Poŭny tekst pramovy advakatki Natalli Mackievič u sudzie nad Viktaram Babarykam. Jana patłumačyła sutnaść spravy alehoryjaj pra Karabasa

Viktar Babaryka ŭ sudzie. Fota Asašyejted pres

«U zadačy abarony ŭvachodzić abviaržeńnie abvinavačańnia i zabieśpiačeńnie pravoŭ i intaresaŭ padabaronnaha. Heta dapuskaje pracesualnuju palemiku z abvinavačańniem. Asnoŭny tezis abvinavačańnia prahučaŭ pa-za załaj suda jašče da taho, jak abvinavaŭcy pačali abviaščać abvinavačańnie. 17 lutaha ŭ dzień pačatku sudovaha raźbiralnictva hienprakuror Andrej Švied, adkazvajučy na pytańnie vydańniu «SB Biełaruś siońnia», skazaŭ: «śledstva praviedziena abjektyŭna i biesstarońnie», «heta absalutna karupcyjnaja sprava, čystaj vady kryminalščyna» i nazvaŭ abvinavačanych «chabarnikami» i «niahodnikami». Ab hetym vykazvańni z punktu hledžańnia prezumpcyi nievinavataści skažu paźniej. Ale takim čynam byŭ zadadzieny kurs, jaki bokam abvinavačańnia nie źmienieny i, miarkuju, u siłu ijerarchičnaści prakuratury, nie moh być źmienieny: «abvinavačanyja — niahodniki, ich dziejańni — kryminalščyna, a śledstva praviedziena biezdakorna».

Hetyja tezisy i jość pradmiet sprečki abarony z pracesualnym apanientam. Abarona Babaryki śćviardžaje: śledstva praviedziena nieabjektyŭna, z parušeńniem pravoŭ abvinavačanych, jany nie chabarniki, i heta sprava nie ŭvojdzie ŭ historyju biełaruskaj jurysprudencyi jak karupcyjnaja sprava. Nie budzie razhladacca jana takim čynam mižnarodnymi orhanami i hramadskaściu. Heta sprava ab tym, jak paśpiachovy kiraŭnik paśpiachovaha banka Viktar Babaryka pajšoŭ brać udzieł u vybarach prezidenta Biełarusi 2020 hoda i ŭžo praź miesiac paśla pačatku svajoj kampanii byŭ źmieščany pad vartu i padpaŭ pad kryminalny pieraśled. Kažučy pravavoj movaj, heta sprava ab parazie ŭ pravach, ab parušeńni i vypustošvańni cyvilnych i palityčnych, a taksama pracesualnych pravoŭ u dačynieńni da Viktara Babaryki.

Advakatka Natalla Mackievič

Raźbirajučy ciaham šmatlikich sudovych pasiadžeńniaŭ elemienty vystaŭlenaha abvinavačańnia i dokazy, padadzienyja bokam abvinavačańnia, my nibyta nie zaŭvažali «słana ŭ pakoi». Hety vyraz aznačaje akaličnaść nastolki važnuju i vidavočnuju, što niedarečna sprabavać jaje ihnaravać. U hetaj spravie «słon u pakoi» — heta pytańnie matyvu kryminalnaha pieraśledu, ab palityčnym charaktary jakoha zajaviŭ na papiarednim śledstvie i ŭ sudzie Viktar Babaryka, heta — hrunt jaho pracesualnaj pazicyi. I abarona maje namier abhruntavać hetu pazicyju ŭ pravavych katehoryjach.

Matyŭ kryminalnaha pieraśledu niepasredna źviazany z pradmietam sudovaha raźbiralnictva i z zadačaj suda dać acenku vystaŭlenym dokazam i vynieści spraviadlivy prysud. Hetaja funkcyja pravasudździa nie moža być vykanana ŭ adryvie ad sacyjalnaha kantekstu, u jakim byŭ pačaty i viadziecca kryminalny praces. Bo zadača kryminalnaha zakona i kryminalnaha pracesu ŭ cełym — spryjać farmavańniu ŭ hramadstvie pavahi da pravoŭ i svabod čałavieka i hramadzianina, ustalavańni spraviadlivaści.

Akramia taho, acenka dapuščalnaści dokazaŭ u cełym zasnavana na tym, nakolki naležnaj była pravavaja pracedura, u jakoj hetyja dokazy atrymanyja, i ci byli zabiaśpiečany pravy ŭdzielnikaŭ pracesu.

Kryminalna-pracesualny kodeks prosta zamacoŭvaje, što mižnarodnyja damovy Respubliki Biełaruś, jakija vyznačajuć pravy i svabody čałavieka i hramadzianina, u kryminalnym pracesie ŭžyvajucca naroŭni z Kodeksam [Kryminalna-pracesualnym kodeksam].

Tamu prymianialnym pravam u kryminalnym pracesie i ŭ dadzienaj spravie źjaŭlajecca nie tolki KPK i KK, a taksama pryniatyja ŭ ich tłumačeńnie pastanovy Plenuma Viarchoŭnaha Suda, ale i Mižnarodny pakt ab hramadzianskich i palityčnych pravach i pryniatyja ŭ tłumačeńnie jaho normaŭ Zaŭvahi ahulnaha paradku Kamiteta pa pravach čałavieka, jaki stvorany ŭ adpaviednaści z Paktam i źjaŭlajecca orhanam pa kantroli i manitorynhu vykanańnia dziaržavami-ŭdzielnicami hetaj mižnarodnaj damovy.

Dla abarony taki padychod nie tolki padymaje ŭzrovień pravavoj dyskusii, ale i adkryvaje mahčymaści zvarotu ŭ Kamitet pa pravach čałavieka, kali parušeńnie pravoŭ, ab jakim my zajaŭlajem, nie budzie likvidavana ŭ nacyjanalnaj pravavoj sistemie paśla taho, jak my vyčarpajem unutranyja srodki pravavoj abarony. Kampietencyju Kamiteta pa pravach čałavieka prymać i razhladać indyvidualnyja paviedamleńni ad hramadzian, jakija śćviardžajuć, što ich pravy pa Pakcie parušanyja dziaržavaj, Respublika Biełaruś pryznała šlacham ratyfikacyi ŭ 1992 hodzie Fakultatyŭnaha pratakoła da Pakta.

U dadzienym pracesie ŭ dačynieńni da Viktara Babaryki staŭlu pytańnie ab parušeńni jaho prava na svabodu, prezumpcyi nievinavataści, prava na dostup da suda, prava na abaronu, prava nie być prymušanym da dačy śviedčańniaŭ i pryznańnia siabie vinavatym, prava na publičnaje sudovaje raźbiralnictva, prava abskardzić prysud, prava na roŭnaść pierad zakonam i, jak vynik, prava brać udzieł u vybarach na dziaržaŭnuju pasadu. Abhruntuju, što heta sprava — ab parazie ŭ hetych pravach.

Prezumpcyja nievinavataści

Prava na spraviadlivaje sudovaje raźbiralnictva ŭ dačynieńni da abvinavačanaha ŭ kryminalnym złačynstvie ŭklučaje nie tolki etap suda. Dziejańnie takich jaho elemientaŭ, jak prezumpcyja nievinavataści i prava na abaronu, pačynajecca z taho momantu, kali publična ci niepublična ahučanyja padazreńni abo čałaviek zatrymany pa padazreńni ŭ ździajśnieńni złačynstva.

Pavodle materyjałaŭ spravy, kryminalnaja sprava była ŭzbudžana 11 červienia 2020 hoda ŭ dačynieńni da Dabralota, Šaŭčuka i inšych asob. U pastanovie ab uzbudžeńni spravy nijakich padazreńniaŭ u dačynieńni da V. Dz. Babaryki nie apisana, jon naohuł nie zhadvajecca siarod asob, jakija padazravalisia va ŭchileńni ad vypłaty padatkaŭ i lehalizacyi srodkaŭ, zdabytych złačynnym šlacham, — č. 2 art. 243 i č. 1 art. 235 KK. Tym nie mienš, užo na nastupny dzień kiraŭnik orhana daznańnia — Kamiteta dziaržaŭnaha kantrolu Respubliki Biełaruś — Ivan Cierciel zajaviŭ, što «ŭ ciapierašni čas u nas jość pierakanaŭčyja dokazy jaho [Babaryki] dačynieńnia da dadzienaj supraćpraŭnaj dziejnaści», što było apublikavana na sajcie Biełaruskaha telehrafnaha ahienctva.

U dzień zatrymańnia Viktara Babaryki 18 červienia 2020 h. Ivan Cierciel raskazaŭ žurnalistam, što Babaryka «zatrymany ŭ suviazi z tym, što źjaŭlaŭsia niepasrednym arhanizataram i kiraŭnikom supraćpraŭnaj dziejnaści, sprabavaŭ uździejničać na śviedčańni śviedkaŭ, pradprymaŭ sproby ŭtojvańnia śladoŭ učynienych złačynstvaŭ i litaralna dniami źniaŭ bujnuju sumu hrošaj z padkantrolnych jamu rachunkaŭ».

19 červienia Hienieralny prakuror Alaksandr Kaniuk zajaviŭ BiełTA, što «złačynnyja dziei ździajśnialisia sistemna, na praciahu doŭhaha času, z vykarystańniem transnacyjanalnych supraćpraŭnych schiem», «stvaryli realnuju pahrozu intaresam nacyjanalnaj biaśpieki našaj krainy».

13 lipienia ŭ repartažy ANT «Čornaja kasa» Biełhazprambanka. Novyja detali ŭ našumiełaj spravie» namieśnik načalnika kiravańnia departamienta finansavych rasśledavańniaŭ Kamiteta dziaržaŭnaha kantrolu Respubliki Biełaruś Dziahileŭ śćviardžaje, što «Babaryka i top-mieniedžary banka atrymlivali «brudnyja hrošy» złačynnym šlacham» i što kupla ablihacyj Biełhazprambanka na pradjaŭnika dazvalała «niezakonnyja dachody kiraŭnictva banka zrabić čystymi».

16 lipienia Arciom Duńko, staršy inśpiektar DFR KDK Respubliki Biełaruś, kamientuje telekanału «Biełaruś 1» u repartažy «Sprava Biełhazprambanka: kudy ciakli dalaravyja reki?», što «złačynnaja dziejnaść ažyćciaŭlałasia pad niepasrednym kiraŭnictvam byłoha kiraŭnika banka Babaryki i inšych asob».

Takim čynam, słužbovyja asoby Kamiteta dziaržaŭnaha kantrolu i Hienieralnaj prakuratury ŭ samym pačatku rasśledavańnia publična, u śćviardžalnaj formie zajaŭlali ab ździajśnieńni Viktaram Babarykam i inšymi abvinavačanymi złačynstvaŭ, ab atrymańni imi niezakonnych dachodaŭ, ab kiraŭnictvie złačynnaj dziejnaściu z boku Viktara Babaryki. Takija vykazvańni nie sumiaščalnyja z prezumpcyjaj nievinavataści, pakolki ŭkazvajuć na vinavataść padabaronnaha, jakaja nie vyznačana nabyŭšym zakonnuju moc sudovym prysudam.

U svaju čarhu, dziaržaŭnyja ŚMI vypuskali publikacyi i telerepartažy, dzie nie tolki ad imia słužbovych asob, ale i ad imia samich ŚMI śćviardžałasia pra vinavataść Viktara Babaryki i inšych abvinavačanych. Takija śćvierdžańni majucca i ŭ naźvie repartažu ANT «Bankoŭskija tajamnicy. Navošta Viktar Babaryka padkuplaŭ čalcoŭ kiraŭnictva Biełhazprambanka i atrymlivaŭ chabary sam». U repartažy telekanała «Biełaruś 1» «Sprava Biełhazprambanka: kudy ciakli dalaravyja reki?» havorycca: «My ŭžo raskazvali, jakuju niezakonnuju dziejnaść, pavodle źviestak śledstva, ažyćciaŭlali Viktar Babaryka i jaho zmoŭščyki».

Heta nie što inšaje, jak zajavy srodkaŭ masavaj infarmacyi, jakija padryvajuć prezumpcyju nievinavataści: ad imia dziaržaŭnych telekanałaŭ u vačach hramadskaści farmavałasia niehatyŭnaje abličča Viktara Babaryki jak złačyncy zadaŭha nie toje što da sudovaha prysudu, ale da samoha sudovaha raźbiralnictva spravy.

Akramia hetaha, z materyjałaŭ spravy ŭhledžvajecca, što orhan papiaredniaha rasśledavańnia pieraškodziŭ Viktaru Babaryku ŭ realizacyi prava na sudovuju abaronu. U tomie 2 kryminalnaj spravy jość źviestki ab tym, što ŭ vieraśni 2020 h. advakatam Dźmitryjem Łajeŭskim dvojčy praz administracyju SIZA KDB u paradku akazańnia jurydyčnaj dapamohi pieradavalisia Viktaru Babaryku prajekty skarhi dla padpisańnia i nakiravańnia ŭ sud Pieršamajskaha rajona h. Minska. Meta padrychtoŭki i padačy takoj skarhi — sudovaja abarona ad parušeńnia prezumpcyi nievinavataści ŭ vyniku raspaŭsiudžvańnia Nacyjanalnaj dziaržaŭnaj teleradyjokampanijaj źviestak, jakija nie adpaviadajuć rečaisnaści i hańbiać honar i hodnaść Viktara Babaryki. U adpaviednaści z Zakonam «Ab srodkach masavaj infarmacyi» Viktar Babaryka zapatrabavaŭ abviaržeńnia hetych źviestak ad Nacyjanalnaj dziaržaŭnaj teleradyjokampanii, a, atrymaŭšy admovu, mieŭ namier realizavać svajo prava jaho abskardžańnia ŭ sudzie. Adnak administracyja SIZA KDB prajekt pravavoha dakumienta Babaryki nie pieradała, a addała jaho śledčamu. Toj, u svaju čarhu, viarnuŭ skarhu abaroncu, spasłaŭšysia na adsutnaść u orhana rasśledavańnia źviestak ab paŭnamoctvach advakata akazvać Viktaru Babaryku takuju pravavuju dapamohu.

U vyniku advolnaha i niekampietentnaha razumieńnia zakanadaŭstva ab akazańni jurydyčnaj dapamohi, administracyja SIZA KDB parušyła advakackuju tajamnicu, pieradaŭšy materyjały listavańnia advakata i klijenta orhanu papiaredniaha rasśledavańnia, a apošni pieraškodziŭ akazańniu jurydyčnaj dapamohi i realizacyi prava padabaronnaha na zvarot u sud.

Pry hetym varta ŭličyć, što adziny advakat, jaki mieŭ davieranaść na padaču skarhi ŭ sud ad imia Viktara Babaryki — Maksim Znak, — byŭ źmieščany pad vartu 9 vieraśnia 2020 i ŭtrymlivajecca pad vartaj dahetul pa abvinavačańni, źviazanym z pradstaŭnictvam u vybarčym pracesie.

Parušeńnie prezumpcyi nievinavataści mieła miesca nie tolki ŭ pačatku i padčas papiaredniaha rasśledavańnia. Abychodžańnie z abvinavačanymi jak sa złačyncami hramadstva naziraje z momantu pačatku sudovaha raźbiralnictva. Ź pieršaha dnia sudovaha pracesu 17 lutaha 2021 h. abvinavačanyja, u tym liku naš padabaronny, padpadajuć abychodžańniu, jakoje vystaŭlaje ich u vačach hramadstva jak niebiaśpiečnych złačyncaŭ: učorašnija top-mieniedžary banka, ludzi ekskluziŭnych, možna skazać, kampietencyj, znachodziacca ŭ hetaj zale ŭ kletcy, ich pryvodziać i vyvodziać u kajdankach. Možna, viadoma, spasłacca na praviły kanvajavańnia, i my ŭžo da hetaha jak byccam by pryvykli. Ale z punktu hledžańnia standartu prezumpcyi nievinavataści, takaja situacyja absalutna niepravamiernaja i nie sumiaščalnaja z pavahaj čałaviečaj hodnaści.

U pieršy dzień suda, 17 lutaha 2021, jak užo było mnoju zhadana, Hienieralny prakuror Andrej Švied publična vykazaŭsia ab hetaj kryminalnaj spravie, nazvaŭšy jaje ŭ intervju «SB. Biełaruś siońnia» «čystaj vady kryminalščynaj». Tut ža, śćviardžajučy, što «na praciahu niekalkich hadoŭ bralisia vielizarnyja sumy chabaraŭ, adkaty i ździajśnialisia inšyja supraćpraŭnyja dziei» i vykazvajučy ŭpeŭnienaść u tym, što «rašeńnie suda i jaho prysud u adkrytym pracesie paćvierdziać, što fihuranty spravy — zvyčajnyja chabarniki», jon faktyčna pradvyznačaje sudovy prysud. Akramia taho, nazyvajučy abvinavačanych «niahodniki, jakija nažyvalisia, vykarystoŭvajučy svajo słužbovaje stanovišča», Hienieralny prakuror publična da sudovaha prysudu vystaviŭ ich asoby ŭ niehatyŭnym śviatle, taksama pradvyznačajučy ich vinu, što niepasrednym čynam supiarečyć pryncypu prezumpcyi nievinavataści.

Prava na abaronu 

Adnoj z najvažniejšych harantyj dla kožnaha, chto znachodzicca ŭ situacyi kryminalnaha pieraśledu, źjaŭlajecca prava na abaronu. Što adbyvałasia na etapie rasśledavańnia hetaj spravy?

Jak vynikaje z materyjałaŭ kryminalnaj spravy, 18 červienia 2020 h. u 08:58 Viktar Babaryka byŭ zatrymany pa darozie ŭ svoj vybarčy štab, zatym dastaŭleny ŭ budynak Departamienta finansavych rasśledavańniaŭ, dzie z 09:13 da 10:55 byŭ praviedzieny asabisty pieratrus, z 10:57 da 11:25 składaŭsia pratakoł zatrymańnia, padpisany Viktaram Babarykam ŭ 11:46, ŭ 11:50 — pastanova ab zatrymańni.

Z pratakoła asabistaha pieratrusu, pieršaha sa składzienych dakumientaŭ, bačna, što z saboj u Viktara Babaryki byli dahavory na abaronu ŭ kryminalnym pracesie, zaklučanyja z tryma advakatami — Dźmitryjem Łajeŭskim, Natallaj Mackievič, Alaksandram Pylčankam, a ŭ samim pratakole pieratrusu Viktar Babaryka dvojčy ŭłasnaručna zapisaŭ: «Patrabuju advakackaj abarony».

U spravie majucca apaviaščeńni advakataŭ ab pryniaćci abarony. Pryčym elektronny list ad advakataŭ Dźmitryja Łajeŭskaha i Alaksandra Pylčanki z apaviaščeńniami i kopijami orderaŭ pastupiŭ na elektronnuju poštu Departamienta finansavych rasśledavańniaŭ u 11:05.

U momant, kali afarmlalisia pratakoły zatrymańnia, asabistaha pieratrusu, abviaščałasia pastanova ab zatrymańni, advakaty Alaksandar Pylčanka i Łajeŭski znachodzilisia la ŭvachodu ŭ budynak Departamienta finansavych rasśledavańniaŭ dla taho, kab prystupić da svaich abaviazkaŭ, a taksama padać praz orhan, jaki viadzie kryminalny praces, skarhu ŭ sud na zatrymańnie. Adnak navat u budynak DFR jany dapuščanyja nie byli, sa spasyłkaj na «vučeńni».

U toj ža čas na telehram-kanale Ahienctva telenavin Biełteleradyjokampanii ŭ 11:07 hetaha ž dnia paviedamlałasia, što Viktar Babaryka i jahony syn Eduard dastaŭleny ŭ Departamient finansavych rasśledavańniaŭ KDK. Asnoŭnaja meta «vizitu» — praviadzieńnie śledčych dziejańniaŭ. «Pry zatrymańni ni adzin, ni druhi pretenzij da apieratyŭnikaŭ nie pradjaŭlali, nie pradjaŭlajuć i ciapier. Akuratna dajuć śviedčańni». Chaču adznačyć, što ŭ materyjałach kryminalnaj spravy śviedčańniaŭ, jakija byli b dadzieny Viktaram Babarykam u hety čas, niama.

Z zaznačanaha vynikaje, što pry zatrymańni Viktaru Babaryku nie zabiaśpiečyli svoječasovy dostup da abaroncaŭ, pry najaŭnaści dla hetaha ŭsich zakonnych padstaŭ i abaviazka orhana, jaki viadzie kryminalny praces, zabiaśpiečyć taki dostup, a taksama pry tym, što paŭnamoctvy abaroncaŭ byli paćvierdžany dakumientalna, a sami abaroncy znachodzilisia kala budynka DFR, ale nie byli dapuščanyja ŭ miesca, dzie ažyćciaŭlalisia pracesualnyja dziejańni. Adnačasova hramadstva ŭvodziłasia ŭ zman adnosna pracesualnaj situacyi. Heta ź vidavočnaściu śviedčyć ab parušeńni prava Viktara Babaryki na abaronu i niepravamiernych dziejańniach orhana daznańnia.

Mahčymaść sustrecca z abaroncami ŭ Viktara Babaryki źjaviłasia tolki 19 červienia 2020 na dopycie ŭ jakaści padazravanaha, ale hetaja sustreča ŭ kabiniecie SIZA KDB nie moža rasceńvacca jak kanfidencyjnaja. Nie adbylisia sustrečy z advakatami ŭ SIZA KDB, dzie ŭtrymlivaŭsia Viktar Babaryka, z momantu zatrymańnia 18 červienia 2020 až da 25 červienia 2020, niahledziačy na ​​toje, što kožny dzień abaronaj pradprymalisia sproby naviedać padabaronnaha. Heta paćviardžajecca skarhami advakata ŭ Hienieralnuju prakuraturu, dałučanymi da materyjałaŭ kryminalnaj spravy.

Takaja ž situacyja niadopusku advakataŭ u SIZA KDB paŭtaryłasia ŭ žniŭni 2020 h., kali na praciahu tydnia, z 11 pa 14 žniŭnia, abaroncy Viktara Babaryki nie dapuskalisia ŭ SIZA dla akazańnia jurydyčnaj dapamohi i nie mieli mahčymaści pierakanacca ŭ fizičnym i maralnym dabrabycie padabaronnaha ŭ toj pieryjad, kali ŭ publičnaj prastory miełasia mnostva śviedčańniaŭ pra ŭžyvańnie hvałtu ŭ miescach izalacyi. Z hetaj nahody ŭ Hienieralnuju prakuraturu taksama padadzieny skarhi, jakija dałučany da materyjałaŭ spravy. Z adkazaŭ na ich vynikaje, što pytańnie pra niadopusk abaroncaŭ u SIZA nie było razhledžana pa sutnaści. Takim čynam, było parušana prava Viktara Babaryki mieć znosiny z abaroncam sam-nasam i kanfidencyjna.

Nielha nie skazać pra toje, što ŭ pieryjad ažyćciaŭleńnia abarony Viktara Babaryki 16 kastryčnika 2020 h. byŭ pazbaŭleny śpiecyjalnaha dazvołu na prava ažyćciaŭleńnia advakackaj dziejnaści advakat Alaksandr Pylčanka. Hetaje rašeńnie pryniata Ministerstvam justycyi (dziejańnie licenzii spyniena za vykazvańni Alaksandra Pylčanki ŭ intervju, dadzienym infarmacyjnamu resursu TUT.BY 14 žniŭnia 2020 h — red.).

Pazbaŭleńnie Alaksandra Pylčanki statusu advakata mižnarodnyja prafiesijnyja asacyjacyi advakataŭ rascanili jak źviazanaje z ažyćciaŭleńniem prafiesijnaj advakackaj dziejnaści parušeńnie asnoŭnych pravoŭ, u tym liku prava na svabodu vykazvańnia mierkavańnia advakata Alaksandra Pylčanki, pravoŭ jaho klijentaŭ i asnoŭnych pryncypaŭ niezaležnaści jurydyčnaj prafiesii.

Kali Viktar Babaryka padaŭ zajavu ab tym, što takim čynam parušajecca jahonaje prava na abaronu, Ministerstva justycyi Biełarusi adkazała, što spynieńnie dziejańnia licenzii advakata Alaksandra Pylčanki nie pazbaŭlaje zajaŭnika prava na abaronu, pakolki ŭ Respublicy Biełaruś dziejničajuć bolš za 2000 advakataŭ. I Viktaru Babaryku, jaki znachodzicca ŭ SIZA KDB, było rekamiendavana aznajomicca ​​sa śpisam advakataŭ na internet-partale Ministerstva justycyi. I, mabyć, abrać z 2000 luboha, paśla taho jak adzin ź jaho advakataŭ, Maksim Znak, byŭ zaklučany pad vartu, a druhi, Alaksandr Pylčanka, pazbaŭleny svajho statusu.

Nazvanyja fakty śviedčać ab parušeńni prava na abaronu Viktara Babaryki ŭ tym aśpiekcie, što dziaržavaj nie było zabiaśpiečana ažyćciaŭleńnie abaroncam svaich zadač bieź jakich by tam ni było abmiežavańniaŭ, uździejańnia, cisku ci niepravamiernaha ŭmiašańnia.

Prava na svabodu

Prava na svabodu i asabistuju niedatykalnaść źjaŭlajecca nieadjemnym pravam kožnaha. Užyvajučy mižnarodna-pravavy standart [prava na svabodu — zaŭv.] da ciapierašniaj spravy bačym nastupnaje.

Z 18 červienia 2020 i na praciahu bolš za hod Viktar Babaryka, čałaviek ź biezdakornaj asabistaj i prafiesijnaj reputacyjaj, znachodzicca pad vartaj, pry hetym jon abvinavačvajecca ŭ niehvałtoŭnym złačynstvie. U materyjałach kryminalnaj spravy nie vyjaŭlajem nivodnaha dokazu taho, što jon «sprabavaŭ uździejničać na pakazańni śviedak, rabiŭ sproby ŭtojvańnia śladoŭ učynienych złačynstvaŭ», jak było publična zajaŭlena kiraŭnikom Kamiteta dziaržaŭnaha kantrolu ŭ dzień zatrymańnia Viktara Babaryka i jak pakazvałasia ŭ kožnaj z pastanoŭ ab prymianieńni miery strymańnia ŭ vyhladzie zaklučeńnia pad vartu i padaŭžeńni terminu ŭtrymańnia pad vartaj. U dadzienych pracesualnych rašeńniach nikoli nie abhruntoŭvałasia metazhodnaść i nieabchodnaść utrymańnia z ulikam kankretnych abstavinaŭ spravy, indyvidualnych jakaściaŭ padabaronnaha dla peŭnych nazvanym standartam i KPK metaŭ kryminalnaha pracesu.

Pry hetym varta ŭličyć, što ŭ pieryjad, jaki papiaredničaje zatrymańniu Viktara Babaryki, jon byŭ publična pajmienavany «ašukancam» z boku kiraŭnika dziaržavy (pra što skažu paźniej), a pra jaho datyčnaść da uzbudžanaj 11 červienia kryminalnaj spravy na nastupny dzień było zajaŭlena kiraŭnikom KDK. I pry takich abstavinach Viktar Babaryka nie rabiŭ nijakich sprobaŭ schavacca abo pieraškodzić praviadzieńniu rasśledavańnia, a naadvarot, zajaŭlaŭ pra svaju hatoŭnaść dać tłumačeńni, kali da jaho majucca pytańni.

A kali zaklučeńnie pad vartu naŭprost nie abumoŭlena metami papiaredžańnia ŭciokaŭ, umiašańnia ŭ praces dakazvańnia abo praduchileńnia ździajśnieńnia złačynstva, heta značyć jość usie padstavy śćviardžać ab advolnym charaktary pazbaŭleńnia asabistaj svabody Viktara Babaryki.

Miarkuju, što heta relevantna i dla inšych abvinavačanych, a taksama śviedak pa hetaj kryminalnaj spravie, jakija byli dastaŭleny ŭ zału suda ź SIZA KDB, što dazvalaje kazać, što ŭtrymańnie pad vartaj pry rasśledavańni hetaj kryminalnaj spravy ŭžyta jak ahulnaja praktyka.

Akramia hetaha, u materyjałach spravy nie majecca źviestak ab tym, što ŭtrymańnie pad vartaj Viktara Babaryki razhladałasia jak vyklučnaja miera, jakaja b užyvałasia tolki tamu, što inšyja miery nie mahli zabiaśpiečyć mety kryminalnaha pracesu. Abaronaj nieadnarazova staviłasia pytańnie ab tym, kab źmianić mieru strymańnia na asabistaje daručalnictva albo chatni aryšt, ale ŭ pracesualnych rašeńniach pa dadzienych chadajnictvach nie ŭhledžvajecca arhumientaŭ, pa jakich možna było b zrabić vysnovu, što inšyja miery staranna razhladalisia i, kali tak, čamu jany byli adchileny.

Bolš za toje, u peŭny momant, a mienavita 28 lipienia 2020 h., KDB byli stvoranyja pieraškody mnohim ludziam, jakija chacieli vykazać svoj namier vystupić jak asabistyja paručycieli Viktara Babaryki pry źmienie jamu miery strymańnia. Na padychodzie abo pry vychadzie z pryjomnaj KDB byli zatrymanyja nie mienš za 36 čałaviek z tych, chto pryjšoŭ tudy padać zajavu ab hatoŭnaści pryniać asabistaje daručalnictva.

Chaču padkreślić, što advolnaść i praciahłaść pazbaŭleńnia asabistaj svabody ŭ pieryjad papiaredniaha rasśledavańnia paharšajecca tym faktam, što, jak było raniej skazana, Viktar Babaryka pieryjadyčna ŭtrymlivaŭsia ŭ SIZA KDB biez suviazi sa źniešnim śvietam. Takim čynam, možna zaklučyć, što ŭtrymańnie pad vartaj u dačynieńni da Viktara Babaryki ŭžyta nie dla met kryminalnaha pracesu, a dla inšych metaŭ, što źjaŭlajecca niepravamiernym.

Akramia metazhodnaści i nieabchodnaści, pazbaŭleńnie asabistaj svabody na stadyi papiaredniaha rasśledavańnia, kali jano pretenduje na pravamiernaść, pavinna adpaviadać pracedurnamu standartu — «zatrymanaja pa kryminalnym abvinavačvańni asoba ŭ terminovym paradku dastaŭlajecca da sudździ abo da inšaj słužbovaj asoby, jakoj naležyć pa zakonie prava ažyćciaŭlać sudovuju ŭładu».

KPČ AAN tłumačyć pałažeńnie ab «terminovym paradku» jak ab terminie dastaŭleńnia da sudździ nie paźniej za 48 hadzin z momantu zatrymańnia. Pry hetym KPČ AAN pakazvaje, što dziaržaŭny prakuror nie moža ličycca słužbovaj asobaj, pravamocnaj ažyćciaŭlać sudovuju ŭładu.

Viktar Babaryka byŭ zatrymany 18 červienia 2020, a ŭpieršyniu paŭstaŭ pierad sudom, u tym liku z arhumientami ab nieabchodnaści vyzvaleńnia z-pad varty, tolki 17 lutaha 2021. Aznačanaje biassprečna źjaŭlajecca parušeńniem harantyj mižnarodnaha standartu prava na svabodu.

Toj fakt, što hetyja harantyi nie implemientavanyja ŭ zakanadaŭstva Respubliki Biełaruś, pa jakim zaklučeńnie pad vartu i padaŭžeńnie terminu ŭtrymańnia pad vartaj ažyćciaŭlajecca z sankcyi prakurora, a nie suda, i što, na praktycy, abvinavačany, jak praviła, prakuroram navat nie zasłuchoŭvajecca, nijak nie admianiaje hetaha parušeńnia. Jak užo było skazana, Vienskaja kanviencyja ab pravie mižnarodnych dahavoraŭ ustanaŭlivaje, što kožny dziejny dahavor abaviazkovy dla jaho ŭdzielnikaŭ i pavinien imi dobrasumlenna vykonvacca (art. 26), a ŭdzielnik nie moža spasyłacca na pałažeńni svajho ŭnutranaha prava ŭ jakaści apraŭdańnia dla nievykanańnia im dahavora (art. 27).

Uličvajučy, što č. 4 artykuła 1 KPK praduhledžvaje, što mižnarodnyja damovy prymianiajucca ŭ kryminalnym pracesie razam z Kodeksam, pałažeńni Pakta majuć siłu zakona, dastasavalnyja da kryminalnaha pracesu ŭ Biełarusi, i mahli b realizoŭvacca naležnaj praktykaj — pry sudovym razhladzie skarhaŭ na zatrymańnie, prymianieńnie i padaŭžeńnie miery strymańnia ŭ vyhladzie zaklučeńnia pad vartu Viktar Babaryka moh być zasłuchany sudom, pra što pry kožnym razhladzie chadajničała abarona. Ale ni ŭ adnoj z sudovych pastanoŭ pa takich skarhach my nie ŭbačym taho, što pytańnie razhladałasia z udziełam padabaronnaha.

Takim čynam, na dadzienym etapie skazana ab parušeńni ŭžo troch fundamientalnych pravoŭ Viktara Babaryki: prezumpcyi nievinavataści, prava na abaronu i prava na svabodu. Varta adznačyć, što anałahičnym čynam u toj ci inšaj stupieni hetyja pravy parušalisia ŭ dačynieńni da inšych abvinavačanych. I heta — nie pytańnie tolki pieryjadu papiaredniaha rasśledavańnia. Dadzienyja parušeńni naŭprost upłyvajuć na spraviadlivaść razboru i vyniki kryminalnaha pracesu ŭ cełym, pakolki dokazy, atrymanyja ŭ pracesie piermanientnaha parušeńnia pracesualnych pravoŭ, źjaŭlajucca niedapuščalnymi. Heta, pierš za ŭsio, tyčycca pryznalnych pakazańniaŭ abvinavačanych i śviedak, jakija ŭtrymlivajucca pad vartaj, jakija nie mohuć nie vyklikać abhruntavanaha sumnievu ŭ siłu taho, što hetyja pakazańni dadzienyja ludźmi, jakija znachodziacca ŭ situacyi niepravamiernaha pazbaŭleńnia asabistaj svabody, što praktyčna pazbaŭlaje ich mahčymaści naležnaj abarony. Heta situacyja paharšajecca tym, što ab ich vinie zajaŭlena publična słužbovymi asobami, ad jakich zaležała i zaležyć pryniaćcie rašeńniaŭ pa spravie — toj, što razhladajecca siońnia ŭ sudzie, i toj, što jašče rasśledujecca KDB.

I tut jašče varta ŭličyć, što faktyčna my razhladali pakazańni, jakija byli sfarmavanyja na śledstvie, pakolki lubaja sproba źmianić svaje pakazańni zahadzia nie mieła nijakich šancaŭ, u siłu, pa-pieršaje, pryniatych na siabie abaviazacielstvaŭ pa dasudovym pahadnieńniam (abvinavačanyja) abo ŭmoŭ spynieńnia kryminalnaha pieraśledu (śviedki). Pa-druhoje, kali ŭspomnić, jak išoŭ praces dopytaŭ u sudzie, to lubyja nieadpaviednaści pakazańniaŭ, dadzienych na śledstvie, pakazańniach, dadzienych u sudzie, nivieliravalisia tym, što abvinavačvańniu jašče da dopytu abaronaj pradastaŭlałasia mahčymaść abviaścić piśmovyja pakazańni i «viarnuć» abvinavačanaha abo śviedku ŭ rečyšča pakazańniaŭ, jakija padtrymlivajuć tezisy abvinavačvańnia. U sudovym pasiadžeńni my nieadnarazova pakazvali, što praviadzieńnie dopytaŭ u takim paradku źjaŭlajecca parušeńniem pryncypu spabornaści i roŭnaści bakoŭ u pracesie, pakolki, u vyniku, piśmovym śviedčańniam, atrymanych biez udziełu abarony, nadavałasia bolšaja vaha, čym śviedčańniam, dadzienych niepasredna ŭ sudzie.

Pradbaču piarečańni apanientaŭ, i heta ŭžo prahučała, što pracesualnyja rašeńni prymalisia i adkazy na skarhi abarony davalisia orhanami i słužbovymi asobami ŭ miežach ich kampietencyi, i nijakich parušeńniaŭ nie było ŭstanoŭlena. Ale heta nie pravilnaja łohika. Toje, što parušeńni pravoŭ nie ŭstanoŭleny na ciapierašni momant dziaržaŭnymi orhanami i słužbovymi asobami, nie aznačaje, što pravy nie parušanyja. Heta aznačaje roŭna toje, što ŭ pravavoj sistemie nie spracavali miechanizmy abarony ad parušeńnia pravoŭ. My, advakaty, vykanali svaje funkcyi, svoječasova i abhruntavana pakazaŭšy na hetyja parušeńni. U dačynieńni da taho, što hetyja parušeńni nie pryznanyja i nie likvidavanyja albo nie kampiensavanyja, adkaznaść lažyć na dziaržaŭnych orhanach i słužbovych asobach, jakim davierana vykanańnie dziaržaŭnych funkcyj, jakija ŭ siłu artykuła 59 Kanstytucyi abaviazany ŭ miežach svajoj kampietencyi prymać nieabchodnyja miery dla ažyćciaŭleńnia i abarony pravoŭ i svabod asoby. A za zachavańnie pravoŭ, praduhledžanych Mižnarodnym paktam ab hramadzianskich i palityčnych pravach, hetymi orhanami i słužbovymi asobami, u vyniku, adkaznaść pa mižnarodnaj damovie niasie dziaržava.

Prava abskardzić vyrak, publičnaść sudovaha raźbiralnictva i spabornaść

Ciapier my pierad Viarchoŭnym Sudom. I heta, faktyčna, apošniaja instancyja va ŭnutrydziaržaŭnaj pravavoj sistemie, jakaja moža pryznać parušeńnie asnoŭnych pracesualnych pravoŭ i pryniać z ulikam hetaha rašeńnie apraŭdalny vyrak, jaki, nielha skazać, što adnaviŭ by hetyja pravy, ale moh spynić by hetyja parušeńni i adkryŭ pravavyja mahčymaści dla kampiensacyjnych miechanizmaŭ na nacyjanalnym uzroŭni.

Ja kažu pra apošniuju instancyju, bo vyraki Viarchoŭnaha Suda nie padlahajuć apielacyjnamu abskardžańniu pavodle z č. 5 art. 370 KPK. Ale heta stanovišča ŭnutranaha zakanadaŭstva nie adpaviadaje normie p. 5 art. 14 Mižnarodnaha pakta ab hramadzianskich i palityčnych pravach, jakaja ŭstaloŭvaje: «Kožny, chto asudžany za jakoje-niebudź złačynstva, maje prava na toje, kab jaho asudžeńnie i vyrak byli pierahledžany vyšejšaj sudovaj instancyjaj pavodle zakona».

Kamitet pa pravach čałavieka ŭ Zaŭvazie ahulnaha paradku №32 u punkcie 50 tłumačyć: «Sistema nahladnaj vytvorčaści, jakaja ŭžyvajecca tolki da vyrakaŭ, źviernutych da vykanańnia, nie adkazvaje patrabavańniam punkta 5 artykuła 14».

Takim čynam, kali Viktar Babaryka budzie asudžany za złačynstva, to jaho prava pa p. 5 art.14 Pakta na pierahlad asudžeńnia i prysudu vyšejšaj sudovaj instancyjaj budzie parušana biez usialakich umovaŭ. Kažučy heta, ja abapirajusia na ŭstojlivuju praktyku Kamiteta pa pravach čałavieka, jaki pa šerahu razhledžanych im spraŭ, u tym liku ŭ dačynieńni da Biełarusi, pryznaŭ parušeńnie hetaj normy Pakta ŭ padobnaj situacyi. 

Akramia taho, u pracesie dadzienaha sudovaha razboru davodzicca kanstatavać prablemu zachavańnia prava abvinavačanaha ŭ kryminalnym złačynstvie na publičny razhlad spravy, praduhledžanaje p. ​​2 art. 14 Pakta, jakoje zabiaśpiečvaje transparentnaść sudavodstva i davier da pravasudździa. U sapraŭdny praces nie byli dapuščanyja (šlacham admovy ŭ akredytacyi i fizičnaha dostupu ŭ zału suda) žurnalisty niedziaržaŭnych ŚMI i pradstaŭniki internet-resursaŭ. Pry ŭmovie, što dziaržaŭnyja ŚMI majuć mahčymaść vyrablać fota- i videazdymki ŭ zale suda ŭ pierapynkach i padajuć publična infarmacyju dastatkova adnabakova, sprava maje vialiki hramadski rezanans, i z samaha pačatku kryminalny pieraśled Viktara Babaryki supravadžaŭsia parušeńniem prezumpcyi nievinavataści. Abmiežavańnie mahčymaści alternatyŭnaha aśviatleńnia pracesu padryvaje davier hramadstva da sudovaha pracesu i jaho vynikaŭ, a taksama źjaŭlajecca parušeńniem prava abvinavačanaha na spraviadlivy i publičny razbor spravy ŭ sudzie.

Taksama nie mahu nie nadzialić uvahaj pytańnie ab nievytłumačalnym, na moj pohlad, parušeńni pryncypu roŭnaści bakoŭ u pracesie. Heta datyčycca admovy suda zadavolić chadajnictva abarony Viktara Babaryki ab dałučeńni šerahu dakumientaŭ i nośbitaŭ infarmacyi, jakija paćviardžajuć dovady jaho pakazańniaŭ. Takoje pracesualnaje rašeńnie pakazała, što bok abvinavačańnia ŭ sudovym pracesie mieŭ istotnuju pieravahu ŭ pradastaŭleńni dokazaŭ, pakolki dokazy, atrymanyja orhanam rasśledavańnia, byli abvinavačvańniem pradstaŭleny sudu biez usialakich abmiežavańniaŭ i ich datyčnaść da spravy ŭ sudovym śledstvie nie razhladałasia. Dokazy ž, prapanavanyja abaronaj, uklučajučy śviedčańni ab parušeńni prezumpcyi nievinavataści, sud paličyŭ «nie majučymi dačynieńnia da spravy». Tym nie mienš, pakolki pradstaŭlenaja abaronaj infarmacyja źmiaščajecca ŭ adkrytych krynicach, to liču, što maju prava spasyłacca na hetyja fakty.

Dyskryminacyja

Takim čynam, abarona abhruntavała parušeńnie šerahu pravoŭ Viktara Babaryki, harantavanych KPK, Kanstytucyjaj Respubliki Biełaruś i mižnarodnaj damovaj Respubliki Biełaruś — Mižnarodnym paktam ab hramadzianskich i palityčnych pravach. Pryčym akaličnaści, pry jakich dapuščanyja dadzienyja parušeńni, dazvalajuć kazać ab ich biesprecedentnym charaktary. Čamu?

Pierš za ŭsio, składana ŭspomnić jakuju-niebudź kryminalnuju spravu, jakaja b nastolki niehatyŭnym čynam aśviatlałasia ŭ dziaržaŭnych ŚMI, pryčym z udziełam słužbovych asob pravaachoŭnych orhanaŭ vysokaha ŭzroŭniu, jakija dazvolili sabie prosta i śćviardžalna zajavić pra vinavataść abvinavačanych u samym pačatku rasśledavańnia. Akramia taho, orhan papiaredniaha rasśledavańnia ŭ parušeńnie dziejnaha zakanadaŭstva pieradavaŭ materyjały spravy, uklučajučy videazapisy dopytaŭ i vočnych stavak, dla apubličvańnia ŭ ŚMI. U hety ž čas advakaty abarony ź pieršaha dnia ŭdziełu ŭ spravie znachodzilisia pad padpiskaj ab nierazhałošvańni źviestak papiaredniaha rasśledavańnia i, adpaviedna, nie mieli mahčymaści brać udzieł u publičnaj dyskusii, vystaŭlajučy ad imia Viktara Babaryki arhumienty ŭ procivahu toj infarmacyjnaj atacy, jakuju my nazirali ŭ pačatku i padčas kryminalnaha pieraśledu.

Pa-druhoje, u dačynieńni da Viktara Babaryki mieła miesca demanstracyjnaje i nievytłumačalnaje parušeńnie prava na abaronu, jakoje vyjaŭlałasia ŭ nieadnarazovym niadopusku advakataŭ da padabaronnaha dla vykanańnia svaich abaviazkaŭ. U toj ža čas ź im pravodzilisia niepracesualnyja hutarki biez advakataŭ, što adlustravana ŭ našych skarhach (pra heta skažu paźniej), i hramadstvu niekalki razoŭ padavałasia niapeŭnaja infarmacyja ab jaho pracesualnaj pazicyi.

I, narešcie, praciahłaje i nieabhruntavanaje pazbaŭleńnie asabistaj voli, što nie padlehłaje razumnamu tłumačeńniu, u pieryjad papiaredniaha rasśledavańnia, pryčym nie tolki jaho samoha, ale i blizkich, siabroŭ i byłych kalehaŭ, adny ź jakich źjaŭlajucca abvinavačanymi pa hetaj spravie, druhija — śviedkami, a trecija — blizkija Viktara Babaryki, Eduard Babaryka, Śviatłana Kuprejeva, Dźmitryj Karaka — zusim nie prachodziać pa spravie ŭ pracesualnym statusie, ale praciahvajuć zastavacca ŭ SIZA. Naŭrad ci davodzicca sumniavacca, što źmiaščeńnie pad vartu hetych ludziej vykarystoŭvajecca jak sposab nie tolki atrymańnia ad ich peŭnych śviedčańniaŭ (pra što ja kazała raniej), ale i jak srodak maralnaha cisku na Viktara Babaryku.

Usie hetyja fakty, u sukupnaści z abmiežavańniem hałosnaści sudovaha raźbiralnictva, roŭnaści bakoŭ i pazbaŭleńniem Viktara Babaryki prava abskardzić prysud u apielacyjnym paradku, kali jon budzie abvinavaŭčym, havorać ab tym, što heta sprava nie staić u šerahu inšych kryminalnych spraŭ u płanie zabieśpiačeńnia pravoŭ abvinavačanych i pryncypaŭ kryminalnaha pracesu, navat kali ŭličyć situacyju apošniaha hoda, kali šmat jakija pravavyja harantyi stali nieefiektyŭnymi. Inšymi słovami, u najaŭnaści niaroŭnaje stanovišča Viktara Babaryki pierad zakonam, jakomu niama abjektyŭnych i razumnych abhruntavańniaŭ.

A kali heta tak, to havorka idzie pra dyskryminacyju, jakaja zabaroniena artykułam 22 Kanstytucyi Respubliki Biełaruś i artykułam 26 Mižnarodnaha pakta ab hramadzianskich i palityčnych pravach.

Kali my jurydyčna razhladajem dyskryminacyju, to mała ŭkazać na fakt niaroŭnych adnosinaŭ — nieabchodna vyjavić tuju prykmietu, pa jakoj čałaviek ci hrupa padpadajuć pad takija adnosiny. Dla hetaha treba pahladzieć: čym ža adroźnivajecca Viktar Babaryka ad inšych hramadzian, jakija zvyčajna padpadajuć pad kryminalny pieraśled i źmiaščeńnie pad vartu i ŭ dačynieńni da jakich nie nazirajecca takoha brutalnaha parušeńnia pravoŭ, jak było ŭkazana?

I bačym: jon nie adroźnivajecca ničym, i navat pa svaim statusie byłoha paśpiachovaha kiraŭnika adnaho z najbujniejšych i prybytkovych bankaŭ u Biełarusi moh by raźličvać na bolšy ŭzrovień davieru ŭ padobnaj situacyi. Jon nie adroźnivaŭsia b ničym, akramia taho, što za miesiac da taho, jak była ŭzbudžana kryminalnaja sprava, jon vyłučyŭ svaju kandydaturu na vybarach u Prezidenty Respubliki Biełaruś 2020 hoda, i z 12 maja, kali jon abviaściŭ ab hetym, da 18 červienia, pakul jon nie byŭ zatrymany, u roli pretendenta ŭ kandydaty ŭ prezidenty vykazvaŭ svaje pohlady ŭ palityčnaj dyskusii, jakija atrymali padtrymku značnaj kolkaści vybiralnikaŭ u Biełarusi.

Inšaj prykmiety dyskryminacyi, akramia palityčnych pierakanańniaŭ, ich vyražeńnia i realizacyi ŭ vybarčym pracesie, u dačynieńni da Viktara Babaryki nie vyjaŭlajecca. Palityčnyja pierakanańni jak prykmieta, pa jakoj zabaroniena dyskryminacyja, siarod inšych, paznačana ŭ artykule 26 Mižnarodnaha pakta ab hramadzianskich i palityčnych pravach.

Takim čynam, abarona šlacham pravavych arhumientaŭ padychodzić da pytańnia ab palityčnym matyvavanym kryminalnym pieraśledzie Viktara Babaryki, jaki składajecca ŭ tym, što mienavita realizacyja prava na vyražeńnie palityčnych pohladaŭ i prava być abranym na dziaržaŭnuju pasadu źjavilisia pryčynaj uzbudžeńnia kryminalnaj spravy, vystaŭleńnia abvinavačańnia i źmiaščeńnia jaho pad vartu.

Takaja pazicyja jašče ŭ samym pačatku raźvićcia padziej, źviazanych z kryminalnaj spravaj, była vykazana i padtrymlivajecca pradstaŭnikami hramadzianskaj supolnaści — nacyjanalnymi i mižnarodnymi niaŭradavymi pravaabarončymi arhanizacyjami.

Tak, 19 červienia 2020 h. biełaruskija pravaabarončyja arhanizacyi Pravaabarončy centr «Viasna», RPHA «Biełaruski Chielsinkski Kamitet», Centr pravavoj transfarmacyi Lawtrend, RHA «Pravavaja inicyjatyva», Prostaje tavarystva «Inicyjatyva Forb», Inicyjatyŭnaja hrupa «Identyčnaść i prava», Kansultacyjny centr pa aktualnych mižnarodnych praktykach i ich implemientacyi ŭ pravie «Chjuman Kanstanta», Asambleja niaŭradavych demakratyčnych arhanizacyj, Biełaruski dom pravoŭ čałavieka imia Barysa Zvozskava, HA «Biełaruskaja asacyjacyja žurnalistaŭ», Ofis pa pravach ludziej ź invalidnaściu ŭ supolnaj zajavie ŭkazali, što «padstavami kryminalnaha pieraśledu Viktara Babaryki i čalcoŭ jaho inicyjatyŭnaj hrupy źjaŭlajucca palityčnyja matyvy, skiravanyja na spynieńnie jaho publičnaj dziejnaści pa vyłučeńni ŭ jakaści kandydata ŭ Prezidenty Respubliki Biełaruś i dalejšym udziele ŭ vybarach». 

Na padstavie p. 2.1, 3.1 a) Kiraŭnictva ab vyznačeńni paniaćcia «palityčny źniavoleny», pryniataha na III Biełaruskim pravaabarončym forumie, biełaruskija pravaabarončyja arhanizacyi zajaŭlajuć ab pryznańni Viktara Babaryki, Eduarda Babaryki, Śviatłany Kuprejevaj, Uładzimira Dudarava palityčnymi źniavolenymi.

Viadomaja mižnarodnaja niaŭradavaja arhanizacyja Amnesty International 29 červienia 2020 h. vypuściła zajavu, u jakoj skazana: «Čas i akaličnaści zatrymańnia, udzieł KDB, sakretnaść vakoł spravy pakazvajuć na toje, što pieraśled Viktara i Eduarda Babarykaŭ palityčna matyvavany. Amnesty International ličyć Viktara i Eduarda Babarykaŭ viaźniami sumleńnia, jakija pieraśledujucca vyklučna za mirnaje vyražeńnie svaich palityčnych pohladaŭ».

U dalejšym Amnesty International padrychtavała dakład za 2020/21 hady ab pravach čałavieka ŭ sučasnym śviecie, u raździele, pryśviečanym Biełarusi, ukazana: «Niaspraŭdžany kandydat u prezidenty, Viktar Babaryka, a taksama jaho syn Eduard Babaryka, čalcy jaho kamandy i byłyja kalehi byli zatrymanyja pa sfabrykavanaj ekanamičnaj spravie, kab vyklučyć Viktara Babaryku z prezidenckaj honki i pasłać zaścierahalny sihnał inšym mahčymym udzielnikam».

Hetyja vysnovy nielha ihnaravać, pakolki jany adlustroŭvajuć prafiesijny pohlad aŭtarytetnych arhanizacyj, jakija praciahły čas na prafiesijnaj asnovie, abjektyŭna i sumlenna vykonvajuć svaju hramadskuju misiju pa prasoŭvańni i abaronie pravoŭ čałavieka i dziejničajuć na padstavie mižnarodna-pryznanych pravavych standartaŭ. I my bačym, što palityčny matyŭ pieraśledu Viktara Babaryki byŭ vidavočny dla ich i ahučany ŭžo ŭ pieršyja dni paśla jaho zatrymańnia.

Voźmiem dadzienuju prykmietu dyskryminacyi za hipotezu i pasprabujem jaje abhruntavać na padstavie šerahu ahulnaviadomych faktaŭ. 

Nieabchodna adznačyć, što standart dokazu dla abvinavačańnia i abarony ŭ kryminalnym pracesie kardynalna adroźnivajecca. Abvinavačańnie pavinna dakazać svaje dovady ab vinavataści pa-za kožnymi razumnymi sumnievami, a abarona zychodzić z taho, što ŭsie sumnievy pavinny tłumačycca na karyść abvinavačanamu. Heta praviła pryncypu prezumpcyi nievinavataści. Tamu zadača abarony ŭ dadzienym pracesie — heta prademanstravać sudu najaŭnaść abhruntavanych sumnievaŭ adnosna pazicyi abvinavačańnia, jakoje dakazvaje, što adzinaj pryčynaj kryminalnaha pieraśledu Viktara Babaryki źjaŭlajecca ździajśnieńnie im kryminalnaha złačynstva.

U adnosinach da arhumienta ab palityčna matyvavanym kryminalnym pieraśledzie, «utojeny paradak dnia» orhanaŭ daznańnia i rasśledavańnia, jakija jaho inicyjavali, ich mety, jakija adroźnivajucca ad aficyjna zajaŭlenych, praktyčna nie dastupny dla dakazvańnia abaronie i navat sudu. Ale śviedčańni niepravamiernych matyvaŭ vyciakajuć z ahulnaha kantekstu i akaličnaściaŭ, dastatkova mocnych i jasnych faktaŭ, i voś jakich.

Padabaronny źviartaŭ uvahu suda, i heta možna ličyć vyznačanym u sudovym pasiadžeńni, što da jaho ŭstupleńnia ŭ vybarčuju kampaniju, da červienia 2020 h., nijakich istotnych pretenzij, tym bolš pytańniaŭ pra karupcyju da banka, jaho mieniedžmientu i staršyni praŭleńnia z boku kantralujučych orhanaŭ jak tych, što pradstaŭlajuć dziaržavu Respubliki Biełaruś, tak i tych, što pradstaŭlajuć akcyjanieraŭ, nie było.

AAT «Biełhazprambank», jakim kiravaŭ Viktar Babaryka ciaham 20 hadoŭ, charaktaryzujecca jak adzin z najbujniejšych bankaŭ, jaki paśpiachova vykonvaje svaju misiju pa raźvićci małoha i siaredniaha biznesu.

Kryminalny pieraśled top-mieniedžaraŭ Biełhazprambanka i Viktara Babaryki pačaŭsia na fonie nastupnych padziej, jakija vykłaŭ u svaich śviedčańniach padabaronny.

12 maja 2020 Viktar Babaryka zajaviŭ publična pra svoj namier vyłučać svaju kandydaturu na prezidenckich vybarach 9 žniŭnia 2020 h.

20 maja inicyjatyŭnaja hrupa vybiralnikaŭ pa vyłučeńni kandydata ŭ Prezidenty Respubliki Biełaruś Viktara Babaryki ŭ kolkaści bolš za 9 tysiač čałaviek zarehistravana Centralnaj kamisijaj Respubliki Biełaruś pa vybarach i praviadzieńni respublikanskich refierendumaŭ. 

29 maja 2020 kiraŭnik dziaržavy Alaksandr Łukašenka pry naviedvańni Minskaha traktarnaha zavoda publična zajaviŭ u dačynieńni da Viktara Babaryki: «Mahčyma, hetamu čałavieku prapanavali pasadu Premjer-ministra ŭ inšaj krainie. Vy viedajecie, na čyje hrošy jon bałatujecca».

4 červienia 2020 ź jaho vusnaŭ prahučali ŭžo peŭnyja pytańni (jakija potym razhladalisia pa kryminalnaj spravie): na naradzie pa kadravych rašeńniach Alaksandr Łukašenka prapanavaŭ, jak paviedamlała Biełaruskaje telehrafnaje ahienctva, «zadać niekalki pytańniaŭ adnamu z patencyjnych kandydataŭ na prachodzjačaj u krainie elektaralnaj kampanii». «Vy ŭ jaho spytajcie, zadajcie adno pytańnie: što takoje kampanija «PryvatŁizinh»? Druhoje pytańnie: «dzie hrošy trymaje, jakija machlarskim čynam atrymaŭ u Biełarusi?»

Na hetyja abvinavačańni Viktar Babaryka adkazvaje ŭ toj ža dzień 4 červienia, na sustrečy z čalcami inicyjatyŭnaj hrupy ŭ Viciebsku: «Kampanija «PryvatŁizinh» — daŭni klijent Biełhazprambanka. Kampanija «PryvatŁizinh» maje strukturu vałodańnia, u jakuju ŭvachodziać, kali ja nie pamylajusia, dva ci try byłyja supracoŭniki Biełhazprambanka. Na hetym historyju ja mahu skončyć».

U hetyja ž dni, 4 i 5 červienia 2020, u svaich vystupleńniach Prezident i Viktar Babaryka vykazali roznyja punkty pohladu na mahčymaść užyvańnia hvałtu «dla naviadzieńnia paradku». Taksama Alaksandr Łukašenka na naradzie pa kadravych pytańniach zajaviŭ, što za hrošy rasijskich aliharchaŭ «da ŭłady ŭ krainie viaduć voś hetuju tak zvanuju radykalnuju apazicyju Biełarusi» i papiaredziŭ, što krainu nikomu nie addaść. Viktar Babaryka 5 červienia padčas čarhovaha strymu na YouTube-kanale skazaŭ, jak publikavała «Jeŭraradyjo», što «nichto nie maje prava prysvojvać našu krainu».

Heta palemika mieła miesca paśla taho, jak 1 červienia 2020 Viktar Babaryka padaŭ skarhu na parušeńni vybarčaha zakanadaŭstva ŭ Centralnuju kamisiju pa vybarach na parušeńnie zakanadaŭstva padčas zboru podpisaŭ za kandydata ŭ Prezidenty Respubliki Biełaruś Alaksandram Łukašenkam. A za dzień da taho, 31 maja, pieradvybarčy štab Viktara Babaryki apublikavaŭ Dekłaracyju ab sumlennych vybarach, u tym liku zaklikaŭ ludziej, jakich prymušajuć stavić podpisy, zajaŭlać ab parušeńniach vybarčaha zakanadaŭstva; abiacaŭ vybarnikam, jakija abskardziać hetyja parušeńni, jurydyčnuju, finansavuju i inšuju padtrymku.

11 červienia 2020 u ofisie AAT «Biełhazprambank» praviedzieny pieratrusy i zatrymany padazravanyja pa kryminalnaj spravie, častka ź jakich u dadzienym pracesie źjaŭlajecca abvinavačanymi, a častka — śviedkami. Z nahody zatrymańnia svaich siabroŭ i byłych kalehaŭ Viktar Babaryka pravodzić pres-kanfierencyju, na jakoj kaža, što «dziejańni siońniašniaha dnia nosiać zakazny, palityčny charaktar», zajaŭlaje pra ich niedapuščalnaść. Pry hetym jon kaža pra namier praciahnuć svaju pieradvybarčuju kampaniju.

12 červienia staršynia KDK Ivan Cierciel zajaŭlaje pra dačynieńnie da spravy Viktara Babaryki. Pra hetu zajavu ja ŭžo zhadvała ŭ rakursie parušeńnia prezumpcyi nievinavataści. Ciapier chaču źviarnuć uvahu na nastupnaje: KDK 12 červienia 2020 pašyryŭ infarmacyju ab tym, što Kamitetam zroblena vysnova «ab realizacyi šmatstupienčataj schiemy pa faktyčnym kradziažy prybytku banka ŭ asabliva bujnym pamiery». Heta ŭkazvajecca sa spasyłkaj na analiz rentabielnaści bankaŭskich aktyvaŭ (adnosiny prybytku banka da aktyvaŭ) za pieršy kvartał 2018 h. i pieršy kvartał 2019 h. Chaču nahadać, što pry dopycie ŭ sudzie na majo pytańnie ab tym, ci pakazalny taki kryter dla vymiareńnia efiektyŭnaści pracy banka, śviedka Patapava, ciapier pieršy namieśnik kiravańnia AAT «Biełhazprambank», adkazała, što pakaźnikam pracy banka moža słužyć rentabielnaść bankaŭskich aktyvaŭ tolki pa vynikach kalandarnaha hoda, ale nie za kvartał. Taksama źviartaju ŭvahu, što abvinavačańnie ŭ kradziažy prybytku banka nikoli nikomu nie było vystaŭlena, i hety fakt nie ŭhledžvajecca ni prosta, ni ŭskosna z materyjałaŭ spravy. Z hetaha vynikaje, što orhan daznańnia na pačatku kryminalnaha pieraśledu razhałošvaŭ infarmacyju, jakaja nie mieła abjektyŭnaha paćvierdžańnia.

17 červienia aryštavany vybarčy fond Viktara Babaryki.

18 červienia Viktar Babaryka byŭ zatrymany pa darozie ŭ vybarčy štab. Heta zdaryłasia paśla taho, jak 15 červienia 2020 u vybarčyja kamisii było padadziena 120 000 podpisaŭ za vyłučeńnie Viktara Babaryki kandydatam u Prezidenty Respubliki Biełaruś.

Na 19 červienia 2020 kolkaść padadzienych u vybarčyja kamisii podpisaŭ skłała 283 000, štab Viktara Babaryki paviedamlaŭ pra kolkaść usich atrymanych podpisaŭ — bolš za 430 tysiač.

20 červienia Viktar Babaryka byŭ źmieščany pad vartu. U hety dzień jaho pradstaŭnik advakat Maksim Znak padaŭ poŭny pakiet dakumientaŭ dla rehistracyi Viktara Babaryki kandydatam u Prezidenty Respubliki Biełaruś u Centralnuju kamisiju.

14 lipienia, kali Centralnaja kamisija razhladała hetu zajavu i dakumienty, orhan daznańnia, KDK prezientavaŭ infarmacyju pra nibyta niezakonna atrymanyja dachody Viktaram Babarykam u 2019 hodzie (u tym liku pra tyja, jakija paśla byli vystaŭleny ŭ jakaści chabaru). Pa hetych matyvach — «nieadpaviednaści asobnych sum dachodaŭ, ukazanych Viktaram Babarykam u dekłaracyi [ab prybytkach za 2019 hod] dachodam, jakija faktyčna znachodziacca ŭ jaho ŭłasnaści» — Kamisija i admoviła ŭ rehistracyi Viktara Babaryki ŭ kandydaty ŭ Prezidenty Respubliki Biełaruś. (Akramia hetaha, Kamisija paličyła, što Viktar Babaryka vykarystaŭ zamiežnuju finansavuju dapamohu ŭ intaresach jaho vyłučeńnia kandydatam u Prezidenty — techničnyja srodki AAT «Biełhazprambank»).

Srodki pravavoj abarony adnosna hetych vysnoŭ Viktar Babaryka, znachodziačysia pad vartaj, nie zmoh skarystać, bo jaho skarhi — adna, jakaja była padadziena jaho advakatam pa davieranaści Maksimam Znakam, i druhaja, nakiravanaja im asabista, — nie byli razhledžany Viarchoŭnym Sudom, jaki 16 lipienia i 22 lipienia 2020 h., adpaviedna, admoviŭ va ŭzbudžeńni pa ich hramadzianskaj spravy. 

Takim čynam, ja vykłała tolki fakty, abjektyŭnuju infarmacyju adnosna tych padziej, jakija papiaredničali ŭzbudžeńniu kryminalnaj spravy i źmiaščeńniu pad vartu Viktara Babaryki i nastupstvy hetaha dla jaho ŭdziełu ŭ vybarčaj kampanii. Dadzienyja fakty śviedčać ab tym, što:

• momant pačatku kryminalnaha pieraśledu i źmiaščeńnia pad vartu Viktara Babaryki vypaŭ na pieryjad jaho ŭdziełu ŭ vybarčaj kampanii pa vybarach Prezidenta Biełarusi 2020 hoda. Jon byŭ zatrymany mienavita ŭ toj čas, jak vyniki pracy jaho inicyjatyŭnaj hrupy ciaham adnaho miesiaca prademanstravali, što jon nie tolki nabraŭ dastatkovuju kolkaść podpisaŭ dla rehistracyi ŭ jakaści kandydata ŭ Prezidenty, ale i atrymlivaje padtrymku značnaj kolkaści vybiralnikaŭ;
• kryminalny pieraśled pačaty na fonie vostraha palityčnaha dyskursu pamiž dziejnym Prezidentam Alaksandram Łukašenkam i Viktaram Babarykam, taksama namiokaŭ na zamiežnaje finansavańnie kampanii Viktara Babaryki i niepasrednych abvinavačańniaŭ jaho ŭ «machlarstvie» z boku Alaksandra Łukašenki;
• u vyniku pradjaŭleńnia materyjałaŭ, jakija byli sabranyja orhanami kryminalnaha pieraśledu i jakija ŭtrymlivali ŭ sabie zdahadku ab atrymańni niezakonnaha i niezadekłaravanaha dachodu, što nie było jašče rasśledavana i, tym bolš, nie vyznačana sudom, u Centralnuju kamisiju Respubliki Biełaruś pa vybarach i praviadzieńni respublikanskich refierendumaŭ, Viktaru Babaryku było admoŭlena ŭ rehistracyi ŭ jakaści kandydata ŭ Prezidenty;
• budučy źmieščanym pad vartu, Viktar Babaryka byŭ pazbaŭleny dostupu da inicyjatyŭnaj hrupy i srodkaŭ masavaj infarmacyi, tamu nie mieŭ mahčymaści publična adkazać na hetyja abvinavačańni;
• znachodziačysia pad vartaj, Viktar Babaryka byŭ pazbaŭleny mahčymaści asabista niepasredna padać skarhu na rašeńnie Centralnaj kamisii, a padača takoj skarhi jaho advakatam Maksimam Znakam pa davieranaści była pryznanaja Viarchoŭnym Sudom nienaležnym sposabam abskardžańnia.

Pakazanaje nastojliva navodzić na dumku, što kryminalny pieraśled Viktara Babaryki i jaho źmiaščeńnie pad vartu vykarystoŭvałasia nie dla taho, kab jon paŭstaŭ pierad kampietentnym orhanam pa abhruntavanym abvinavačańni, a z toj metaj, kab vyklučyć jaho ŭdzieł u vybarčym pracesie i pieraškodzić vyražeńniu jaho pohladaŭ u pieradvybarčy pieryjad, pakarać za peŭnuju pazicyju.

Mienavita takaja vysnova dapasujecca ź pieraličanymi mnoju raniej faktami hrubych parušeńniaŭ jaho prava na prezumpcyju nievinavataści i pracesualnych pravoŭ, ź jakich pachodziŭ i jakimi supravadžaŭsia kryminalny pieraśled. Dyskredytacyja Viktara Babaryki jak čałavieka, kiraŭnika adnaho z najbujniejšych bankaŭ krainy i jak pretendenta ŭ kandydaty ŭ prezidenty, delehitymizacyja jaho vybarčaj kampanii ŭ vačach hramadstva znachodzicca ŭ niepasrednaj suviazi z pašyreńniem infarmacyi i publičnych śćvierdžańniaŭ pra vinavataść Viktara Babaryki, u tym liku pa faktach, jakija paśla nie byli pastaŭlenyja jamu ŭ vinu i nie paćvierdzilisia. A parušeńnie pracesualnych pravoŭ istotna abmiežavała mahčymaści baranicca ad kryminalnych i publičnych abvinavačańniaŭ.

Na dumku abarony, istotnaj akaličnaściu źjaŭlajecca toje, što niezadoŭha da pačatku sudovaha raźbiralnictva pa dadzienaj spravie Alaksandr Łukašenka zajaviŭ 12 lutaha 2021 na pasiadžeńni Usiebiełaruskaha narodnaha schodu: «Usie paracca z nahody Babaryki: ach, kankurent Prezidenta, pasadzili! Dy plavać ja chacieŭ na takich kankurentaŭ. U Turcyi ŭłasnaść panabudavaŭ. Tut asabniaki, nichto tak nie žyvie, jak jon. Aŭtamabili, chaty, dziaciej uciahnuŭ u heta, paadkryvaŭ pradpryjemstvy. Što vam jašče treba? Ja što, pavinien spakojna na heta hladzieć?»

Z pravavoha punktu hledžańnia, kali słužbovaja asoba, jakaja pryznačaje (pa peŭnaj pracedury) sudździaŭ, Hienieralnaha prakurora, staršyniu KDK, staršyniu KDB, takim čynam, publična paznačaje svaje adnosiny da asoby i dziejańniaŭ Viktara Babaryki, a taksama svajo dačynieńnie da tych mieraŭ, jakija da jaho byli raspačaty, — heta bolš čym surjoznaja nahoda pastavić pad sumnieŭ abjektyŭnaść i niestaronnaść daznańnia, papiaredniaha rasśledavańnia, prakurorskaha nahladu. Heta taksama moža padarvać upeŭnienaść u niezaležnaści suda.

Takim čynam, usie ŭkazanyja fakty i zroblenyja na ich padstavie vysnovy paćviardžajuć tezis ab tym, što kryminalny pieraśled Viktara Babaryki maje mety, jakija adroźnivajucca ad aficyjna zajaŭlenych i vyznačanych kryminalnym i kryminalna-pracesualnym zakonam, ale abumoŭleny dyskryminacyjnymi matyvami pa prykmiecie palityčnych pierakanańniaŭ. U sistemie ahulnaha prava heta nazyvajecca złamysnym pieraśledam. U pravavoj sistemie Respubliki Biełaruś darečy kazać pra abmiežavańnie pravoŭ čałavieka ŭ niepravamiernych metach, što zabaroniena artykułam 5 Mižnarodnaha pakta ab hramadzianskich i palityčnych pravach.

Nieabjektyŭnaść papiaredniaha rasśledavańnia

Na adsutnaść lehitymnych metaŭ pakazvajuć taksama niekatoryja rysy kryminalnaha pieraśledu. Pryviadu tolki niekatoryja prykłady. Ź piśmovych materyjałaŭ spravy prahladajecca taja maniera, ź jakoj pravodziłasia papiaredniaje rasśledavańnie, što časam nie pakidała sumnieńniaŭ u jaho praduziataści i nieabjektyŭnaści. 

Tak u pracesie vočnaj staŭki pamiž Viktaram Babarykam i Kiryłam Badziejem 8 lipienia 2020 śledčy Špakaŭ P. V. dapuściŭ vykazvańnie, sens jakoha składaŭsia u tym, što ŭsie «my» (mabyć, udzielniki śledčaha dziejańnia) źjaŭlajemsia vybarščykami i jak vybarščyki chacieli b pačuć pakazańni Viktara Babaryki, tym samym źviazvajučy pazicyju abvinavačanaha ź jaho statusam jak pretendenta ŭ kandydaty ŭ Prezidenty.

Na sudovym pasiadžeńni daśledavałasia skarha abarony na parušeńnie paradku praviadzieńnia śledčaha dziejańnia, a mienavita: pry dopycie Viktara Babaryki 24 lipienia 2020 śledčy admoviŭsia ŭnieści ŭ pratakoł dopytu zajavu padabaronnaha ab tym, što jon ličyć, što «kryminalny pieraśled abumoŭleny ŭdziełam u kampanii pa vybarach prezidenta Respubliki Biełaruś». Śledčy nie dazvoliŭ Viktaru Babaryku ŭ poŭnym abjomie ŭčynić zaŭvahi ŭ pratakoł paśla zakančeńnia dopytu i zaśviedčyŭ svaim podpisam tolki častku ź ich.

U materyjałach spravy majucca skarhi abarony na toje, što śledčym pravodzilisia hutarki ź Viktaram Babarykam u SIZA KDB pa-za paradkam, vyznačanym KPK, i biez zaprašeńnia abaroncaŭ. Padčas takich razmovaŭ 16 lipienia 2020 kiraŭnik śledčaj hrupy dazvoliŭ sabie subjektyŭnuju niehatyŭnuju acenku dziejańniaŭ abaroncaŭ Viktara Babaryki, ich prafiesijnych jakaściaŭ i dziejańniaŭ u pracesie viadzieńnia abarony, pakazvajučy, što jany niapravilnyja, nieefiektyŭnyja i škodziać padabaronnamu. 12 žniŭnia 2020 jon paviedamlaŭ, što Viktar Babaryka «zadumaŭ hulniu ŭ prezidenctva» i što «heta vyliłasia ŭ demanstracyi, dzie zahinuli ludzi», što ciapier «zusim inšyja ihryščy», aceńvaŭ heta jak «dziaržaŭny pieravarot, jaki paciahnuŭ čałaviečyja achviary», za jakija Viktar Babaryka moža panieści adkaznaść.

Va ŭmovach, kali Viktar Babaryka znachodziŭsia ŭ fizičnaj i infarmacyjnaj izalacyi, asabliva ŭ pieryjad, kali jon byŭ pazbaŭleny mahčymaści sustreč z abaroncami, adznačanaje nie moža rasceńvacca inakš, jak cisk z boku asoby, jakaja pravodzić rasśledavańnie, što zabaroniena č. 3 art. 18 KPK. Dadzienyja fakty abarona zaznačvała ŭ svaich skarhach u Hienprakuraturu, jakija byli joju nie razhledžany, a nakiravany ŭ KDB.

KDB paličyŭ dovady abaroncaŭ «nadumanymi» i paviedamiŭ, što nazvanyja ŭ skarhach akaličnaści nie paćvierdzilisia. Adnak u materyjałach spravy adsutničajuć źviestki, što pa dadzienych skarhach pravodziłasia abjektyŭnaja pravierka, jakaja ŭklučaje apytańnie Viktara Babaryki. Tamu nielha pryznać vysnovy, vykładzienyja ŭ adkazach na skarhi, abhruntavanymi, a dovady, nazvanyja ŭ skarhach, nie abvierhnuty.

Jašče adzin prykład: u pastanovie ab admovie ŭ zadavalnieńni chadajnictva abarony ab źmienie miery strymańnia ŭ dačynieńni da Viktara Babaryki ad 09 lipienia 2020 jak padstava admovy pryviedziena toje, što «Viktar Babaryka ździejśniŭ šerah ciažkich i asabliva ciažkich złačynstvaŭ». Z hetaha bačna, što ŭžo ŭ pieršy miesiac rasśledavańnia śledčy kanstatavaŭ vinavataść Viktara Babaryki, a heta značyć, što śledstva nie razhladała inšych viersij, čym ździajśnieńnie Viktaram Babarykam złačynstvaŭ.

Heta ŭhledžvajecca i z chranałohii rasśledavańnia. Tak, 24 lipienia 2020 Viktaru Babaryku było pradjaŭlenaje abvinavačvańnie pa č. 3 art. 430 KK, u jakim było paznačana, što jon nibyta stvaryŭ kiravanuju ŭstojlivuju hrupu ź liku słužbovych asobaŭ AAT «Biełhazprambank» dla sumiesnaj złačynnaj dziejnaści i ŭ nastupnym kiravaŭ dziejańniami dadzienaj hrupy, jakija paspryjali sistematyčnamu atrymańniu jaje členami ad subjektaŭ haspadarańnia chabaraŭ «za stanoŭčaje vyrašeńnie pytańniaŭ, źviazanych z zaklučeńniem i vykanańniem kredytnych i inšych dahavoraŭ» pamiž AAT«Biełhazprambank» i subjektami haspadarańnia, nazvanymi ŭ abvinavačvańni.

Adnak supracoŭniki banka, jakija ŭdzielničali ŭ padrychtoŭcy i pryniaćci rašeńniaŭ, jakija tyčylisia mienavita pytańniaŭ zaklučeńnia i vykanańnia dahavoraŭ, byli dapytanyja orhanam rasśledavańnia tolki ŭ kastryčniku 2020. A mienavita hetyja šmatlikija śviedki z supracoŭnikaŭ banka — byłyja i dziejnyja namieśniki staršyni praŭleńnia, pradstaŭniki mieniedžmientu siaredniaha źviana, kredytnyja ekśpierty, rabotniki adździełaŭ i ŭpraŭleńniaŭ banka — tłumačyli na papiarednim śledstvie i ŭ sudzie, što:

• pytańni zaklučeńnia i vykanańnia dahavoraŭ vyrašalisia ŭ AAT «Biełhazprambank» u strohaj adpaviednaści z łakalnymi pravavymi aktami i na asnovie ekanamičnaj metazhodnaści;
• prajekty rašeńniaŭ rychtavalisia supracoŭnikami, na jakich nichto z abvinavačanych nie akazvaŭ nijakaha ŭpłyvu; rašeńnia ab zaklučeńni kredytnych dahavoraŭ, ab źmianieńni ich umoŭ prymalisia kalehijalnymi orhanami banka pavodle pracedury, u jakoj uličvalisia dumki roznych słužbaŭ;
• u banku isnavała strohaja sistema kantrolu, jakaja vyklučała b pryniaćcie niavyhadnych dla banka rašeńniaŭ abo łabiravańnia čyich-niebudź intaresaŭ, adroznych ad intaresaŭ banka. Pryčym nazvanyja śviedkami pracedury paćviardžajucca łakalnymi aktami banka.

Usie hetyja pakazańni naŭprost vyklučajuć tezis abvinavačańnia pra toje, što mienavita abvinavačanyja na čale ź Viktaram Babaryka «stanoŭča vyrašali pytańni ŭ intaresach subjektaŭ haspadarańnia». A heta jość vyrašalnaj umovaj dla kvalifikacyi chabaru. Adnak da staŭleńnia padabaronnamu ŭ abvinavačvańnie hetaha składu dadzienyja źviestki śledstvam nie vyśviatlalisia, a kali byli vyśvietlenyja, nijak nie znajšli svajho adlustravańnia ŭ vysnovach śledstva i abvinavačvańnia. Heta śviedčyć pra toje, što kryminalny pieraśled byŭ nakiravany na padtrymańnie adzinaj viersii — vinavataść.

Taksama vyklikaje pytańni źmiest abvinavačvańnia, jaho jurydyčnyja niedachopy i łahičnyja pamyłki. Dokazy i pytańni składu złačynstva padrabiazna raźbiaruć maje kalehi. Ja spyniusia na najbolš jarkich momantach, jakija vidavočna demanstrujuć adsutnaść złačynstva.

Tak, śćviardžeńnie ab złačynnaj dziejnaści i kirujučaj roli Viktara Babaryki ŭ arhanizavanaj złačynnaj hrupie abvinavačvańnie vybudoŭvaje na šerahu prezumpcyj ab najaŭnaści ŭ staršyni praŭleńnia banka peŭnych paŭnamoctvaŭ: abaviazkovaść ukazańniaŭ, prava ŭžyvać dyscyplinarnyja spahnańni, padaŭžać kantrakty z namieśnikami staršyń, raźmiarkoŭvać pamiž imi abaviazki, a taksama prava vyrašalnaha hołasu staršyniaŭ kalehijalnych orhanaŭ.

Adnak sama najaŭnaść hetych paŭnamoctvaŭ zakonna dla kiraŭnika banka i jaho kalehijalnych orhanaŭ i nie kaža pra toje, što hetyja paŭnamoctvy vykarystoŭvalisia suprać intaresaŭ słužby i/abo ŭ złačynnych metach. Kali my stali vyśviatlać hetyja pytańni ŭ sudovym pasiadžeńni, to z pakazańniaŭ abvinavačvanych i śviedak, bieź jakoha-niebudź vyklučeńnia, ustanavili:

• nikomu z namieśnikaŭ staršyni praŭleńnia Viktar Babaryka nie davaŭ ukazańniaŭ dziejničać u intaresach jakich-niebudź klijentaŭ banka; inšyja supracoŭniki naohuł nie atrymlivali ad jaho nijakich ukazańniaŭ;
• ni adzin z dapytanych u sudzie supracoŭnikaŭ banka nie nazvaŭ nivodnaha dyscyplinarnaha spahnańnia, jakoje było b užyta Viktaram Babaryka abo jaho namieśnikami, tym bolš u jakich-niebudź asablivych metach;
• pryznačeńnie, padaŭžeńnie kantraktaŭ i raźmierkavańnie abaviazkaŭ pamiž namieśnikami staršyni praŭleńnia adpaviadała ich kampietencyjam, paćvierdžanym atestacyjaj Nacyjanalnaha banka, štohadovaj unutranaj acenkaj vynikaŭ dziejnaści i napramkam, jakija jany kuryravali, a hetyja napramki i ich lidary byli vyznačany ŭ pracesie instytucyjnaha budavańnia banka (pra što tłumačyli śviedki Antoni A. U., Komir Ł. H.);
• nie zhadałasia nivodnaha vypadku, kali b staršynia praŭleńnia na praŭleńni, staršynia Kamitet pa kiravańni aktyvami i pasivami na pasiadžeńni KKAP abo staršyni kredytnych kamitetaŭ na ich pasiadžeńniach skarystalisia b pravam vyrašalnaha hołasu abo pravam vynieści rašeńnie pytańnia na praŭleńnie. Naadvarot, usie členy kalehijalnych orhanaŭ banka kazali pra toje, što hetyja orhany šlacham demakratyčnaha i adkrytaha abmierkavańnia imknulisia da pryniaćcia abhruntavanych rašeńniaŭ, da kansiensusu.

Takim čynam, zdahadki pra toje, što kali Viktar Babaryka mieŭ paŭnamoctvy jak staršynia Praŭleńnia AAT «Bałhazprambank», to jon imi skarystaŭsia ŭ złačynnych metach, nie paćvierdzilisia kankretnymi faktami, i jany nie mohuć być pakładzieny ŭ asnovu vysnovaŭ u vinavataści.

Taksama na ŭzroŭni hipotezy zastałasia viersija ab nibyta padkantrolnaści Viktaru Babaryku rachunkaŭ nazvanych u abvinavačvańni zamiežnych kampanij, ź jakich nibyta atrymlivalisia chabary. Orhan papiaredniaha rasśledavańnia nie rasšyfravaŭ, što ŭkładajecca ŭ paniaćcie padkantrolnaści, abjektyŭnych źviestak, jakija paćviardžajuć heta, nie pradstaŭlena.

Nakolki možna zrazumieć, vysnova ab niejkaj «padkantrolnaści» zroblena tolki na padstavie pakazańniaŭ niekatorych abvinavačanych i śviedak, jakija dajuć roznuju subjektyŭnuju interpretacyju taho, čamu jany ličyli zamiežnyja kampanii padkantrolnymi Viktaru Babaryku. Ale z upeŭnaściu pra heta nichto ź ich nie viedaje. Abvinavačvańnie nazvała Babaryku «kančatkovym bienieficyjaram» pieraličanych i pieradadzienych hrašovych srodkaŭ.

Ale navat kali b my zychodzili z hetych subjektyŭnych mierkavańniaŭ, sfarmavanych u SIZA KDB, to nie zrazumiełaja łohika: kali zamiežnyja kampanii byli padkantrolnyja Babaryku i/abo faktyčna naležali jamu, i hetyja kampanii ŭnieśli ŭ statutny fond svaje doli, a zatym atrymlivali dyvidendy ad prybytku praparcyjna hetym dolam, to vychodzić, što i dyvidendy b faktyčna naležali Viktaru Babaryku. U takim vypadku, kali heta jaho dyvidendy, jakija nibyta zarabili dla jaho padkantrolnyja kampanii, to jak rastłumačyć tezis abvinavačvańnia pra toje, što hetyja hrošy pastupali i pieradavalisia jamu ž u jakaści chabaru?

I kali hetyja hrošy nie naležali tak zvanym chabaradavalnikam Charłanoviču, Hieraščanku, Dabralotu, Marozavu (a jany sami kazali, što z ułasnych hrošaj ničoha nie vypłačvali), to atrymlivajecca, što zamiežnyja kampanii, padkantrolnyja Babaryku, płacili samomu ž Babaryku chabary ŭ intaresach biełaruskich kampanij? Heta značyć, pavodle sensu abvinavačvańnia, chabaradavalnik i chabaraatrymalnik jak by supadajuć u adnoj asobie. Heta jurydyčny nonsens. Ale paŭtaraju, što heta tolki zdahadki, jakija ničym nie dakazany, my hetych faktaŭ nie pryznajom.

I jašče adzin niezrazumieły momant: ni «chabaraatrymalniki», ni «chabaradavalniki» nie mohuć rastłumačyć, za što ž kankretna i čamu nibyta pieradavalisia chabary. U abvinavačvańni ŭvieś čas paŭtarajecca «za supracoŭnictva z bankam». Ale my ŭžo kazali pra toje, što supracoŭnictva klijentaŭ z bankam ad asobnych słužbovych asob banka nie zaležyć. U banku isnavała sistema strymak i procivah, jakaja vyklučała łabiravańnie intaresaŭ asobnych klijentaŭ (pra heta rastłumačyŭ śviedka Kirjanaŭ, dziejny namieśnik staršyni praŭleńnia banka). I ŭ sudzie nie adzin raz prahučali słovy pra toje, što bank byŭ zacikaŭleny ŭ hetych klijentach, TAA «Aktyŭlizinh» i TAA «Pryvatlizinh», a taksama ŭ pracy z «Pravavym dyjałoham» i «Sistemami apracoŭki infarmacyi» — nie mienš, kali nie bolš, čym jany sami, tamu što ad kredytavańnia hetych klijentaŭ bank atrymlivaŭ istotny prybytak, a inšyja formy supracoŭnictva (pracesinhavyja, jurydyčnyja pasłuhi) dazvalali banku ekanomić niemałyja resursy.

Tamu, navat niahledziačy na pryznańnie abvinavačvańnia, paśla vialikaj kolkaści apytańniaŭ ni Kuźmič, ni Dabralot, ni Illasiuk, ni Šaban, ni Badziej, ni Zadojka nie skazali, što jany vykonvali svaje zadačy ŭ banku pad umovaj niejkaj uznaharody ad tak zvanych «chabaradavalnikaŭ» i nie skazali, što dziejničali ŭ čyich-niebudź intaresach, akramia banka. Pry hetym jany prosta zhadžajucca z abvinavačvańniem, u jakim paznačana, što jany «mieli namier atrymańnia niezakonnaha hrašovaha ŭznaharodžańnia ad biełaruskich subjektaŭ haspadarańnia». Takim čynam, u abvinavačvańni jašče adna jurydyčnaja pamyłka: chabaradavalnik — jurydyčnaja asoba, čaho ŭ kryminalnym pravie być nie moža.

Tak zvanyja «chabaradavalniki» Kabiak, Charłanovič, Hieraščanka, Marozaŭ taksama nie zmahli vyrazna adkazać na pytańnie, čamu jany pieradavali hrošy Dabralotu, Kuźmiču, Badzieju.

Kabiak abviaściŭ, što ŭ inšym razie supracoŭnictva z bankam mahło b spynicca i «testavać» jon nie chacieŭ, ale ŭ vyniku čyich dziejańniaŭ i jak jano b spyniłasia, rastłumačyć nie moh. Naadvarot, kažučy pra toje, što, kali jaho kampanija sabrałasia skaracić kredytavańnie ŭ banku, Kuźmič prasiŭ nie rabić hetaha, bo «bank pavinien zarablać». I sapraŭdy, asobnyja supracoŭniki banka (naprykład, savietnik Kuźmiča Sarana; dyrektar departamienta karparatyŭnaha biznesu ŭ inkryminavany pieryjad, ciapier — namieśnik staršyni praŭleńnia Važdajeŭ; były namieśnik staršyni praŭleńnia Dziakavič, dy i sam Kuźmič) abviaścili, što ŭtrymańnie płaciežazdolnaha klijenta — heta pieršačarhovaja zadača, strata značnaha klijenta razhladałasia da NZ.

Charłanovič i Hieraščanka kazali, što admova ad pieradačy hrošaj, u ich razumieńni, mahła paciahnuć spynieńnie kredytavańnia i skasavańnie damovaŭ. Marozaŭ ža vydaŭ, što «bieź pieradač bolš ničoha nie budzie». Ale pry hetym jany ž śćviardžali, što nichto ź mieniedžaraŭ banka im hetaha nie kazaŭ, takich umoŭ nie vyłučaŭ, i jany nie viedajuć, jakim čynam, u vyniku čyich dziejańniaŭ hetyja ich aściarohi mahli b być realizavany: jakija mahli ŭźniknuć prablemy ŭ kredytavańni i chto i čamu b skasavaŭ damovu z kiravanymi imi kampanijami. Heta značyć, iznoŭ my bačym ničym nie paćvierdžanyja zdahadki, a chutčej, adsutnaść u hetych słovach praŭdy.

U vyniku, z pakazańniaŭ asob, jakija pryznalisia ŭ ździajśnieńni złačynstvaŭ, my razumiejem tolki toje, što tyja, chto nazvaŭ siabie chabaraatrymalnikam, nibyta atrymlivali ŭznaharodu za toje, što dobrasumlenna i kampietentna vykonvali svaju pracu ŭ banku. A tyja, chto nazvaŭ siabie chabaradavalnikam, nibyta pieraličvali i pieradavali hrašovyja srodki (pryčym, nie svaje) za toje, što prynosiła banku prybytak.

Voś da čaho my pryjšli. I ŭ hetym niama navat namioku na skład złačynstva, na łohiku i zdarovy sens. Takim čynam, u vystaŭlenym abvinavačvańni kryminalny zakon nastolki šyroka i niepradkazalnym čynam vytłumačany i ŭ kryminalnym pieraśledzie ŭžyty ŭ advolnym paradku, što možna kazać ab nadumanaści złačynnaha charaktaru hetych inkryminavanych dziejańniaŭ.

Nasamreč pryroda ŭzajemaadnosin banka i biełaruskich subjektaŭ haspadarańnia, hetych subjektaŭ i ich zamiežnych zasnavalnikaŭ nie jość złačynnaj i nikoli nie ŭkładvałasia ŭ paniaćcie chabaru. Mieniedžary banka nikoli nie damaŭlałasia ab złačynnaj dziejnaści ni samastojna, ni ŭnutry praŭleńnia abo inšych kalehijalnych orhanaŭ i nie ažyćciaŭlali jaje. Nijakija hrašovyja ŭznaharody nie pieradavalisia i nie pieraličvalisia ŭ jakaści chabaru za stanoŭčaje vyrašeńnie pytańniaŭ, jakija ŭvachodziać u kampietencyju słužbovych asob banka.

Pryroda ŭklučeńnia ŭ skład biełaruskich kampanij zamiežnych zasnavalnikaŭ, pieraličeńnia dyvidendaŭ i raźlikaŭ za doli hetych kampanij nosić vyklučna ekanamičny charaktar, jaki ŭ pracesie rasśledavańnia i abvinavačvańnia nie daśledavaŭsia i kateharyčna admaŭlaŭsia, niahledziačy na toje, što mienavita pra heta kazali bolšaść abvinavačanych u svaich pieršapačatkovych pakazańniach.

Bok abvinavačvańnia jak adzin z asnoŭnych arhumientaŭ vyłučaje toje, što abvinavačanyja (akramia Babaryki) i śviedki «pryznali svaju vinu i dali niesupiarečlivyja pakazańni». Ale sam fakt pryznańnia viny ničoha nie značyć pry adsutnaści ŭ ich dziejańniach składu złačynstva. A nakolki ich pakazańni niesupiarečlivyja — vialikaje pytańnie. Kali Kuźmič adny i tyja ž abstaviny na pačatku śledstva apisvaje jak ekanamičnyja adnosiny ŭ biznesie, a paśla času, praviedzienaha ŭ SIZA KDB, paśla kansultacyj, jak jon skazaŭ, «sa śledčymi», nazyvaje ich chabaram, nielha pahadzicca, što heta niesupiarečlivaść.

U sudovym pasiadžeńni, akramia «kansultavańnia» sa śledstvam i pazapracesualnych hutarak, my pačuli i inšuju infarmacyju, jakaja staranna chavajecca, ale navat u małych kolkaściach nie toje, što kaža, ale kryčyć sama za siabie. My pačuli abryŭki historyj pra čałaviečyja trahiedyi i prynižeńni ŭ toj čas, jak farmavalisia pakazańni, jakija pradstaŭlenyja na sudzie:

• realnaja pahroza žyćciu z pryčyny spynieńnia lačeńnia Zadojki ŭ vyniku jaho zaklučeńnia pad vartu;
• špitalizacyja ŭ pracesie zatrymańnia Šabana, jaki ŭ hety ž dzień byŭ usio ž viernuty ŭ DFR, a zatym źmieščany ŭ SIZA KDB;
• my prahledzieli videa haniebnaha dopytu Illasiuka;
• daviedalisia pra toje, što na pieršapačatkovym etapie rasśledavańnia pad vartu byŭ zaklučany nie tolki sam Dabralot, ale i jaho dačka;
• nie kažučy pra toje, što byli razburany siamiejnyja suviazi, biznesy, karjery.

Pry takich umovach, i kali ŭsie, chto vykryvaje Viktara Babaryku, znachodziacca ŭ SIZA KDB, a značyć, pad uładaj i pad kantrolem KDB, majucca bolš čym istotnyja sumnievy ŭ dokazach abvinavačvańnia ŭ vyhladzie pryznalnych pakazańniaŭ. 

Davajcie pahladzim, što my daviedalisia b z kryminalnaj spravy, kali b abvinavačańnie nie abapirałasia na hetuju «carycu dokazaŭ». Z dakumientaŭ i pakazańniaŭ tych śviedak, jakija znachodziacca na voli, i tamu mohuć svabodna vykładać viadomyja im fakty, nie pieraśledvajučy nijakaj inšaj mety, čym skazać praŭdu, my daviedalisia, što Viktar Babaryka, staršynia praŭleńnia AAT «Biełhazprambank», i jahonyja namieśniki paśpiachova na praciahu mnohich hadoŭ kiravali bankam:

• Što ŭsie jany byli prafiesijnyja i kampietentnyja, pryznačanyja na pasady ŭ adpaviednaści z naležnymi pracedurami, jakija ŭklučali i atestacyju ŭ Nacbanku Biełarusi.
• Što rašeńni ab zaklučeńni dahavoraŭ z klijentami, pra jakija idzie havorka ŭ abvinavačvańni, prymalisia vyklučna ŭ intaresach banka, a rašeńni ab zaklučeńni kredytnych dahavoraŭ — u pryncypie kalehijalna, na asnovie zaklučeńniaŭ adpaviednych słužbaŭ.
• Što nichto z abvinavačanych intaresaŭ biełaruskich haspadarčych tavarystvaŭ nie łabiravaŭ, na pryniaćcie rašeńniaŭ i ździajśnieńnie dziejańniaŭ u dačynieńni da hetych klijentaŭ inšymi supracoŭnikami banka nie ŭpłyvaŭ.
• Što supracoŭnictva z hetymi klijentami prynosiła banku prybytak, a kampanii raźvivalisia, raźvivajučy pry hetym peŭnyja siektary ekanomiki.
• Što ŭ hetych kampanij byli zasnavalniki, u tym liku zamiežnyja, jakija atrymlivali dyvidendy z prybytku.
• Što rašeńni ab vypłacie hetych dyvidendaŭ adpaviadali zakonnym praceduram.
• Što źmianialisia ŭładalniki zamiežnych kampanij, ažyćciaŭlalisia peŭnyja ŭzajemaraźliki.

I tak było doŭhi čas. Biznesy raźvivalisia, bank kvitnieŭ, ludzi budavali svaje žyćci i karjery, pavažali siabie, inšych, i ich usie pavažali. Ale ŭ peŭny momant usio źmianiłasia, i pačali havaryć: «Dyk heta ž złačynnaja dziejnaść, heta ŭsio Babaryka, heta jon arhanizavaŭ i kiravaŭ joju, heta jamu naležać zamiežnyja kampanii, ich doli ŭ biełaruskich kampanijach, i jon ža ad hetaha atrymlivaŭ i raźmiarkoŭvaŭ chabary».

Heta nahadvaje kazku pra Kata ŭ Botach. Kali jechaŭ karol i pytaŭsia «A čyje heta poli?», a ludzi adkazvali: «Markiza Karabasa»; «A čyje heta łuhi?» — «Markiza Karabasa». A na samaj spravie heta ŭsio było nie jaho, i nijakaha markiza Karabasa nie było. A čamu ludzi tak kazali? Tamu što da hetaha prabieh Kot u Botach i skazaŭ: «Kažycie tak, inakš ja vas u parašok satru».

Viartajučysia da našaj spravy, adkaz na pytańnie «Čamu «kancepcyja» źmianiłasia ŭ adzin momant?» znachodzicca ŭ pačatku majoj pramovy i ŭ pazicyi Viktara Babaryka: kryminalny pieraśled i zaklučeńnie pad vartu jaho, jaho blizkich, siabroŭ i byłych kalehaŭ vykarystany nie dla metaŭ realnaha raskryćcia złačynstva, dokazu vinavataści abo abhruntavańnia nievinavataści, heta značyć nie dla metaŭ kryminalnaha prava i kryminalnaha pracesu. Pieraśled staŭ instrumientam dyskryminacyi dyrektara z pryčyny palityčnych pierakanańniaŭ i srodkam vyklučeńnia Viktara Babaryki z vybarčaha pracesu.

Miarkuju, što ja pryviała dastatkova arhumientaŭ, jakija abhruntoŭvajuć hetuju pazicyju, i najaŭnaść razumnaha sumnievu ŭ abhruntavanaści i zakonnaści vystaŭlenaha abvinavačańnia navidavoku. A mienavita najaŭnaść razumnych sumnievaŭ u abvinavačvańni — padstava dla apraŭdalnaha prysudu ŭ pravavoj dziaržavie.

Dałučajusia da arhumientaŭ kaleh. Dla zaklučeńnia chaču prosta pracytavać z Kodeksa honaru sudździ Respubliki Biełaruś (dakumient, jaki napisany ŭ dobraj jurydyčnaj technicy, tamu što składaŭsia samimi sudździami, i jon nie źmianiaŭsia z 1997 hoda): «U adpaviednaści z Kanstytucyjaj Respubliki Biełaruś sudździa niezaležny i padparadkoŭvajecca tolki zakonu. Nijakija spasyłki na «vyšejšuju spraviadlivaść» i metazhodnaść, čyje-niebudź intaresy i inšyja abstaviny nie mohuć pryznavacca pryjarytetnymi ŭ adnosinach da Kanstytucyi Respubliki Biełaruś i inšym pryniatym u adpaviednaści ź joj aktam zakanadaŭstva» (artykuł 2).

• Prašu Viktara Dźmitryjeviča Babaryku apraŭdać za adsutnaściu ŭ jaho dziejańniach składu złačynstva;
• u adpaviednaści z artykułam 463 KPK pryznać jaho prava na kampiensacyju škody, pryčynienaj niezakonnymi dziejańniami orhana, jaki viadzie kryminalny praces, uklučajučy ŭ siabie prava na kampiensacyju majomasnaj, fizičnaj škody, likvidacyju nastupstvaŭ maralnaj škody, pryčynienych Viktaru Babaryku ŭ vyniku zatrymańnia, utrymańnia pad vartaj;
• u adpaviednaści z častkami 4 i 5 artykuła 33 KPK vynieści pryvatnyja aznačeńni na adras KDK, KDB, Hienprakuratury, Nacyjanalnaj teleradyjokampanii, ZAT «Druhi nacyjanalny telekanał» na parušeńni pravoŭ Viktara Babaryki, uklučajučy prezumpcyju nievinavataści, prava na abaronu, prava na zvarot u sud, a taksama parušeńni zakona, dapuščanyja pry vytvorčaści daznańnia, papiaredniaha śledstva, pry ažyćciaŭleńni prakurorskaha nahladu, na jakija źviarnuła ŭvahu abarona».

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0