Zabud́tie o Telegram.
Jesť Signal c podtvierždionnym skvoznym šifrovanijem vsieho, vsiehda.
Dla tiech, kto nie žiełajet śvietiť nomierom tielefona i pričastiťsia k vielikomu - Jami.

IP. Heta pra kamputar.
A jašče jość telefon. № taki-ta. I voś ja niadaŭna zadumaŭsia, kali, samo-saboj, nazvaŭ svoj telefon śpiec słužbie ZŠA i potym razmaŭlaŭ ź joj pa svajoj prablemie. Telefona DASTATKOVA, padumaŭ ja. Šmat vierahodna jon staić na viečnym zapisu na dysk i kali patrebien śpiec słužbie z taho zapisu dastajuć usio i pra ŭsio z hataha numaru. U tym liku maju razmovu z mošieńnikami, i ni siońnia dyk zaŭtra dakapajucca da ich.

Kali akaŭnt vydaleny, to što mohuć vydać? Jakuju infu? Rastłumačcie.

??, heta tabie napisali, što jon byccam by vydaleny. A jak tam nasamreč, chalera jaho viedaje

??, Kožny akaŭnt u Telehramie maje ŭłasny ID. I dzie heta ŭsio zachoŭvajecca paśla "vydaleńnia" akauntu (naprykład, historyja paviedamleńniaŭ, napisanych pad hetym ID) nichto nie viedaje. Numar telefona - heta chutčej dla zručnaha karystańnia mesadžaram. Jaho i źmianić možna.

Napisaŭ Vam padrabiazny adkaz pra toje, maderatar jaho niedzie zhubiŭ.

Kali vydalili tolki akaŭnt, a sami svaje paviedamleńni nie, to jany zastajucca ŭ vašych karespandentaŭ i ŭ čatach pad psieŭda-imiem "Deleted Account" i ID karystalnika (jon nie źnikaje).
Tamu pierad znosam akaŭnta lepš prajścisia usiudy i ŭsio pavydalać, navat z tych čataŭ i kamientaŭ, ad jakich daŭno adpisalisia. Poŭny śpis svaich paviedamleńniaŭ i čataŭ, navat starych, možna atrymać, zrabiŭšy ekspart svaich danych na kamputary (paśla abaviazkova vydalicie i fajły ekspartu).

Darečy, u artykuły nie napisana, što jašče zachoŭvajucca ŭsie čaty i kanały, na jakija byŭ padpisany, navat kali zajšoŭ i vyjšaŭ praz 5 chvilin. I boty, ź jakimi kantaktavaŭ - chacia heta ciažka, ale mahčyma vypravić.
Mabyć, hety fakt kahości prymusić zadumacca i vydalić/pierastvaryć akaŭnt, kali jon stary i byŭ aktyŭny ŭ 2020-m h. Zrabicie ekspart, pahladzicie, što na vas zachovana i nie ciahnicie z rašeńniem da apošniaha.

Jašče byŭ vypadak, kali čałaviek adsiadzieŭ sutki, paśla zatrymańnia siabry vydalili akaŭnt, paśla vychadu jon praz support telehrama zdoleŭ jaho adnavić. Kolki dzion jašče zachoŭvajucca danyja pierad faktyčnym vydaleńniem, nie viedaju. Mabyć, niedzie napisana pra heta.

Kali jość vybar, na jakuju SIM-kartku adčyniać akaŭnt, vybirajcie jurysdykcyju EU. Tam stroha z zachavańniem piersanalnych danych, i jak bačym, Duraŭ nie žadaje hublać jeŭrapiejskuju aŭdytoryju i staŭ bolš łajalny da jeŭrapiejskich zakonaŭ. Raniej taksama była roźnica ŭ apracoŭcy piersanalnych danych, heta było zaŭvažana pa rekłamnaj palitycy telehrama, jakaja adroźnivajecca pamiž EU i BY/RU.

Čysta technična bolšaść bazaŭ dla Big Data majuć adnarazovy zapis. Tak što kali vaš numar i pierapiski ŭnieśli ŭ niejkuju vialikuju tablicu razam z dadzienymi inšych karystalnikaŭ, to vydaleńnie čysta vašych zapisaŭ nie mahčymaje. Tolki tablica całkam. Kali vy vydalajecie dadzienyja, tam tolki dapišuć pamietku, što hetyja dadzienyja "vydalenyja".

Nadiežnieje vsieho levaja sima samoho nienadiežnoho opieratora.

> "Tearetyčna vy možacie zarehistravać ananimny akaŭnt u Telegram i pastajanna karystacca VPN abo TOR, ale dla bolšaści karystalnikaŭ heta zanadta składana."

Kali ludziam składana VPN, to jak jany (tyja, što ŭ Biełarusi) pračytali hety artykuł?
I na što zdolnyja pajści dziela novaj Biełarusi, kali tut navat nie aktyŭnyja dziejańni, a niejkija ruchi, kab pasiŭna zastavacca ŭ navinavaj paviestcy.
U Rasiei pra VPN viedaje nie vielmi intelektualnaja aŭdytoryja Instagram (jon tam zabaronieny).

., rabić aktyŭnyja dziejańni i pasiŭna zastavacca ŭ navinavaj paviestcy heta zusim roznyja rečy.
Raniej nie było nijakaha internetu i telehramu, a paŭstańnie Kastusia Kalinoŭskaha było.
A zaraz usie siadziać u internecie i ličać, što jany tym samym "što-ta robiać". Chacia nasamreč nie robiać aničoha. Prosta zabivajuć sabie hałavu roznym infašumam.
Lepš pajści na prabiežku ci ŭ trenažornuju zalu, ci ŭ cir.
Bolš karyści budzie ad čałavieka, kali pačnucca aktyŭnyja dziejańni. Kali jany pačnucca, usie ŭ Biełarusi pabačać biez usialakich telehramaŭ.

., heta vam za miažoj treba internet, bo vy znachodziciesia daloka i nie budziecie prymać udzieł u padziejach unutry Biełarusi.
"Navinavaja paviestka" pra toje, jak tam nazvali Cichanoŭskuju, ci što skazaŭ Viačorka, ci što namalavaŭ fryk Kuźmič nijak nie ŭpłyvaje na situacyju ŭnutry Biełarusi.
A ŭnutry Biełarusi ŭsio jasna ŭsim, što treba budzie zrabić i jak da hetaha rychtavacca.

Poŭny adkaz nižej, a zaraz dadam pra cir.
Abo Vy nie ŭ Biełarusi i prosta dajacie biessensoŭnyja parady, abo heta praca KDB pa vyjaŭleńniu "śpiaŝich jačiejek".
Bo ŭ cirach zaraz pieralik naviedvalnikaŭ: https://t.me/MAYDAYMog/3032

Adkul vam viedać, i dzie ja, i jakim sportam (nie) zajmajusia.
Nakont "ŭnutry Biełarusi ŭsio jasna ŭsim" - nie fakt. Vaš masiŭny i pastajanny brud pra Cichanoŭskuju i h.d. zusim nie ahulny i raspaŭsiudžany punkt hledžańnia, jak žadajecie vydać za toje.
Voś dla taho i treba raźbiracca ŭ tym, što adbyvajecca, kab nie kuplacca na botaprapahandu. Susiedni artykuł pra vybary kamunista ŭ Šry-Łankie - dobry prykład, kali ludzi nie dumajuć, nie viedajuć historyju, nie analizujuć.

Jašče adzin vaš tezis - što ŭvohule nie treba ničoha čytać. Viedajem, jość i takaja meta ŭ metadyčkach botaŭ, panizić kolkaść čytačoŭ pratestnych ŚMI da nula.
Nie isnuje takoj alternatyvy - abo ŚMI, abo treniroŭki. Adno druhoje nie zaminaje.
Śviet źmianiŭsia z časoŭ Kalinoŭskaha, nierazumna nie adaptavacca pad sučasnaść.
Ludzi, jakija chodziać tolki na prabiežku ci ŭ trenažornuju zalu, ci ŭ cir, i bolš ničym nie cikaviacca, pracujuć u AMAPie. Voś tam hałava tolki kab u jaje jeści.

Pad kožnym artykułam pra Telehram tut pišuć šmat kamientaŭ pra "Duraŭ-FSB", "nie karystajciesia ŭvohule" i h.d.
Adna z pryčyn hetaha: pratestnyja navinavyja kanały, jakija hrali mocnuju rolu ŭ 2020-m i dahetul zastajucca papularnymi. Meta z metadyčak botaŭ - davieści hetuju aŭdytoryju da nula.
Druhaja meta - pałamać haryzantalnyja suviazi pamiž ludźmi (navat u emihracyi), kab nie ŭdzielničali ŭ vialikich hrupavych čatach. Tamu boty i krytykujuć, časta vielmi niepiśmienna technična, hałoŭnaje kab stvaryć paniku.

Sapraŭdy, papularnyja alternatyvy - Signal, WhatsApp - dazvalajuć tolki da 1000 udzielnikaŭ u čacie, a navinavych kanałaŭ uvohule nie majuć.
Što z hetym rabić?

I tut jość jašče adna prablema, pra jakuju amal nie kažuć. U Biełarusi papularnyja telehram i vajbier. Kali ŭ vas dzieci, to vajbier budzie, bo školnyja i dzietsadaŭskija čaty ŭsie tam. Šmat rajonnych, prafiesijnych čataŭ, barachołak i h.d.
Kali ludziej pužajuć i jany vyrašajuć uvohule nie karystacca telehram i inšymi nieviadomymi mesiendžarami, toj vajbier usio ž u mnohich zastajecca.
A prahrammisty vajbiera siadziać u Minsku, jany tyja ž, što rabili dziaržaŭnuju sistemu videanazirańnia za ludźmi ŭ mietro, kramach i na vulicach. Ich kiraŭnictva - byłyja siłaviki ("byłych nie byvaje"). Ci atrymajuć karniki klučy da pierapisak vajbiera, kali pažadajuć? Moj adkaz, što vielmi vierahodna, i našmat vierahodniej, čym klučy ad pierapisak telehrama, pra jaki zanadta bolej infarmacyjnaha šumu i panicy.

., u Vajbiery nichto ničoha palityčnaha i pratestnaha daŭno nie piša. Usie viedajuć, što heta niebiaśpiečna, i što ŭsie bačać vaš numar telefona.

Zaraz u vialikich supołkach vajbiera vaš numar nie bačać inšyja ŭdzielniki (jakich u vas niama ŭ kantaktach). Heta moža stvarać iluziju iłžyvaj biaśpiecy.
Ale pry hetym mahčyma deananimizavać karystalnikaŭ tymi ž mietadami, jakimi karniki šukali ich u telehram - pastupova nabirajučy bazu kantaktaŭ u zatrymanych.
I majo pytańnie nie ŭ tym, ci bačać vaš numar inšyja, a što sam vajbier bačyć usio.

Ci razumiejuć usie, što vajbier nie dla palitycy? Naprykład, pamiataju, što "Narodnyj opros" pracavaŭ tam minimum u 2022-m.

Što takoje "pratestnaje" zaraz, nieviadoma. Da 2024 h. abmierkavańnie pasyłak za kraty nie było ekstremizmam, da vieraśnia 2024 h. - čat nastaŭnikaŭ. KDB "adpracoŭvaje" zusim roznyja i niepalityčnyja čaty. Kali vy ŭ školnym čacie budziecie niezadavolenyja prymusam da školnaj formy - heta zaraz užo pratest abo jašče nie?
Amal usie supołki i čaty, kali jany staryja, pracavali ŭ 2020-m, značyć, u ich niešta "ekstremistskaje" kaliści było. Zaraz udziełu ŭ takoj supołcy dastatkova, navat nie abaviazkova pisać niešta ŭ jaje pratestnaje. Napisali niejtralnaje pytańnie ŭ čat, u jakim u 2017 byŭ artykuł tut.by - vy pad ryzykaju. Kali vy admin miascovaha čatu, u jakim abmiarkoŭvajecca prosta bytavucha - vy taksama pad ryzykaju. Udzielnik amal luboha zamiežnaha čata dyjaspary zaraz - taksama ekstremist.

Dalej, viedajem, što kali čałaviek nie ŭ Biełarusi, karniki cikaviacca jaho miescaznachodžańniem. I voś ludzi sami dajuć padazronamu mesandžeru svaje piersanalnyja pierapiski (nie važna, što jany nie palityčnyja), svaje IP-adrasy, svaje koła kantaktaŭ. Kažuć, što ŭkraincy za miažoju masava karystajucca vajbieram - što taksama ciažka zrazumieć.

Kali vy ŭ Biełarusi, vajbier, jak i lubaja inšaja prahrama što karystajecca internetam, viedaje historyju vašych IP-adrasoŭ, u tym liku tych, jakija paśla VPN. Vy dumajecie, što vy ananimna sierficie internet, ale kali paralelna zapuščany vajbier, heta ŭžo nie zusim tak.
Narešcie, ništo nie zabaraniaje prahramie, raspracoŭkaj jakoj kirujuć śpiecsłužbisty, mieć "zakładku", jakaja spracuje dla kankretnaha karystalnika ŭ kankretny momant. Nu naprykład, uklučyć mikrafon na prasłuchoŭvańnie abo ściahnie nie svaje foty z halerei. Usie dostupy dla taho ŭ vajbiera jość.

Telegram zachoŭvaje IP-adrasy i pryłady, ź jakich vy znachodziciesia anłajn u telehramie. A taksama e-mail, abrany ŭ jakaści sposabu dla ŭznaŭleńnia parola dvuchfaktarnaj aŭtentyfikacyi.

Połučajetsia čto eto svojeobraznaja śpiecsłužba, NO PRINADLEŽIT NIE HOSUDARSTVU, A ČASTNOMU LICU, na kotoryj možno vlijať vsiem.... Płocho. Kohda užie amierikancy sozdadut svoj "tielehramm" i vsie tuda ot Durova pieriebiehut. Tak dołžno byť inačie nikak.

Sacsietki heta maleńkija dziaržavy sa svaimi zakonami, heta tak.
Jość amierykanskija mesendžery - facebook messenger, whatsapp. Ale z pryvatnaściu tam drenna. Zakony ZŠA nie lepšyja pa hetamu napramku, zakanadaŭstva Jeŭraźviaza značna lepš.

Durov užie prodał kriemlevskim kuratoram i oliharcham odin svoj pribylnyj projekt pod nazvanijem VKontaktie. Dumaju čto v skorom vriemieni on prodast i druhoj svoj projekt pod nazvanijem Tielehram. I kupiat jeho opiať kriemlevskije putinskije oliharchi v dole s arabskimi šiejchami. Poetomu moj vam soviet, načinajtie potichońku uchodiť iz etoho rośsijskoho mieśsiendžiera. V svoje vriemia mołčalivyje protiesty orhanizovyvali čieriez hruppy v rośsijskom VKontaktie. A siejčas opiať nastupajutie na tie žie hrabli, no tolko užie v rośsijskom tielehrammie. A v koniečnom itohie istorija s nim budiet takaja žie kak i s VKontaktie. Takaja žie situacija była i s Jandieksom, kotoryj s 2023 pieriešieł pod połnyj kontrol kriemlevskich oliharchov, a sootvietstvienno i kriemlevskich śpiecsłužb.

Zaraz roźnica ŭ tym, što telehram pracuje nie tolki na rasiejskuju, ale na mižnarodnuju aŭdytoryju. A tam hrošaj značna bolš, čym u RF. Niama sensu pradavać, kali pradukt na stadyi rostu.

Ale nichto nie vyklučaje, što Duravu adnojčy zrobiać "prapanovu, ad jakoj ciažka zdolny admovicca". I ŭvohule bus factor dla telehrama maleńki. I biaśpieka častkova nie na techničnych pryncypach, a na davieru Duravu i kamandzie, što drenna.

., vot imienno, Durov pobyvał vo francuzskoj tiuŕmie vsieho paru dniej, no dažie etoho chvatiła čtoby Tielehram pomieniał svoju politiku i polzovatielskoje sohłašienije. A čto proizojdiet jeśli Durov pobyvajet v rośsijskoj tiuŕmie? Chotia rośsijskomu fsb siejčas vyhodno, čtoby sochraniałsia takoj žie status, čtoby polzovatieli prodołžili polzovaťsia etim priłožienijem, ostavlali tam svoi dannyje, dumaja čto oni połnosťju zaŝiŝieny. Chotia, kak vy i napisali, eta zaŝita bazirujetsia isklučitielno na słovach Durova. Nie na sistiemie i tiechničieskich riešienijach, a na słovach odnoho čiełovieka, eto kak połožiť vsie jajca v odnu korzinu, a tut eta korzina jeŝie i rośsijskaja, imiejet rośsijskij śled.

Ryzyki zhubić kantrol vidavočna jość. Pry hetym ja nie zhodny, što prajekt pieršapačatkova abo zaraz FSB-ny, heta ŭžo kanśpirałohija ŭzroŭnia "Naša Niva - prajekt KDB" (i takoje hučała i hučyć).
Duraŭ u 2020-m uvodziŭ ananimnaść adminaŭ čataŭ, u dapamahu i pa zapytu ad biełarusaŭ. Tady hety mesandžar byŭ nie idealnym rašeńniem, a dobrym, z ulikam achopu aŭdytoryi.
Zaraz daŭno treba mieć płan "B". Pry hetym zastajucca pytańni chutkaści, zručnaści, ustojlivaści da błakirovak, najaŭnaści navinavych kanałaŭ, čataŭ ź vialikaj kolkaściu ŭdzielnikaŭ. Astatniaje ŭ kankurentaŭ vyrašana.