U Słonimie nastaŭnicu z 20-hadovym stažam asudzili za zachoŭvańnie knihi pa historyi
Zhodna z pastanovaj suda, słonimskaj nastaŭnicy pryznačany štraf u pamiery 10 bazavych vieličyniaŭ (370 rubloŭ) z kanfiskacyjaj piersanalnaha kampjutara za toje, što ŭ jaje była kniha Anatola Tarasa «Kratkij kurs istorii Biełarusi IX—XXI vv.», piša «Viasna».
Na sudovym pasiedžańni žančyna raspaviała, što prykładna ŭ 2018 hodzie nabyła karotki kurs historyi Biełarusi ŭ adnoj z kniharniaŭ dla patreb dački-školnicy. Uletku jana prybirałasia ŭ kvatery i, ubačyŭšy hetuju knihu ŭ dobrym stanie, vyrašyła jaje pradać, jak niepatrebnuju. Abjava było aktyŭnaja na praciahu dvuch miesiacaŭ.
Pakupnikoŭ nie znajšłosia, u suviazi z čym knihu jana, chutčej za ŭsio, zdała ŭ makułaturu. Pra toje ž, što kniha pryznana «ekstremisckim materyjałam», navat nie padazravała, adznačyła słanimčanka ŭ sudzie.
Ad BNF da HRU. Chto takaja Natalla Sudlankova, jakoj čechi zahadali pakinuć krainu27
Kamientary
častnosti, po istorii Biełarusi. Jeje nado obiazatielno sohłasovať s Litovskoj
Riespublikoj, čto by u nas był jedinyj učiebnik po istorii. Nado razriešať spornyje
momienty. Naprimier, był li Novohrudok piervoj stoliciej VKŁ, mnie, kažietsia, niet
potomu, čto pravili v VKŁ litovskije kniaźja Bałty i jazyčniki, i hosudarstvo
nazyvałoś Litvoj, kronnoje nazvanije vsiehda było Litva, jeśli by rasširienije šło
so storony Novohrudka to navierno kronnoje nazvanije było by Ruś ili Navahradskaje
i Litovskoje kniažiestvo. No choču otmietiť, čto Novohrudok vsie-taki był stoliciej
VKŁ, pri vielikom kniazie Vojšiekie i Švarnie. Vojšiek priniał rusinskuju vieru kak tohda
hovorili o pravosłavije, on był iskrieńnie vierujuŝij i dažie jezdił v pałomničiestvo, był
kniaziem Novohrudskim do toho, kak stał vielikim kniaziem Litovskim, a jeho nastupnik
voobŝie był Riurikovičiem, i on vriatli by dla stolicy vybrał Litovskij horod. Tut
nužien kompromiss Novohrudok był stoliciej VKŁ, no pri dvuch kniaźjach Vojšiekie i
Švarnie. Vtoroj aśpiekt — eto hosudarstviennyj jazyk VKŁ. Litovcy hovoriat, čto eto
był jazyk śmieś cierkovnosłavianskoho i rusinskoho(zapadnorusskoho), odnako
cierkovnosłavianskij dieliťsia na izvody(dialekty), i v kancielarii VKŁ primieniałsia
cierkovnosłavianskij biełorusskoho izvoda v vpieriemiešku s razhovornym. To jesť
śmieś duchovnoho jazyka biełorusov i razhovornoho. Poetomu etot jazyk možno nazvať
starobiełorusskim piśmiennym. Trietij aśpiekt, čto počti połovina litovciev aśsimilirovaliś
v biełorusskuju nacionalnosť. Naprimier, śmiešannoje bałto-słavianskoje nasielenije
było ot zapadnoj Dviny, do vierchov́jev Niemana. Siejčas u nas katolikov 1.4 młn
čiełoviek po dannym katoličieskoj cierkvi, kotoryje proživajut v Hrodnienskoj obłasti,
zapadnoj časti Vitiebskoj obłasti i sieviero-zapadnoj časti Minskoj obłasti. V
Hrodnienskoj obłasti 60% nasielenija katoliki. Pri etom šlachty, kotoraja pieriechodiła
v katoličiestvo około 10% v sriedniem po vojevodstvam było. Łohično priedpołožiť,
čto tie katoliki, kotoryje proživajut na sieviero-zapadie Biełarusi eto byvšije Bałty
jazyčniki kotorych kriestił Jahiełło. Boleje toho žitieli sieviero-zapadnoj Biełarusi
nazyvali siebia litvinami, a vostočnoj Rusinami. Eto samonazvanije oni nosili i v
rośsijskoj impierii, i tolko v SSSR stali zvaťsia Biełorusami. V polskom jazykie
Litvinami nazyvajut litovciev, a nie poddannych VKŁ, dumaju, čto i v
starobiełorusskom było tak žie. A tiepieŕ vdumajtieś u nas živiet poriadka 1.4 młn
litvinov, kohda v samoj Litvie 2.8 młn. Na płoŝadi około 50 tys.kv kiłomietrov pri
tierritorii Litovskoj Riespubliki v 65 tys kvadratnych kiłomietrov. Poetomu nado
VKŁ imienovať litovsko-biełorusskim hosudarstvom. I prośvieŝať biełorusov o soviej
istorii. Tak kak bolšinstvo nie znajut svoju istoriju.