Rujnavać – nie budavać: u Horadni razburyli staroje pažarnaje depo ŭ histaryčnym centry horadu pobač z dvuma karaleŭskimi zamkami. Abiacajuć uźvieści novuju kamianicu, tolki viery ŭ heta mała.
Miesca na rahu vulic Davyda Haradzienskaha i Starazamkavaj, dzie staić pažarnaja kałanča z pačatku XX stahodździa, vielmi bahataje na kulturny słoj. I nia dziva: tut byŭ centar žyćcia staražytnaha horadu pryblizna z CHIII stahodździa. Tamu chutkija dziejańni pažarnych spačatku źbiantežyli amataraŭ architekturnaj spadčyny – jany nie paśpieli tam aničoha zrabić. Praŭda, zrujnavaŭšy ścieny depo, pažarnyja sami zaprasili archieolahaŭ, bo rabočyja ŭbačyli ŭ ziamli škilety.
Na hetym miescy ŭ ChVIII znachodzilisia karaleŭskija stajni, hetak zvany trochpaviarchovy «dom pry stajniach» zachavaŭsia, da jaho akurat prybudavanaja kałanča. Pavodle historyka Ihara Trusava, na hetym ža miescy svaim časam byŭ i klaštar, za płotam jakoha chavali manachaŭ. Historyk ličyć, što depo pabudavali paśla apošniaj vajny, tamu ŭ pryncypie heta nie architekturnaja kaštoŭnaść. Chacia, treba skazać, budynak adpaviadaŭ kamianicam, što stajać pobač, i pryblizna šeśćdziesiat hadoŭ farmavaŭ abličča vulicy.
Darečy, haradzienskija pažarnyja patłumačyli presie: depo, maŭlaŭ, u ladaščym stanie, tamu jaho zrujnavali. Zatoje, skazali jany, tut pabudujuć novuju kamianicu, dzie zrobiać svoj muzej.
U suviazi z hetym uspaminajecca niadaŭni prykład ź Vialikaj Bierastavicy. Miesiac tamu tam adznačyli 500-hodździe i vyrašyli adkryć muzej, darečy, u pažarnym depo 1932 hodu. Takich starych kamianic u miastečku amal nie zastałosia. Jana ŭ dosyć chistkim stanie, tamu vymahała kapitalnaha ramontu. Ale abłasnyja ŭłady skazali: tańniej razburyć i pabudavać novuju. Tak i zrabili. Da jubileju paśpieli pabudavać ścieny, dy tak paśla hetaha bolš ničoha i nie zrabili. Jak kažuć zvyčajnyja ludzi: łamać nie budavać…
❏
Hladzi jašče:
Pachavańni z čałaviečymi pareštkami - pad pažarnym depo
