Adkazvaje ekanamist Vadzim Iosub, starejšy analityk «Alpary Jeŭrazija».
«Rasijski rubiel sapraŭdy padaje: za tydzień dalar padaražeŭ z 72,8 da 75,6 rasijskaha rubla. Heta 3,8%.
U hetaha jość ceły šerah pryčyn i faktaraŭ. Pa-pieršaje, na rasijski rubiel užo niedzie z dva tydni ciśnie abvastreńnie situacyi na rasijska-ŭkrainskaj miažy. Ale tut adznaču, što heta ciśnie i na hryŭnu taksama.
Dadatkovy faktar, jaki pačaŭ upłyvać na ŭsie valuty krain, jakija raźvivajucca, — heta infarmacyja pra novy ahresiŭny štam karanavirusa z Paŭdniovaj Afryki. Praz heta va ŭsim śviecie rastuć najbolš biaśpiečnyja valuty: dalar, šviejcarski frank, jena.
Akramia taho, padaje i košt na syravinu, u tym liku i na naftu. Heta taksama źviazana sa źviestkami pra novy štam. Bo jon aznačaje ryzyku ŭzmacnieńnia pandemii, novyja łakdaŭny, karanciny i hetak dalej. To-bok, minusy dla ekanomiki, adpaviedna i minusy dla koštaŭ na syravinu.
Padzieńnie koštaŭ na naftu marki «Brent» — jašče adzin faktar, jaki taksama pačynaje cisnuć na rasijski rubiel. A kali rasijski rubiel admietna padaje adnosna inšych valut, u Biełarusi adbyvajecca standartnaja reakcyja: pačynajuć raści dalar i jeŭra. Za tydzień dalar padaražeŭ amal na 3% adnosna biełaruskaha rubla. Jeŭra — bolš čym na 2%».
Dyk a čaho čakać dalej? Rost dalara pavolna, ale praciahniecca?
«Usie faktary, jakija cisnuć na rasijski rubl, praciahnuć heta rabić jak minimum jašče tydzień. A dalej prahnazavać ciažka, bo mohuć pačać dziejničać novyja faktary, u tym liku i novy pakiet sankcyj», — adkazvaje Vadzim Iosub.
U 2021 hodzie ŭsie čakali finansavaha kryzisu ŭ Biełarusi. Ale jaho nie adbyłosia. Dyk što, praniesła? Ci 2022 pačniecca z novych kursaŭ valut?
«Nasamreč, ekanamičny kryzis i devalvacyja valuty — rečy, jakija nie zaŭsiody zaležać adno ad inšaha. Kryzis moža adbyvacca biez devalvacyi. Dla ludziej heta sinonimy, bo histaryčna ŭ Biełarusi ekanamičnyja kryzisy supravadžalisia devalvacyjaj, — tłumačyć Iosub. — Ale pad ekanamičnym kryzisam pravilna ŭsprymać mienavita recesiju: kali ekanomika pačynaje nie raści, a panižacca, kali padajuć dachody i raście biespracoŭje.
Heta značyć, kali ŭ ludziej mienš hrošaj i jany pačynajuć žyć horš. Darečy, apošni kryzis — nie devalvacyja! — u Biełarusi adbyŭsia ŭ 2016-2017 hadach, kali padaŭ unutrany vałavy pradukt, padali zarobki, ale kurs byŭ stabilny.
Dla taho, kab kurs ros, patrebnaja ŭmova: u ludziej i pradpryjemstvaŭ musić być šmat rubloŭ, jakija pradpryjemstvy paniasuć na biržu, a ludzi ŭ abmieńniki. Tady raście popyt na valutu, i kurs pačynaje raści.
Dla taho, kab było šmat rubloŭ, raniej uklučali drukarski stanok i drukavali hrošy. Kali ž stanok nie ŭklučać, to rubloŭ i ŭ pradpryjemstvaŭ, i ŭ nasielnictva stanovicca mienš. I ludziam prosta niama z čym biehčy ŭ abmieńniki.
Kali ŭ adkaz na kryzis stanok nie ŭklučać, to možna atrymać jakraz ekanamičny kryzis u vyhladzie źnižeńnia dachodaŭ i zapavolvańnia ekanomiki, što nie budzie supravadžacca devalvacyjaj».
Ci ŭklučać drukarski stanok?
«Pytańnie ŭklučać ułady stanok ci nie — składanaje, tut hadać ciažka. Bo z adnaho boku, Nacbank razumieje, što heta škodna. U toj ža čas kiraŭniki chranična stratnych pradpryjemstvaŭ i ŭrad, jaki łabiruje intaresy hetych pradpryjemstvaŭ, mohuć być zacikaŭlenyja jakraz u tym, kab nadrukavać hrošaj i padkinuć našym zavodam. I pakul Nacbank adstojvaŭ svaju pazicyju, ale da čaho pryviaduć hetyja aparatnyja sprečki ŭ budučyni — ja hadać nie biarusia.
Ale łohika tut dakładnaja: uklučać stanok — značyć budzie devalvacyja. Nie — možna abyścisia bieź jaje navat na fonie kryzisu».
Ale jak padrychtavacca da devalvacyi zvyčajnamu biełarusu? Ci moža jon zaŭvažyć niejkija prykmiety zahadzia?
«Možna skazać, što kali dziaržava ŭklučyć stanok, to zvyčajny čałaviek daviedajecca pra heta, ubačyŭšy kurs dalara ŭ abmieńniku.
Ale niekatoryja prykmiety moža bačyć i prosty rabočy. Kali ŭ ekanomicy nie ŭsio dobra, kali na jaho pradpryjemstvie nie ŭsio dobra, prodažy padajuć, ale ŭ čałavieka stabilna raście zarobak — heta pieršy zvanočak. Možna pačynać rychtavacca», — adkazvaje ekanamist.
