Jak vyhladaje i čym zajmajecca biełaruska, jakaja ŭ 1990-m atrymała karonu «Mis SSSR»
Maryja Kieža ź Viciebska ŭ 1990 hodzie stała mis SSSR. Tytuł pieršaj pryhažuni niekali vializnaj dziaržavy dazvoliŭ joj pačać bliskučuju madelnuju karjeru. Ale dziaŭčyna patrapiła ŭ avaryju, i podyumy pryjšłosia pakinuć. Adnak biełaruska nie zdałasia — i prasłaviłasia jak dyzajnierka sumak i aksiesuaraŭ. Maryja ŭžo šmat hadoŭ žyvie ŭ Paryžy, u jaje paśpiachovy biznes i ščaślivaja siamja. U intervju Onlíner dyzajnierka ŭspomniła junactva, raskazała pra lubimy zaniatak i padzialiłasia sakretami svajoj pryhažości.
«Sukienki dla konkursu šyli sami»
— Tryccać čatyry hady tamu ŭ hetyja ž letnija dni prajšoŭ konkurs «Viciebskaja pryhažunia — 1989». Jakraz jon adkryŭ vas jak madel. Jakija ŭspaminy ŭ vas zastalisia pra hetuju padzieju?
— Mnie tady było 16 hadoŭ, ja była vypusknicaj škoły, i hety konkurs staŭ dla mianie pryhožym vychadam ź dziacinstva. Vialikaja scena, pryhožyja sukienki, i ty najavie pražyvaješ kazku pra pryncesu. Takoje mahło spadabacca kožnaj dziaŭčyncy!
Ja da hetaha času pamiataju emocyi, jakija adčuła tady na scenie Letniaha amfiteatra. Ciopły viečar, lohki vietryk, muzyka, jakaja lacić u nieba — i ty idzieš pa podyumie. Vyjaviłasia, mnie padabajecca vychodzić na scenu! Ja adčuvała pohlady ludziej, enierhiju zały. I hetaja enierhija była dobraj, dobrazyčlivaj. Mnie chaciełasia hrać pierad hledačami rolu. Jakuju? Navat nie viedaju. Papiałuški? Pryncesy? Ale mnie vielmi padabałasia być častkaj hetaha śpiektakla pryhažości i lohkaści.
Adzieńnie dla konkursu my rychtavali sami. Niechta stroj kuplaŭ, niechta braŭ u siabroŭki. Za maje kaściumy adkazvała maci. Jana radyjoinžynier, ale ŭ jaje nadzvyčajny hust! Mama znajšła pryhožuju tkaninu i pašyła mnie sukienku. Darečy, jana da hetaha času zachaplajecca šyćciom. Harnitury dla adnaho viačerniaha defile dla nas uziali naprakat u teatry — na adzin viečar my pieratvarylisia ŭ dam z XVIII stahodździa. Heta było paciešna!
Konkurs vioŭ viadomy šoŭmien Leanid Jakubovič. Treciaj vice-mis padaryli futra, druhoj vice-mis — pijanina «Biełaruś», pieršaj vice-mis — kalarovy televizar «Viciaź». Pieramožcy ž, Maryi Kieže, dali pucioŭku ŭ Hrecyju i prosta na scenie ŭručyli śpiecyjalny pryz — parodzistaha ščaniuka karaleŭskaha pudziela.
«Paśla konkursu sutyknułasia z zajzdraściu»
— Što vy adčuvali, kali vas abjavili pieramožcaj?
— Ja nie była hatova da pieramohi. Siarod udzielnic było niekalki vielmi pryhožych dziaŭčat, jakija mnie padabalisia. I mnie zdavałasia, što karonu atrymaje adna ź ich. Tamu ja ździviłasia, što pieramožcaj abrali mianie. Ale jašče bolš za mianie ździviła reakcyja ludziej paśla konkursu. Na vypusknych ispytach u škole mnie dali zrazumieć: maŭlaŭ, nielha być i razumnicaj, i pryhažuniaj adnačasova. I pastavili ŭ atestat čaćviorku pa adnym pradmiecie.
I ja ŭpieršyniu sutyknułasia z tym, što ludzi mohuć być zajzdrosnyja. Idzieš pa vulicy i čuješ za śpinaj śmiech i šaptańnie: «Voś, pajšła «mis». Heta niepryjemna. Ludzi nie zaŭsiody razumiejuć, nakolki jany mohuć być ciažkimi. Chočacca, kab my navučylisia sustrakać čužy pośpiech pazityŭna.
Siońnia paśpiachovym budzie adzin, zaŭtra — inšy, a paślazaŭtra pośpiech pryjdzie da ciabie. Heta ž žyćcio!
Ale, ź inšaha boku, ja atrymała vydatny dośvied. I heta byŭ šaniec źmianić žyćcio, adčynić dźviery, pra isnavańnie jakich ja raniej nie viedała.
— Vy padtrymlivajecie stasunki z kimści z udzielnic «Viciebskaj pryhažuni»?
— Viedaju, što pieršaja vice-mis pracuje ŭ centry kultury «Viciebsk», jana cudoŭna vyhladaje. Treciaja vice-mis stała paetkaj, i heta taksama vielmi pryhožaja žančyna. Cikava było b daviedacca, jak skłałasia žyćcio ŭ astatnich dziaŭčat. Ale ja ŭpeŭnienaja, što dla ŭsich hety konkurs staŭ prystupkaj da adkryćcia čahości novaha ŭ sabie.
«Na «Mis SSSR» favarytkaj była maskvička»
Zavajavaŭšy karonu na haradskim konkursie, Maša atrymała mahčymaść udzielničać u nacyjanalnym spabornictvie pryhažuń u Minsku — «Panna Biełaja Ruś» (ciapier «Mis Biełaruś»). I znoŭ pieramoha!
U 1990 hodzie viciablanka pradstaviła Biełaruś na konkursie «Mis SSSR». Jon staŭ pieradapošnim u historyi Savieckaha Sajuza: u śniežni 1991-ha kraina raspałasia. Na karonu pieršaj pryhažuni vializnaj dziaržavy ŭ 1990-m pretendavali 35 dziaŭčat. Hran-pry addali błandyncy ź Biełarusi.
Maša pryznajecca, što karona «Mis SSSR» dla jaje, dziaŭčyny ź biełaruskaj pravincyi, stała poŭnaj niečakanaściu: usie byli ŭpeŭnienyja, što pieramoža maskvička.
— Usie padtrymlivali maskoŭskuju kamandu. U joj było niekalki dziaŭčat, a favarytkaj ličyłasia Julija Lemihava, jakaja ŭ vyniku stała pieršaj vice-mis. Jaje pryvozili i vieźli adusiul na mašynie. U jaje byŭ svoj cyrulnik. Joj adzinaj dali mahčymaść abrać sukienku. Astatnim skazali: biažycie i raźbirajcie. Ja nie lublu šturchacca, tamu dačakałasia, kali ŭsie sukienki razabrali, i ŭziała toje, što zastałosia. Sukienka była šyrokaj u talii, mama mnie jaje papraviła. Biednaja, pakałoła ŭsie palcy, pierastaŭlajučy try kručki zašpilki.
Na konkurs pryjechali ŭdzielnicy z usich respublik byłoha SSSR, pieršyja pryhažuni ŭ svaich rehijonach. I asablivaje stanovišča Juli było niepryjemnaje dla ŭsich. Paźniej, kali ŭžo vyznačylisia čatyry ci piać favarytak i siarod ich akazałasia ja, dziaŭčaty mnie skazali: «Maša, davaj, napierad! Daj viedać maskoŭskim, kab nie fanaberyłasia. My za ciabie!» Takaja padtrymka była pryjemnaja.
Ale Julu «viali» tak vidavočna, što ja nie spadziavałasia na pieramohu. Adnak chacieła hodna pradstavić Biełaruś i padtrymlivała siabie: maŭlaŭ, nie ŭsim tak šancuje, jak Juli, mahčyma, mnie daduć niejki inšy tytuł. Tamu była ździŭlenaja, kali žury ŭsio ž prysudziła karonu mnie. Było vielmi pryjemna za Biełaruś, ja adčuła patryjatyzm.
U Biełarusi žyvuć vielmi pryhožyja dziaŭčaty! Ja liču tak i ciapier.
«Nie patrapić na «Mis Suśviet» było prykra»
— Paśla konkursu «Mis SSSR» vy ceły hod jeździli pa śviecie z dabračynnymi akcyjami, pradstaŭlajučy Saviecki Sajuz. Vas zaprašali vystupać u šou i prahramach navin. Heta było nudna — być savieckaj pryhažuniaj, na jakuju hladzieŭ uvieś śviet?
— Treba było adpracavać kantrakt. I tak, uvieś hod prajšoŭ u pajezdkach pa śviecie. Bolš za ŭsio mnie zapomnilisia turne ŭ Sinhapur i ZŠA. Hrošaj ja nie zarabiła. Pajezdki i pražyvańnie byli apłačanyja, ale my pracavali za chleb.
— Nastupny etap — «Mis Suśviet». Adnak patrapić na suśvietnaje spabornictva pryhažuń nie atrymałasia?
— Pa praviłach hetaha konkursu, na 1 lutaha 1991 hoda mnie pavinna było spoŭnicca 18 hadoŭ. Mnie nie chapała 2 dzion: moj dzień naradžeńnia — 3 lutaha. U žury było dźvie pazicyi, jak zrabić. Častka ekśpiertaŭ ličyli, što praviły jość praviły, parušać ich nielha i na konkurs treba adpravić Julu Lemihavu. A inšyja prapanavali: «Maša, ničoha strašnaha, my tabie pamianiajem u zamiežnym pašparcie dzień naradžeńnia na 1 lutaha. Ty pajedzieš u ZŠA, ciabie čakajuć na konkursie. A nakont Juli skažaš, što jana pryjechała nielehalna». Ja adkazała: «Vy prapanujecie mnie ŭdzielničać u mižnarodnym skandale z falšyvymi dakumientami. Ja nie zhodna».
Ale, viadoma ž, heta było prykra — nie patrapić na «Mis Suśviet». Chaciełasia prajści hety šlach da samaha kanca.
«Kab uziali na pracu ŭ Lancel, ja navat varyła supracoŭnikam kavu»
— Jak skłałasia vaša žyćcio paśla pierajezdu ŭ Francyju?
— Adzin čas u Maskvie ja pracavała na kampaniju Wella. Za hetyja zdymki mnie vielmi dobra zapłacili. Zatym mianie zaprasili ŭ Paryž. Ja pierajechała ŭ Francyju, skłała kantrakt z madelnym ahienctvam. Ale nieŭzabavie patrapiła ŭ aŭtakatastrofu.
Maryja nie zachacieła jašče raz uspaminać pra avaryju, adznačyŭšy, što nie zmoža dadać ničoha da taho, što raskazvała žurnalistam raniej. Adno z vydańniaŭ pra modu pryvodzić nastupnuju historyju:
«Na rezkim pavarocie mašynu vyniesła. Kali nas znajšli, ja była biez prytomnaści, potym užo mnie skazali, što častka majho tvaru była paškodžanaja. < …> Tak zdaryłasia, što chłopcy byli znajomyja z marakanskim pryncam, patelefanavali jamu — nam akazali pieršuju dapamohu. Mianie vielmi chutka pryvieźli ŭ francuzskuju stalicu. Ale i tam ja prabyła biez prytomnaści jašče try-čatyry dni. Pieršaje, što ja ŭbačyła, kali pryjšła ŭ siabie, — heta paškodžany tvar…»
Podyum pryjšłosia pakinuć. Ale biełaruska ŭsio roŭna zastałasia ŭ śviecie mody, staŭšy dyzajnierkaj.
— Hetaja situacyja stała kancom madelnaj karjery, ale pačatkam majho siońniašniaha žyćcia, — ličyć Maryja. — Junactva — vydatny čas! Ja kažu heta ciapier svajmu synu Mikitu, jamu skora 18 hadoŭ. Heta toj cudoŭny ŭzrost, kali pierad taboj adkrytyja ŭsie darohi. Ty tolki idzi, nie bojsia, adčyniaj dźviery i sprabuj siabie ŭ toj ci inšaj spravie.
Paśla avaryi ja paznajomiłasia ŭ Paryžy z pradstaŭnikami viadomaj kampanii Lancel. Ja maryła stać dyzajnierkaj sumak. Pakazała im svaje malunki, i mnie prapanavali stažyroŭku. Kab zarekamiendavać siabie, ja rabiła ŭsiu pracu, jakuju tolki mahčyma: malavała, pierakładała, razdrukoŭvała dakumienty, navat rychtavała supracoŭnikam kavu (śmiajecca. — Zaŭv. Onlíner). I praz dva miesiacy mianie ŭziali na pracu asistentam stylista. U Francyi stylist — heta dyzajnier. Praściej kažučy, ja stała pamahatym stvaralnika sumak.
Pracavała z zadavalnieńniem, nie škadujučy čas. Karjera išła lohka — z asistenta stała stylistam. U niejki momant z-pad majoj ruki vychodziła 80% usich kalekcyj kampanii, i niekatoryja maje madeli Lancel vypuskaje i ciapier.
Ale potym zrazumieła: mnie sumna, nie chapaje tvorčaj svabody. Pajšła z Lancel i nieŭzabavie padpisała kantrakt z Kryścijanam Łakrua: jamu byŭ patrebny dyzajnier sumak ad kuciur i pret-a-parte. Kryścijan — jarkaja indyvidualnaść u suśvietnaj modzie, i ja pracavała ź im paŭtara hoda. Mnie vielmi spadabałasia naša supracoŭnictva: heta była ekzaltacyja, kazka, mara! Łakrua zaŭsiody pieratvaraje svaje pakazy ŭ śviata. I kali tvaje sumki defilujuć na hetym śviacie, hety cud! Adnak paźniej Kryścijan pakinuŭ svoj dom mod, dzie my razam pracavali, i zastavacca tam stała niecikava: uvieś sens byŭ u pracy z hetym talenavitym madeljeram.
«Maje sumki kuplajuć u tym liku znakamitaści»
Trynaccać hadoŭ tamu Maryja stvaryła ŭ Paryžy svaju kampaniju pa vypusku sumak i aksiesuaraŭ — Masha Keja. Biełaruska vyjšła zamuž za francuza Aliŭje Hardera, u ich naradziŭsia syn. Brend Masha Keja staŭ siamiejnym biznesam.
— Ci ciažka było vyrašycca na stvareńnie ŭłasnaj modnaj kampanii ŭ suśvietnaj stalicy fiešn-industryi?
— Maja kampanija paśpiachovaja, choć i raźvivajecca za košt majho ŭłasnaha biudžetu. Jon nie vielmi vialiki. Kab pastavić na nohi modnuju kampaniju, patrebnyja vialikija ŭkładańni, nie mienš za €3-5 młn. Heta dazvolić adkryć sietku kramaŭ, arhanizavać prodažy, stvaryć kamandu. U mianie nie było takoj sumy, tamu ŭsio idzie pastupova. Ale kampanija nie zakryłasia ŭ pandemiju karanavirusa, choć šmatlikija firmy tady spyniali biznes. Maje sumki kuplajuć u tym liku znakamitaści. U nas 30-40% prodažaŭ u Francyi, 30% — u ZŠA, 30% — u Kitai. Pryčym kitajskija zakazčyki kuplajuć darahija ekskluziŭnyja sumki, i košt ich zusim nie turbuje. U mianie jość bucik u Paryžy. Chaču adkryć jašče try mahaziny ŭ francuzskaj stalicy. Spadziajusia, heta atrymajecca praz hod-dva.
Dyzajn sumak — heta toje, što prynosić mnie radaść. Za lubimym zaniatkam ja nie zaŭvažaju času. I mnie zaŭsiody jaho nie chapaje! Chočacca zrabić i toje, i heta, ale sutki abmiežavanyja 24 hadzinami. Ja pracuju nad jakaściu skury, pryhažościu praporcyj sumki, kab jana dobra siadzieła i słužyła doŭha. Raduje, kali ludzi nabyvajuć našy vyraby znoŭ i znoŭ: «O, ja kupiła vašu sumku vosiem hadoŭ tamu — i voś pryjšła pa novuju». Heta robić mianie ščaślivaj.
«Žančyna pryhožaja tady, kali pačuvajecca pryhožaj»
U hetym hodzie Maryja Kieža adznačyła 50-hadovy jubilej. Byłaja madel pa-raniejšamu vyhladaje cudoŭna. Pry roście 180 santymietraŭ jana važyć 63 kiłahramy. Heta ŭsiaho tolki na 5 kiłahramaŭ bolš, čym u junactvie.
Žurnalisty paprasili Maryju padzialicca sakretami pryhažości.
— Žančynie treba znachodzić čas dla siabie. Što b ni adbyvałasia, dva-try razy na tydzień zajmajciesia sportam. Drennaja adhavorka: maŭlaŭ, niama času na spartzału. U mianie jaho taksama niama. Ja zajmajusia doma. Ścialu dyvanok, adčyniaju akno, uklučaju muzyku i trenirujusia. Čaściej za ŭsio heta joha ci fitnes, u asnoŭnym praktykavańni na nohi, jahadzicy i pres. Uletku šmat płavaju: my pravodzim adpačynak na vadzie, i pobač zaŭsiody raka, voziera ci mora.
Kali chočacie, biehajcie. Kali padabajecca, płavajcie. Kali vam pa dušy fitnes, niachaj heta budzie fitnes. Ale nadavajcie čas svajmu zdaroŭju.
I pry luboj mahčymaści padnimajciesia pa leśvicy pieššu, nie na lifcie. Ježcie šmat harodniny i sadaviny. Usio heta dapamoža ŭvajści ŭ śpieły ŭzrost ź lohkaściu.
Treba ŭzvažvacca i sprabavać trymać svaju vahu pastajannaj. Ale kolki ŭ vas kiłahramaŭ, papraŭdzie, nie tak važna. Žančyna pryhožaja tady, kali pačuvajecca pryhožaj. Vy možacie być poŭnaj, ale kali ŭ vas jość unutranaje adčuvańnie svajoj pryhažości, to ludzi heta adčujuć, vy budziecie tranślavać hetuju pryhažość. Vyznačcie svaju vahu kamfortu. A budzie dobra vam — budzie dobra i ŭsim pobač z vami.
Maryja kaža, što jaje zasmučajuć padziei, jakija adbyvajucca ŭ śviecie apošnim časam.
— Ja pakutuju ad taho, da čaho staŭ padobny śviet. Sprabuju palepšyć jaho svajoj pracaj, staŭleńniem da ludziej, svaim razumieńniem karektnaści. I, mnie padajecca, heta ŭžo niamała. My žyviom na płaniecie, ahulnaj dla ŭsich. Biełarusam jana naležyć hetak ža, jak, naprykład, francuzam ci kanadcam. Jana naša. Kali kožny z nas pasprabuje być jak maha bolš sumlennym da siabie i inšych, śviet stanie lepšym.
«Padlik hałasoŭ jak sataniscki rytuał». Były člen kamisii raskazaŭ, jak u Biełarusi falsifikujuć vybary8
Kamientary