prosta pra raptam uźnikłuju patrebu. Vy ž bačycie, što novych nacysckich partyj i ruchaŭ u Biełarusi nie stvarajecca, nie vidać uzdymu sapraŭdnaha nacyzmu jak ideałohii, z partretam Hitlera na płoščy ŭ Biełarusi ludzi nie vychodziać. Hienprakuror kaža pra pavieličeńnie letaś kolkaści pravaparušeńniaŭ ź nieanacysckimi prajaŭleńniami da 88 administracyjnych materyjałaŭ, ale vialikaje pytańnie, što jany kvalifikujuć pad takimi pravaparušeńniami. Na moj pohlad, realnaja pahroza ad raspaŭsiudžvańnia katavańniaŭ dy dyskryminacyi ŭ Biełarusi ciapier značna bolšaja i niebiaśpiečniejšaja dla hramadstva za sapraŭdny ŭzrovień pahrozy reabilitacyi nacyzmu.

Pryniaćcie takoha zakona vyhladaje jak sproba palityčnaha abhruntavańnia represij u Biełarusi. Ciapierašni režym ideałahična vielmi biedny — jaho ciažka nazvać pravym ci levym, jon papuliscka-eklektyčny, i tamu maje patrebu ŭ niejkim ideałahičnym padmurku. Kali kamunisty mahli abhruntavać represii marksisckaj ideałohijaj, to biełaruski režym sprabuje ŭziać ŭ jakaści abhruntavańnia antynacyzm».

Ale było b pamyłkaj ličyć novy zakon vyklučna abstraktnym, ideałahičnym. U im jość istotnaja i jurydyčna značnaja źmiena:

pašyrajecca paniaćcie nacysckaj simvoliki i atrybutyki.

Da jaje ciapier buduć adnosić simvoliku nie tolki struktur, asudžanych mižnarodnym i nacyjalnym trybunałami, ale i inšych arhanizacyj, što supracoŭničali z arhanizacyjami, jakija byli pryznanyja sudami i trybunałami jak nacysckija.

«Pry hetym pracedura ci kryteryi adniasieńnia arhanizacyj da tych, chto supracoŭničaŭ z nacystami, asobna nie prapisanaja. Tamu ŭ MUS raźviazanyja ruki, kab dapoŭnić raniej stvorany pavodle zakona ab baraćbie z ekstremizmam śpis arhanizacyj, simvolika jakich adnosicca da nacysckaj, — dla hetaha ŭžo nie patrabujecca hruntavacca na rašeńniach mižnarodnych ci nacyjanalnych trybunałaŭ», — kamientuje Juryj Čavusaŭ. 

Na hety momant u stvoranym MUS śpisie arhanizacyj, čyja simvolika ličycca nacysckaj, majecca 8 arhanizacyj — heta NSDAP, SS, SD, SA, Hiestapa, fašysckaja partyja Italii, dapamožnaja słužba palicyi paradka (Schutzmannschaft der Ordnungspolizei), 13 palicejski bataljon pry SD. Pa kožnaj z hetych arhanizacyj majecca spasyłka na rašeńni mižnarodnych trybunałaŭ albo złačynstvy, učynienyja imi. Śpis simvoliki hetych arhanizacyj i struktur maje ciapier 10 pazicyj. Siarod ich svastyka, ściah Treciaha Rejchu, nacysckaje vitańnie, himn NSDAP.

«Tryvožyć toje, što źmieny zakranajuć pytańnie simvoliki. Naŭrad ci pytańni ŭ MUS uźniknuć da Čyrvonaha Kryža, jaki padčas vajny kantaktavaŭ z nacystami, kab dapamahčy vajennapałonnym i viaźniam u kancłahierach, ci da simvoliki inšych dziaržavaŭ, dzie isnavali kałabaranckija struktury.

A voś spakusa niejkim čynam pierakrucić historyju i nadać psieŭdajurydyčnuju afarboŭku zabaronie nacyjanalnaj simvoliki, ź jakoj ciapier zmahajecca milicyja, sapraŭdy moža pryvieści da nieabdumanych krokaŭ pa pašyreńni pieraliku zabaronienaj simvoliki», — miarkuje juryst.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0