Alena Makoŭskaja, fota BiełaPAN.
Ministr Łatuška i ŭpaŭnavažany Hulaka ŭpieršyniu prysutničali na Źjeździe biełarusaŭ śvietu. Usiaho ŭ V źjeździe ŭdzieł uziali 252 delehaty z 18 krainaŭ śvietu. Nie tolki z susiednich krain, ale i z ZŠA, Kanady, Brytanii. Navat z Novaj Ziełandyi! Najbolš było z Rasii — 44. Źjezdy — redkaja mahčymaść pabačycca na rodnaj ziamli.Doŭha «Baćkaŭščyna» nie mahła znajści pamiaškańnie dla źjezdu, paŭsiul sutykałasia z admovami. Kiraŭniki arhanizacyi hatovyja byli zładzić mierapryjemstva ŭ Vilni. Tolki ŭ apošni momant zału atrymali. I na ździŭleńnie, na forum pryjšło šmat pradstaŭnikoŭ uładaŭ.
U Adukacyjnym centry IVV prysutničaŭ novy ministr kultury Pavieł Łatuška, upaŭnavažany pa spravach relihij i nacyjanalnaściej Leanid Hulaka, namieśnik ministra ekanomiki Andrej Tur.
Pierad kanfierenc-centram Pavał Łatuška miła razmaŭlaŭ z ajcom Alaksandram Nadsanam. Ministr žyva cikaviŭsia, jak tam spravy ŭ dyjaspary ŭ Vialikabrytanii. Uvohule, Łatuška byŭ adkryty, nie admaŭlaŭsia ni ad jakich kantaktaŭ. Ci heta byŭ student ź Vilni, ci kiraŭnik Partyi BNF na Mahiloŭščynie Ryhor Kostusieŭ.
Padobnyja mierapryjemstvy zaŭsiody pačynajucca z himnaŭ. Źjezd «Baćkaŭščyny» nie staŭ vyklučeńniem.
Prahučaŭ nie «Mahutny Boža» i nie ciapierašni dziaržaŭny, a miełodyja z staradaŭniaha «Połackaha sšytku». Takoje voś kampramisnaje rašeńnie, u vyniku jakoha ŭsie zastalisia zadavolenyja.
Byŭ zasłuchany aŭdyjozvarot staršyni Rady BNR Ivonki Surviłły.
Paśla pramaŭlali Łatuška i Hulaka. Havaryli na dobraj biełaruskaj movie. Adnak, papraŭdzie kažučy, abodva vystupy akazalisia nudnymi. Abodva nie ŭkłalisia ŭ adviedzieny dla vystupu čas, spynicca svoječasova nie zmahli, choć uvaha zali nie była ŭžo na ich skancentravanaja.
Staršynia «Baćkaŭščyny» mastak Aleś Maračkin iranizavaŭ: maŭlaŭ, paśla takich pazityŭnych vystupaŭ navat i pramaŭlać užo nie chočacca. Maračkin prapanavaŭ viarnuć biełaruskaj movie status adzinaj dziaržaŭnaj, a taksama zakłaści pomnik u honar 600-ch uhodkaŭ pieramohi ŭ Hrunvaldskaj bitvie.
Pavodle historyka Natalli Hardzijenki, siońnia za miežami Biełarusi žyvie ad 2,5 da 3,5 miljonaŭ asobaŭ biełaruskaha pachodžańnia.
Janka Zaprudnik akreśliŭ tyja prablemy, ź jakimi sutykajecca siońnia biełaruskaja dyjaspara ŭ ZŠA. A Aleh Rudakoŭ raskazaŭ pra situacyju ŭ Irkucku, dzie tolki aficyjna naličvajecca 50 tysiač našych suajčyńnikaŭ.
Potym trochchvilinnyja vystupy mieli delehaty źjezdu. Soniečnaj atrymałasia pramova pradstaŭnika dyjaspary ŭ Małdovie Juryja Statkieviča. Naprykancy jon padaryŭ prezidyumu zbornik vieršaŭ małdaŭskich paetaŭ, vydadzienych pa-biełarusku, a taksama vialikuju plašku vina. Cikava, što adrazu za Statkievičam Juryjem słova ŭziaŭ Jurka Stankievič z Prahi, adzin z najstarejšych udzielnikaŭ źjezdu. Takoje voś suhučča imionaŭ.
Zapomniłasia taksama achova pamiaškańnia. Praz rosłych chłopcaŭ nie praskočyŭ by i kamar. Źviarnuŭ uvahu, jak bieź lišnich słovaŭ hetyja chłopcy zaviarnuli piśmieńnika Uładzimira Arłova. «Tut vychad, a nie ŭvachod. Zachodźcie, dzie treba». Paradak pavinien być va ŭsim.
Darečy, doŭha hetyja chłopcy nie puskali ŭ zału i byłoha ministra zamiežnych spravaŭ Piatra Kraŭčanku, pakul nie zarehistravaŭsia. Ja padyšoŭ da Piatra Kuźmiča z prośbaj ab intervju, ale palityk adrazu skazaŭ, što z presaj nie kantaktuje. Tak i nie ŭdałosia paćvierdzić infarmacyju pra jahony mahčymy ŭdzieł u prezidenckaj kampanii.
Praca druhoha dnia pačałasia z pytańniaŭ i adkazaŭ: zadavali delehaty źjezdu, adkazvali pradstaŭniki ŭłady. Pytalisia ŭ Łatuški, ci nie było b pravilna zrabić biełaruskuju movu adzinaj dziaržaŭnaj. Pavieł Paŭłavič zaznačyŭ, što jak hramadzianin jon heta padtrymlivaje, ale jak pradstaŭnik uładaŭ nie moža havaryć tak kateharyčna, bo prymusovaje nasadžeńnie biełmovy nie pryniasie žadanaha vyniku.
Nie zmoh ministr adkazać tolki na pytańnie adnosna nadańniu bieł-čyrvona-biełamu ściahu i hierbu «Pahonia» vartaści histaryčnaj kaštoŭnaści. Paabiacaŭ papracavać nad hetym pytańniem. Było dastatkova šmat niepryjemnych pytańniaŭ, tym nie mienš Łatuška hladzieŭsia hodna.
U vystupach bolšaść narakała na toje, što biełaruskaja mova marhinalizujecca. Ajciec Alaksandr Nadsan adznačaŭ, što rodnaj havorki nie pačuješ na vulicach Minsku. Zinaida Bandarenka zaklikała viarnuć movu na dziaržaŭnyja telekanały, a staršynia TBM Aleh Trusaŭ prapanavaŭ zrabić 2010 hod hodam biełaruskaj movy.
Zdajecca, heta nie vielmi padabałasia Leanidu Hulaku. Paśla źjezdu jon zaznačyŭ, što chacieŭ by čuć bolš prapanovaŭ adnosna ekanamičnaha supracoŭnictva. Upor na heta rabili i pradstaŭniki dziaržaŭnych telekanałaŭ.
Darečy, upieršyniu za doŭhi čas i TV, i ahienctva BIEŁTA addali aśviatleńniu źjezdu vialikaje miesca.
Nieadnarazova sa sceny hučali zakliki nie palityzavać mierapryjemstva. Pra heta kazaŭ staršynia tavarystva achovy pomnikaŭ Anton Astapovič. Alaksiej Maračkin na heta piarečyŭ: «Tak, my nie palityčnaja arhanizacyja. Ale chiba my musim maŭčać pa pytańni palitviaźniaŭ, palituciekačoŭ?».
Usie čakali, ci prapanuje Maračkin padtrymać inicyjatyvu Alaksandra Kazulina «Biełaruski dom».Nie, hetaha nie zdaryłasia. Kazulin prysutničaŭ na źjeździe abodva dni. U pieršy źjaviŭsia ŭ supravadžeńni staršyni AHP Anatola Labiedźki.
Była ŭchvalenaja prapanova zrabić nastupny hod hodam Łarysy Hienijuš, čyj stohadovy jubilej budzie adznačacca.
U vyniku na pasadu staršyni «Baćkaŭščyny» na biezalternatyŭnaj asnovie była vyłučanaja Alena Makoŭskaja. Chviedar Niuńka ź Vilni zaznačyŭ, što spn. Alena źjaŭlajecca nie tolki dobrym i ruplivym rabotnikam, ale i ŭvasablaje ŭsiu pryhažość biełarusak. Suprać Makoŭskaj nie hałasavaŭ nichto, tolki dva čałavieki ŭstrymalisia.
Hałantny Uładzimir Arłoŭ adrazu ž padaryŭ novaj staršyni pryhožy bieł-čyrvona-bieły bukiet. Taki samy bukiet atrymała i novaja kiraŭnica Rady «Baćkaŭščyny» Nina Šydłoŭskaja. Sama Makoŭskaja zaznačyła, što dla jaje heta vialiki honar, i jana spadziajecca, što apraŭdaje vydany joj kredyt davieru.
