Školnik na rovary ŭ Asmery. Fota: Taćciana Hiendel
Erytreja — kraina davoli kantrasnych realij. Z adnaho boku, jaje vulicy poŭnyja ravarystami nie mienš za słavuty hetym Amsterdam. I heta jak by śviedčańnie taho, što nasielnictva tut daviaraje čystamu i dastupnamu transpartu. Mašyn tut vielmi mała, a motabajki možna pieraličyć pa palcach. Žurnalistka za čatyry praviedzienyja ŭ erytrejskaj stalicy Asmery dni naličyła ich tolki piać.
Płastykavych adkidaŭ tut taksama praktyčna niama, lubyja pakupki vam zahornuć u papieru, a na vulicach čysta da takoj stupieni, što adčuvaješ siabie troški ŭ muziei.
Fota: Taćciana Hiendel
Usio heta stvaraje bačnaść ekałahična śviadomaha hramadstva i ciešyć voka. Čym kiepska špacyravać pa pryhožym čystym horadzie biez mašyn i jeści śviežuju italjanskuju vypiečku, zahornutuju ŭ papiarovuju survetku?
Adnak za hetaj šyrmaj chavajecca bolš surovaja praŭda. Erytreja pastajanna ŭvachodzić u lik najhoršych krain pa zabieśpiačeńni pravoŭ čałavieka. Aŭtarytarny režym hvałtoŭna dušyć svabody i prymušaje hramadzian udzielničać u prahramach prymusovaj pracy, časta zamaskavanych pad abaviazkovuju nacyjanalnuju słužbu.
Tut pastajannyja pieraboi z vadoj i elektryčnaściu. Pa stanie na 2020 hod 80,7% žycharoŭ Erytrei nie mieli dostupu da asnoŭnych pasłuh vodazabieśpiačeńnia. Krajni niedachop asnoŭnych pasłuh zmušaje hramadzian vykarystoŭvać hramadskija krynicy vady, takija jak reki, dla luboj dziejnaści, jakaja patrabuje vadkaściaŭ. Što pryvodzić da zabrudžvańnia krynic.
Fota: Taćciana Hiendel
Heta značyć, sama pryčyna takoj vonkavaj ekałahičnaści Erytrei — jaje ekanamičnyja i palityčnyja abmiežavańni. Situacyja ŭ Erytrei — surovy napamin, što ekałahičny prahres nie moža isnavać u vakuumie.
Ale, niahledziačy na pryčyny takoj vymušanaj ekałahičnaści, varta raskazać pra toje, jak rovar staŭ tut nie tolki asnoŭnym vidam transpartu, ale i vialikaj častkaj nacyjanalnaj samaidentyfikacyi.
Fota: Taćciana Hiendel
Usio pačałosia z kałanijalizmu
Rovar u hetaj afrykanskaj krainie — spadčyna italjanskaha kałanijalizmu. Ale hieahrafija, klimat i kultura dapamahli erytrejcam nie tolki pieraniać jaje, ale i pierasiahnuć «nastaŭnikaŭ»: siońnia erytrejskija spartsmieny vychodziać na suśvietny ŭzrovień i pieramahajuć u bujnych spabornictvach.
Erytrejcy zachapilisia hetym vidam sportu, nazirajučy za honkami italjanskich ravarystaŭ na vulicach u 1930-ch hadach, kali ich kraina była italjanskaj kałonijaj. A nieŭzabavie jany vyjavili, što Erytreja vałodaje šeraham pryrodnych pieravah.
Stalica krainy, Asmera, znachodzicca na vialikaj vyšyni — kala 2 350 mietraŭ, a hornyja trasy i suchi klimat dapamahajuć ravarystam raźvivać ciahavitaść. Erytrejcy taksama pa svajoj pryrodzie davoli chudarlavaha ciełaskładu, što dadaje im bonusaŭ u hetym sporcie.
Užo ŭ 1939 hodzie adzin z erytrejcaŭ vyjhraŭ u italjancaŭ šmatsieryjnuju viełahonku, što pasłužyła dadatkovym šturškom da raźvićcia hetaha vidu sportu ŭ krainie. Da 1960-ch hadoŭ erytrejcy byli adzinymi čarnaskurymi afrykancami, jakija ŭdzielničali ŭ alimpijskich spabornictvach pa viełasporcie, choć i nasili efiopskuju formu, bo ŭ toj čas Erytreja ŭvachodziła ŭ skład Efiopii.
Ilustracyjny malunak
Atrymać zapčastki — praktyčna niemahčyma. Vizu — jašče składaniej
Rovarnyja spabornictvy na vulicach Asmery prachodziać praktyčna kožnyja vychadnyja. Dla hetaha ŭsie bujnyja darohi ŭ horadzie pierakryvajuć, a nasielnictva stalicy masava ściakajecca na vulicy pazaŭzieć.
Adzinym realnym kankurentam pa papularnaści tut źjaŭlajecca futboł, ale niekalki hadoŭ tamu ŭsia nacyjanalnaja futbolnaja kamanda, jak tolki apynułasia ŭ Jeŭropie, tut ža padała na biežanstva, i nichto z kamandy dadomu bolš nie viarnuŭsia. Hetaja historyja pastaviła kryž na aficyjnaj padtrymcy futboła ŭ krainie.
Kab dasiahnuć mižnarodnych pieramoh, erytrejskija ravarysty pavinny pieraadoleć šerah surjoznych pieraškod. Erytreja — maleńkaja i vielmi izalavanaja kraina z nasielnictvam usiaho kala čatyroch miljonaŭ čałaviek. Dastaŭlać rovarnyja zapčastki ŭ krainu — vielizarnaja prablema. Atrymać vizu dla vyjezdu za miežy Erytrei jašče składaniej.
Fota: Taćciana Hiendel
Niahledziačy na hetyja ciažkaści, u 2015 hodzie Erytreja ździejśniła vydatny praryŭ, kali dva viełasipiedysty — Daniel Teklechajmanot i Mierchavi Kudus — stali pieršymi čarnaskurymi afrykancami, jakija ŭdzielničali ŭ viełahoncy «Tur de Frans». U tym ža samym hodzie Teklechajmanot staŭ pieršym afrykancam, jaki nadzieŭ majku «hornaha karala» na «Tur de Frans», što jon rabiŭ ciaham čatyroch dzion.
Abodva ravarysty byli tady sustretyja na radzimie jak nacyjanalnyja hieroi. Usia kraina stajała na ŭzbočynach daroh, kab pabačyć ich.
Daniel Teklechajmanot. Ilustracyjny zdymak
Nie prosta sport, a mahčymaść atrymać svabodu
Erytreja — adzinaja afrykanskaja kraina, jakaja maje takija hłybokija karani ŭ viełasporcie. Kožny małady chłopiec u krainie (na žal, dla dziaŭčynak rovar zastajecca prosta srodkam pieramiaščeńnia) sprabavaŭ zajmacca im, kab daviedacca, ci zmoža jon trapić u kamandu. Jany vielmi matyvavanyja i addanyja svajoj spravie.
A niadaŭna viełasportu Erytrei byŭ dadzieny mahutny šturšok. Mirnaje pahadnieńnie sa starym voraham Efiopijaj, zaklučanaje niekalki hadoŭ tamu, adkryła miežy Erytrei ź jaje susiedam, što dazvoliła pašyryć suviazi i kankurencyju pamiž dźviuma mahutnymi afrykanskimi viełaspartyŭnymi dziaržavami.
Fota: Taćciana Hiendel
Paśla praryvu na «Tur de Frans» u 2015 hodzie ŭsio bolš erytrejcaŭ stali najmacca ŭ kamandy ravarystaŭ u Jeŭropie, Azii i inšych krainach. Heta pavysiła matyvacyju honščykaŭ i dało kožnamu iskru ŭśviedamleńnia taho, što heta mahčyma.
Bo dla žycharoŭ Erytrei zajmacca viełasportam — heta nie prosta chobi ci prafiesija, heta šaniec pakinuć žorstki tatalitarny režym i mieć mahčymaść pačać svajo žyćcio nanoŭ.
U Erytrei možna sfatahrafavacca ŭ lubym miescy, a potym ličyć, kolki rovaraŭ vidać na fota. Fota: Taćciana Hiendel
Čytajcie taksama:
