«Ja padniaŭ adnaho sa słabavikoŭ — i vypuściŭ jaho na asfalt». Desantnik Rusłan Akostka raskazaŭ, jak adsiedzieŭ 4 hady
Salihorac Rusłan Akostka raspavioŭ «Našaj Nivie», jak akazvaŭ supraciŭ siłavikam, a taksama pra «šalonyja» zarobki ŭ kałonii i sustreču za kratami z nobieleŭskim łaŭreatam Alesiem Bialackim.
Rusłan uspaminaje, što pačaŭ udzielničać u pratestach 2020 hoda paśla taho, jak stała viadoma pra žachi na Akreścina i ŭ roznych inšych miescach Biełarusi. Jaho jak byłoha desantnika heta vielmi aburyła.
— Hvałt, biaźmiežža, djabalščyna — heta mianie prymusiła ŭspomnić, što ŭsio ž vojska pavinna abaraniać narod.
Akostka kaža, što sapraŭdy vieryŭ u mahčymaść mirnaha pratestu:
— Ja adšturchoŭvaŭsia ad taho, što ludzi, jakija kirujuć krainaj, pavinny być adekvatnymi. Asabliva ŭličvajučy toj fakt, što naša kraina znachodzicca ŭ centry Jeŭropy — usio ž na jaje hladziać. Takoha žachu, jaki adbyŭsia ŭ vyniku, nie pavinna było adbycca.
Naprykancy vieraśnia 2020 hoda Rusłana ŭpieršyniu zatrymali. Sam jon ź vioski Zaŭšycy Salihorskaha rajona, na pratesty jeździŭ u rajcentr na maršrutcy. Kaža, nie prajšło i 10 chvilin paśla viartańnia dadomu, jak pryjechali milicyja i AMAP. Ale lohka zdavacca Akostka nie źbiraŭsia.
— Adnaho ja pakłaŭ na vierandzie, ale astatnija pačali ciahnuć mianie va UAZik. Ja supraciŭlaŭsia jak moh, nie davaŭsia. Im pryjšłosia mianie niekalki razoŭ udaryć, kab ja straciŭ prytomnaść. Musić, u toj momant paškodzili rabro, tamu što paśla na sutkach ja praz bol u im pakutavaŭ. Nie dumaju, što złamali. Chutčej za ŭsio, była treščyna.
Dalej usio raźvivałasia pradkazalna. Rusłana dastavili ŭ Salihorski IČU, na nastupny dzień sudzili i dali 15 sutak, paśla pieraviali ŭ Lubanski IČU.
Paśla adbyćcia sutak desantnik vyrašyŭ zrabić paŭzu ŭ udziele ŭ pratestach, kab padlačycca — usio ž taki chvoraje rabro nahadvała pra siabie. Ale ž zabojstva Ramana Bandarenki ŭ Minsku prymusiła Akostku vyjści na niadzielny marš.
Tady jon ź bieł-čyrvona-biełym ściaham prajšoŭ amal praz uvieś Salihorsk, dabraŭsia da Parku čatyroch stychij, dzie źbiralisia ludzi. Ale amal adrazu na krepkaha mužčynu źviarnuli ŭvahu siłaviki.
— Padyšli supracoŭniki milicyi, zapatrabavali pakinuć park. Ja skazaŭ, što maju prava tut znachodzicca, ja ničoha nie parušaju.
Rusłan pakazaŭ milicyjanieram pašpart, ale jechać ź imi ŭ adździaleńnie admoviŭsia.
— Vyklikali pa racyi padmacavańnie ŭ vyhladzie čarhovych słabavikoŭ u maskach i sa strelbaj, AMAP. Usie padbiehli, pačali patrabavać prajechać ź imi, ale znoŭ ja admoviŭsia. Nu i ŭsio, i pačali siłkom ciahnuć.
Akostka atrymaŭ 15 sutak, ale za čverć hadziny da ich skančeńnia jamu paviedamili, što na svabodu jon tak i nie vyjdzie. Na jaho paśpieli zavieści kryminalnuju spravu za supraciŭ padčas zatrymańnia i naniasieńnie cialesnych paškodžańniaŭ supracoŭniku RAUS.
Na pytańnie, ci sapraŭdy jon nanios paškodžańni, Rusłan adkazvaje tak:
— Ja prosta padniaŭ adnaho sa słabavikoŭ i vypuściŭ jaho na asfalt.
Rusłan adznačaje, što zvyčajna tych, na kaho zaviali kryminałku, adpraŭlali ŭ Žodzina. Ale ŭ jaho vypadku čakali, pakul na ciele źniknuć ślady pabojaŭ — i tolki kali siniaki źnikli, pieravieźli.
U lutym 2021 hoda ŭ Rusłana adbyŭsia sud. Jon kaža, što zastałosia ŭ pamiać toje, jak uvajšoŭ u zału i pabačyŭ: amal usie miescy zaniatyja siłavikami. Dla tych, chto pryjšoŭ padtrymać Rusłana, pakinuli tolki čatyry miescy.
Sudździa Alesia Sieradzienka ahučyła prysud: try hady pazbaŭleńnia voli ŭ kałonii ahulnaha režymu i materyjalnaja kampiensacyja pabitamu milicyjanieru ŭ pamiery 2000 rubloŭ. Adbyvać termin Akostku adpravili ŭ viciebskuju kałoniju №3.
— U kałonii vielmi adčuvaŭsia niehatyŭ z boku administracyi ŭ bok tych, chto byŭ niezakonna asudžany za padziei 2020 hoda. Heta tyčycca i niejkich słoŭnych vykazvańniaŭ, i ŭnutranaj niepryjaznaści, i rabskaj pracy za dalar. Dy navat nie za dalar! Pamiataju svoj pieršy zarobak za maj 2021 hoda ŭ «Vićbie» — jon skłaŭ 11 kapiejek. Dalej ja navat nie hladzieŭ, kolki naličvajuć.
Kožny dzień u kałonii byŭ Dniom surka. Rusłan uvieś čas nie moh pavieryć, što ź im adbyvajecca toje, što adbyvajecca.
— Pa televizary raskazvajuć, što Biełaruś — centr Jeŭropy, ledź nie centr Suśvietu. I ŭ hetym samym centry — rabstva. Uličvajučy, u jakich umovach žyvuć źniavolenyja i jakuju zarpłatu atrymlivajuć za pracu, — heta samaje sapraŭdnaje rabstva. Ja byŭ u šoku ad taho, što bačyŭ.
Akostka ličyć, što supracoŭniki kałonii atrymlivajuć zadavalnieńnie ad ździekaŭ z palityčnych źniavolenych.
— Kab nie sumavać na pracy, jany pačynajuć prydumlać roznyja pravakacyi. Spytaješ niešta, a tabie ŭ adkaz: «A čaho tabie ŭ žyćci nie chapała?» Aktyŭna pravakujuć na hrubaść. Tych, u kaho zdaduć niervy, sadziać u štrafny izalatar ci padaŭžajuć termin, jak mnie.
Rusłanu sapraŭdy dadali hod źniavoleńnia. Na jaho zaviali novuju kryminalnuju spravu za złosnaje niepadparadkavańnie administracyi.
Akostka tłumačyć, heta było źviazana z tym, što jon vystupiŭ suprać, kali jaho prymušali vykonvać dadatkovuju pracu. Praz heta Rusłana znoŭ sudzili.
Adbyvać novy termin adpravili spačatku ŭ kałoniju asobaha režymu №13 u Hłybokim (tam znachodzicca Mikoła Statkievič), a potym u kałoniju №9 u Horkach.
U Horkach Rusłan sustreŭsia z łaŭreatam Nobieleŭskaj premii Alesiem Bialackim.
— Mahu skazać, što Aleś dakładna schudnieŭ. Ale ŭ hetym niama ničoha niezvyčajnaha. Ja viedaju vypadki, kali ludzi skidali pa 30 kiłahram, sam ja schudnieŭ na 14 kiłahramaŭ.
Akostka tłumačyć, što heta źviazana ź ciažkaj fizičnaj nahruzkaj u kałonii i drennym charčavańniem. Typovaje mieniu: ad ranicy aŭsianka, na abied piarłoŭka, uviečary bulba. Časam byvajuć rybnyja katlety. Miasa, kali jość, dyk papadaje daloka nie kožnamu ŭ talerku — jak pašancuje. Sadaviny nie dajuć nikoli, harodninu — redka. Vosieńniu — zimoj čaściej hatujuć sałatu ź biełakačannaj kapusty.
— Dobra, što ŭ mianie była mahčymaść chadzić u kramu i nabyvać niešta ź ježy. Mnie jak palityčnamu dazvalali kuplać štomiesiac na 80 rubloŭ. I voś pry takich umovach ja skinuŭ 14 kiłahram. Nie viedaju, što było b, kali b nie moh dakuplać ničoha.
Rusłan paćviardžaje, što na palitviaźniaŭ cisnuć i tym, što skaračajuć sumy, jakija dazvolena patracić u kramie kałonii.
— Kali ŭ źniavolenaha ŭsio nibyta narmalna z pavodzinami, to jamu dazvalajuć zakupacca na 4 bazavyja. Takim «złosnym parušalnikam» jak ja — usiaho na 2 bazavyja. A ŭ kałonii mahčymaść nabyć dadatkovuju ježu vielmi ŭpłyvaje na fizičny stan.
Rusłan kaža, što Aleś Bialacki adčuvaje siabie bolš-mienš narmalna, ale zachavać zdaroŭje va ŭmovach kałonii davoli składana. Atrymać kvalifikavanuju miedycynskuju dapamohu amal niemahčyma.
— Doktar farmalna pytajecca ŭ ciabie, ci jość jakija-niebudź skarhi. Ty pačynaješ pieraličvać. Jon paciskaje plačyma i raić źviartacca da profilnaha śpiecyjalista. A profilnaha śpiecyjalista ŭ kałonii, kaniešnie, niama.
Rusłan zhadvaje, jak sprabavaŭ atrymać dazvoł na toje, kab svajaki dasłali jamu vitaminy. Dla hetaha spačatku treba atrymać dazvoł u miedčaści, potym u administracyi kałonii.
— Ja napisaŭ śpis nieabchodnych vitaminaŭ, pajšoŭ ź im u miedčaść. Pakazvaju doktarcy, a jana mnie: «Tabie kolki hadoŭ? 32? Voś było b 42 chacia b, tady b pahavaryli. A tak — navošta tabie vitaminy?». U mianie vialikaje pytańnie, kamu davali klatvu tyja lekary — Hipakratu abo administracyi kałonii.
24 lipienia 2024 hoda Rusłan vyjšaŭ na svabodu, całkam adbyŭšy svoj termin. Jon pryznajecca, što ŭ kałonii zusim nie dumaŭ ab adjeździe ź Biełarusi. Ale chutka zrazumieŭ, što spakojna žyć na radzimie jamu nichto nie dazvolić.
— Mianie adrazu pastavili na dva ŭliki. Kožny paniadziełak mnie treba było adznačacca ŭ milicyi. Taksama było patrabavańnie pracaŭładkavacca za 15 dzion. Ja razumieŭ, što za dva tydni nie paśpieju navat usie miedycynskija abśledavańni prajści, kab vyśvietlić, što ŭ mianie sa zdaroŭjem paśla 4 hadoŭ turmy.
Rusłan ličyć, što jaho jak patencyjna niebiaśpiečnaha čałavieka dla sistemy mahli b znoŭ pasadzić pierad vybarami ŭ 2025 hodzie.
Užo ŭ žniŭni Rusłan z dapamohaj BySol evakuiravaŭsia ź Biełarusi. Ciapier jon u Ispanii — kaža, što za 4 hady namiorzsia ŭ kałonijach, tamu vybraŭ krainu ź ciopłym klimatam i moram. Užo padaŭ dakumienty na ŭciakactva. Płanuje pačać vyvučać movu.
Źniavoleny raskazaŭ, jak siadzieŭ u kałonii ŭ Hłybokim u susiedniaj kamiery sa Statkievičam
«U Horkach sabrali adkidy ź inšych kałonij». Siarod jakoha kantynhientu apynuŭsia Aleś Bialacki
Padjom a 5-j ranicy, šmon, pramzona, znoŭ šmon. Adzin dzień z žyćcia źniavolenaha nobieleŭskaha łaŭreata Alesia Bialackaha
Palitźniavolenaha desantnika, asudžanaha na 3 hady kałonii, pakarali jašče adnym hodam źniavoleńnia
Kamientary