Na fota: 21-hadovy palitviazień Aleś Kirkievič prybyŭ u Minsk z kałonii. 2011 hod. Fota Siarhieja Hudzilina.
Paśla žorstkaha razhonu paślavybarnaj Płoščy 19 śniežnia 2010 hoda ŭ Biełarusi źjaviłasia piać dziasiatkaŭ čałaviek, pryznanych pravaabaroncami palitviaźniami. Praŭda, nie ŭsie jany ŭ vyniku byli asudžanyja sudami da realnaha źniavoleńnia, niekatoryja atrymali ŭmoŭnyja terminy.
Paśla taho, jak tyja sudy ŭ sakaviku-mai 2011 hoda ŭsie prajšli, za kratami pa abvinavačańniach, źviazanych z paślavybarčym pratestam, zastaŭsia 31 čałaviek. Im naležała adbyć ad 2-ch da 6-ci hadoŭ u kałonijach ahulnaha ci ŭzmocnienaha režymu. Na ahulnym fonie vyłučaŭsia tolki adnosna «miakki» prysud Paŭłu Sieviaryncu — 3 hady abmiežavańnia voli z nakiravańniem va ŭstanovu adkrytaha typu, hetak zvanaj «chimii». Praŭda, i «pradjavić» Sieviaryncu ničoha kankretnaha nie zmahli.
Ale pakolki aktyŭnyja paślavybarčyja pratesty tady doŭha nie patryvali, ich udałosia zadušyć adnym udaram faktyčna za adzin viečar, to adrazu paśla vyniasieńnia prysudaŭ pačaŭsia torh palitviaźniami. Brutalnyja dziejańni siłavikoŭ 19 śniežnia 2010-ha parušyli praces narmalizacyi adnosin pamiž biełaruskim režymam i zachodnimi demakratyjami, jaki dastatkova aktyŭna išoŭ paru hadoŭ pierad vybarami. Ale i Łukašenka, i jeŭrapiejskija palityki byli nie suprać zrabić pierazahruzku. Adno tolki dziasiatki palitviaźniaŭ hetamu zaminali.
Tamu nieŭzabavie paśla vyniasieńnia prysudaŭ na palitviaźniaŭ pačaŭsia cisk. Im prapanoŭvałasia padać na imia Łukašenki prašeńni ab pamiłavańni, što davała šancy atrymać svabodu «ŭsiaho» praź niekalki miesiacaŭ adbyćcia niekalkihadovych terminaŭ. Pryniaćcie takoj prapanovy dla bolšaści było ciažkim rašeńniem z maralnaha punktu hledžańnia, pakolki tym samym farmalna pryznavałasia najaŭnaść ułasnaj viny, a zaadno i lehitymnaść Łukašenki jak kiraŭnika dziaržavy — choć pratestavać vychodzili suprać falsifikacyi im vybaraŭ.
Tym nie mienš, uzvažyŭšy ŭsie plusy i minusy, častka palitviaźniaŭ schiliłasia da padačy prašeńniaŭ, i 13 žniŭnia była vyzvalena pieršaja ich partyja — 9 čałaviek. Heta byli Arciom Hrybkoŭ (asudžany na 4 hady), Źmicier Drozd (3 hady), Siarhiej Kazakoŭ (3 hady), Alaksandr Kviatkievič (3 hady), Vital Macukievič (3 hady), Vasil Parfiankoŭ (4 hady), Jaŭhien Sakret (3 hady), Uładzimir Chamičenka (3 hady) i Uładzimir Jaromienak (3 hady).
Heta zrabiła ŭražańnie na Jeŭropu, jakaja adrazu ž pajšła na kantakty z režymam, choć raniej zajaŭlała, što heta mahčyma tolki paśla vyzvaleńnia ŭsich biez vyklučeńnia palitviaźniaŭ. U kancy žniŭnia 2011 hoda Minsk u jakaści jeŭrapiejskaha emisara patajemna naviedaŭ ministr zamiežnych spraŭ Bałharyi Mikałaj Mładzienaŭ. Padčas sustrečy z Łukašenkam 26 žniŭnia jon atrymaŭ zapeŭnivańnie, što da kastryčnika pytańnie z palitviaźniami budzie vyrašana.
Cisk na palitviaźniaŭ z metaj prymusić ich taki napisać prašeńnie ab pamiłavańni paśla hetaha jašče bolš uzmacniŭsia, i niekatoryja z tych, chto raniej uparciŭsia, pierahledzieli svaju pazicyju. 1 vieraśnia da vyzvalenych raniej dałučylisia Aleh Hniedčyk (3,5 hady), Dźmitryj Daronin (3,5 hady), Aleś Kirkievič (4 hady) i Andrej Pratasienia (3 hady). Usie jany prašeńni padpisali.
Čytajcie taksama: Aleś Kirkievič: z turmy na volu. Niečakanaje vyzvaleńnie, doŭhi šlach da žonki z Połacka ŭ stalicu, daŭno nie bačanyja zorki na šašy Viciebsk—Minsk i Płošča Niezaležnaści — pieršyja 12 hadzin z volnaha žyćcia palitviaźnia
Ale ŭsio adno zastavalisia 18 čałaviek, to-bok bolšaść asudžanych za paślavybarčyja pratesty, jakija išli na pryncyp i prašeńni na imia Łukašenki pa-raniejšamu nie padpisvali. Adnak spakusa ŭsio ž taki nieadkładna zapuścić praces razmarozki adnosin ź Jeŭrasajuzam za adnosna nievysokuju canu pieravažyła, na ŭpartych viaźniaŭ machnuli rukoj. 14 vieraśnia kałonii pakinuli jašče 11 palitviaźniaŭ — Alaksandr Atroščankaŭ (4 hady), Źmicier Bułanaŭ (3 hady), Illa Vasilevič (3 hady), Pavieł Vinahradaŭ (4 hady), Alaksandr Kłaskoŭski (5 hadoŭ), Mikita Lichavid (3,5 hadoŭ), Uładzimir Łoban (3 hady), Alaksandr Małčanaŭ (3 hady), Fiodar Mirzajanaŭ (3 hady), Dźmitryj Novik (3,5 hady), Aleh Fiedarkievič (3,5 hady). Ź ich tolki Bułanaŭ pierad tym padpisaŭ prašeńnie ab pamiłavańni.
Paśla taho za kratami zastavalisia tolki palitviaźni ź liku klučavych asob, jakich Łukašenka z pryncypu nie chacieŭ adpuskać biez papiaredniaha prynižeńnia: byłyja kandydaty ŭ prezidenty Andrej Sańnikaŭ (5 hadoŭ), Mikoła Statkievič (6 hadoŭ) i Dźmitryj Vus (5,5 hadoŭ), a taksama najbližejšy paplečnik Sańnikava Źmicier Bandarenka (2 hady) i Pavieł Sieviaryniec (3 hady «chimii»). Taksama praciahvali siadzieć Źmicier Daškievič (2 hady) i Eduard Łobaŭ (4 hady), aryštavanyja nibyta za bojku za dzień da vybaraŭ.
Z hetych siami palitviaźniaŭ Łukašenka, vykonvajučy damoŭlenaści z Mładzienavym, vypuściŭ 1 kastryčnika, nie nastojvajučy na prośbie ab prašeńni, tolki davoli vypadkovaha ŭ hetym šerahu Vusa. A adnosna astatnich upiorsia: chočuć vyjści, to chaj pišuć prašeńni i pryznajuć vinu. I z Sańnikavym dy Bandarenkam urešcie svajho dabiŭsia. U pačatku 2012 hoda abodva napisali prašeńni ab pamiłavańni, a ŭ siaredzinie krasavika byli vyzvalenyja. Nieŭzabavie jany vyjechali za miažu, adkul ni adzin, ni druhi paśla tak i nie viarnuŭsia.
Statkievič, Sieviaryniec, Daškievič i Łobaŭ pisać prašeńni admovilisia, a tamu praciahvali siadzieć. Tym bolš što Zachad faktyčna zadavoliŭsia tym, što palitviaźniaŭ u nas stała nie praźmierna šmat, i praces narmalizacyi adnosin ź biełaruskim režymam pacichu praciahvaŭsia. Da taho ž na miažy 2013—2014 hadoŭ vybuchnuŭ ukrainski Majdan, a zatym adbyłasia anieksija Kryma Rasijaj i raspačaŭsia zaciažny rasijska-ŭkrainski vajenny kanflikt na Danbasie. U takich umovach hieapalityčnyja mierkavańni kančatkova pieravažyli kaštoŭnasnyja i Łukašenka atrymaŭ mahčymaść vyhadna pradavać Zachadu svaju krychu adroznuju ad rasijskaj pazicyju ŭ ukrainskim pytańni. A palitviaźni adyšli na druhi płan.
U vyniku Sieviaryniec, Daškievič i Łobaŭ adbyli vyniesienyja im prysudy ad zvanka da zvanka. Daškievič, jakomu ŭ kałonii dadali jašče hod za «nieadnarazovaje niepadparadkavańnie administracyi», vyjšaŭ na volu 28 žniŭnia 2013 hoda, Sieviaryniec — 19 kastryčnika 2013-ha, Łobaŭ — 18 śniežnia 2014-ha.
Mikoła Statkievič, jakomu prysudzili najbolšy termin, 6 hadoŭ źniavoleńnia, praciahvaŭ siadzieć. Ale pierad čarhovymi prezidenckimi vybarami, jakija mieli adbycca ŭ kastryčniku 2015 hoda i padrychtoŭka da jakich išła całkam pavodle scenaryja ŭładaŭ, nijakimi niečakanaściami nie pahražajučy, Zachadu vyrašyli kinuć čarhovuju kostku. 22 žniŭnia 2015-ha była biez prašeńniaŭ ź ich boku abvieščanaja amnistyja Statkieviču i jašče piaci asobam, jakija na toj čas mieli status palitviaźniaŭ: Iharu Alinieviču, Jaŭhienu Vaśkoviču, Mikałaju Dziadku, Arciomu Prakapienku i Juryju Rubcovu. Apošnija byli asudžanyja pa spravach, nie źviazanych z vybarami 2010 hoda. Paśla taho viaźniaŭ, aficyjna pryznanych pravaabaroncami palityčnymi, u kałonijach Biełarusi na niejki čas nie zastałosia, choć Michaił Žamčužny, jaki byŭ źniavoleny pa sprečnaj spravie ŭžo tady, atrymaŭ hety status paźniej.
Čytajcie taksama: «Hieroj!» Mužčyny stali padkidać Mikołu Statkieviča VIDEA
Takim čynam, papiaredniaja historyja śviedčyć, što masavaje vyzvaleńnie palitviaźniaŭ moža i nie zaležać ad prašeńniaŭ ab pamiłavańni. Adno što tolki ciapier i ahulnaja situacyja ŭnutry krainy, i zamiežnapalityčny fon zusim nie tyja, što byli 10 ci 5 hadoŭ tamu. Zachad nastrojeny surjozna, rejtynhi padtrymki ŭłady zusim nie tyja, što byli 10 hadoŭ tamu, a źniavolenych pa palityčnych matyvach — užo kala siami socień. A tamu i nie fakt, što dvojčy možna budzie ŭvajści ŭ adnu i tuju ž raku.
