U Francyi Akademija i Sienat chočuć zabaranić «niejtralnuju movu». «Piarečyć normam movy, zabłytvaje»

Jak paviedamlaje Le Monde, 30 kastryčnika Sienat Francyi razhledzieŭ zakonaprajekt, jaki nakiravany na baraćbu z «praźmiernaściami tak zvanaha inkluziŭnaha napisańnia».

U francuzskaj movie heta prajaŭlajecca ŭ napisańni słovaŭ z užyvańniem adnačasova kančatkaŭ, ułaścivych dla žanočaha i mužčynskaha rodu. Pry hetym jany adździeleny kropkaj. Naprykład, słova «sénateur·ice·s», jakoje abjadnoŭvaje sienataraŭ (sénateurs) i sienatarak (sénatrices). Akramia hetaha ŭ movie zjaviŭsia šerah nieałahizmaŭ.

Svaje adnosiny da «movy inkluzii» vykazaŭ i prezident krainy Emanuel Makron.

«U francuzskaj movie mužčynski rod zjaŭlajecca niejtralnym. Nam nie treba dadavać kropki ci praciažniki pasiarod słovaŭ», — zajaviŭ Makron padčas vystupleńnia na adkryćci Mižnarodnaha centru francuzskaj movy ŭ Viler-Kateret (Villers-Cotterêts) i zaklikaŭ «nie paddavacca pavievam času».

Va Francyi ŭžo byli pryniaty dva cyrkulary, jakija abmiežavali inkluziŭnaje napisańnie ŭ niekatorych śfierach. Tak, z 2017 hoda jano zabaroniena ŭ «Aficyjnym žurnale Francuzskaj Respubliki» (Journal officiel de la République française), jaki publikuje teksty zakanadaŭstva, a z 2021 hoda ŭ škołach.

Raspracoŭščyki novaha zakonaprajekta ličać, što hetaha niedastatkova, kab zabaranić vykarystańnie takoha napisańnia va ŭsich aficyjnych dakumientach, jak u dziaržaŭnym, tak i ŭ pryvatnym siektary. Heta datyčyć pravavych aktaŭ, pracoŭnych damovaŭ, instrukcyj pa ekspłuatacyi.

Inicyjataram zakonaprajekta vystupiła sienatarka, siabra pravacentrysckaj partyi «Respublikancy» (Les Républicains) Paskal Hruni (Pascale Gruny).

Hruni adznačaje, što jaje pazicyja adpaviadaje pazicyi Akademii francuzskaj movy, jakaja ličyć, što vykarystańnie roznych słoŭnych i piśmovych pryjomaŭ dla vyłučeńnia žanočych kančatkaŭ zamiest ahulnaha mužčynskaha rodu — «śmiarotnaja pahroza».

Takoje napisańnie moža zrabić movu mienš dastupnaj dla ludziej ź nizkim uzroŭniem piśmiennaściu ci invalidaŭ. Akramia taho, taki padychod «piarečyć normam movy, zabłytvaje».

Jak adznačaje Le Monde, zakonaprajekt vyklikaŭ dyskusiju pamiž pravymi i levymi. Tak, sacyjalisty i «zialonyja» bačać u im schavanuju ideałahičnuju i maralnuju kampaniju.

Jany adznačajuć, što zakonaprajekt, jaki źjaŭlajecca dziaviatym ź liku takoha rodu z 2018 hoda, — «ataka kansiervataraŭ na fieminizacyju nazvaŭ i adpaviedna, na roŭnaści pamiž mužčynami i žančynami».

Prychilniki zakonaprajekta ŭ svaju čarhu adznačajuć, što «razmova idzie nie ab zabaronie inkluziŭnaha napisańnia, a ab abaronie francuzskaj movy» ad «peŭnych złoŭžyvańniaŭ i praźmiernaściaŭ».

Tak, dakładčyk pa zakonaprajektu «respublikaniec» Siedryk Vial (Cédric Vial) zaŭvažyŭ, što ŭ pieršuju čarhu razmova idzie ab kropcy pasiaredzinie słova (naprykład, sénateur·ice·s) i takich nieałahizmach jak «iel» (skaračeńnie słovaŭ «il» -«jon» i «elle» — «jana») ci «celleux» (źlićcio słovaŭ «celles» — «jany» ŭ žanočym rodzie i «ceux» — «jany» ŭ mužčynskim rodzie) ci «toustes» («usie» jak źlićcio słovaŭ «tous» i «toutes»).

Ministarka kultury Ryma Abduł Małak (Rima Abdul Malak) vystupiła ŭ padtrymku pašyreńnia zabarony na vykarystańnie inkluziŭnaha napisańnia ŭ publičnaj śfiery. Adnak, na jaje pohlad, pašyreńnie zabarony na pryvatny siektar — «praźmiernaja miera».

Jana papiaredziła, što zakonaprajekt moža być adchileny Kanstytucyjnym savietam z pryčyny parušeńnia pryncypu svabody vyražeńnia.

Niahledziačy na burnyja debaty, sienat pryniaŭ zakonaprajekt 221 hołasam suprać 82. Ciapier jon pavinien być razhledžany ŭ nižniaj pałacie parłamientu, dzie pravyja, jaho inicyjatary, majuć mienšaść. Tamu pytańnie ab pryniaćcia zakonaprajekta zastajecca adkrytym.

Čytajcie jašče:

Praciŭnikami aficyjnaha statusu katałonskaj movy ŭ ES stali Łatvija i Litva

Movy śvietu: ci viedajecie vy što…

Inkluzija svaimi rukami: jak biełaruskija ramiostvy dapamahajuć dzieciam z aŭtyzmam

• 19
• 1
• 1
• 0
• 2