Pryciahnuła ŭvahu siońniašniaja šarahovaja natatka ahiencyi BiełaPAN. U staličnym kinateatry "Pieramoha" ŭ źviazku z nacyjanalnym śviatam Turcyi projdzie pakaz histaryčnych filmaŭ, pryśviečanych Kemalu Ataturku. Chaj by naładzili kulpachod dla našych ideolahaŭ!
Jany skroź davodziać, što zachodniaja madel biełarusam nie pasuje, bo, maŭlaŭ, inšaja historyja, tradycyi, mentalitet.
Što ŭžo tady kazać pra Turcyju?
Napačatku minułaha stahodździa tam chadzili ŭ feskach, prymušali kabiet nasić čadru dy pisali arabskaj viaźziu. Vesternizavaŭ krainu, pryčym fenamenalna šparkimi tempami, pieršy prezydent — Mustafa Kemal.
Narod klikaŭ jaho Baćkam ("Ataturk" litaralna aznačaje "Baćka turkaŭ", hetym pseŭdanimam charyzmatyčnaha lidera nacyi aficyjna ŭhanaravaŭ parlament).
Ja byŭ u jahonym maŭzalei ŭ Ankary. Darečy, zirniecie na fota: vam hetaja architektura ničoha nie nahadvaje?
Pry maŭzalei jość i muzej. Z ekspanataŭ čamuści najbolš zapomniŭsia draŭlany trenažor. Pieršy turecki prezident taksama addavaŭ daninu sportu (chacia ŭrešcie pamior ad harełki). Ale ŭvajšoŭ u historyju nia hetym.
Za ličanyja hady Ataturk vyrvaŭ krainu ź siaredniaviečča, adsiek ad reakcyjnaj spadčyny Asmanskaj imperyi. Nia varta idealizavać Ataturka — jon byŭ aŭtarytarnym, jak skazali b zaraz, kiraŭnikom. Ale ŭvieś čas ćvierdziŭ, što — mienavita tak i hučała! — paviadzie turecki narod za cyvizizavanym śvietam.
Razam z tym, jon šanavaŭ rodnuju movu, nazyvaŭ jaje bahataj i harmaničnaj, ačyściŭ ad zasilla arabskaj dy persydzkaj leksyki.
Možna skazać, što svaimi reformami hety čałaviek sa składanym noravam i hrešnymi zvyčkami pieraŭzyšoŭ samoha siabie.
Mienavita pry im paŭstali tyja dziaržaŭnyja instytuty, na hlebie jakich raźviłasia demakratyja eŭrapiejskaha ŭzoru. I pa siońnia jość, naturalna, chiby, ale, paviercie, Biełarusi da takoha ŭzroŭniu daloka.
Pamiataju, na adnym z praspektaŭ Ankary supracoŭnik ichniaha MZS, jaki supravadžaŭ u vandroŭcy, pakazaŭ na šmatpaviarchovy budynak, padobny da ofisu bujnoj firmy: "A voś heta — štab-kvatera adnoj z našych apazycyjnych partyjaŭ".
Zaraz Eŭropa spračajecca, ci brać turkaŭ u svoj źviaz. Maŭlaŭ, ci asymilujem vialikuju (pad 70 miljonaŭ) musulmanskuju krainu?
Pra šancy Biełarusi trapić u EZ nichto ŭ Bruseli navat nie zaikajecca. My dla Eŭropy pakul što vyhladajem bolšymi turkami...
