Kantrakt na pastaŭki hazu nie padpisany. Maskva pajšła na prynižalnyja sastupki. Biełaruś pravakuje adklučeńnie hazu. Miler: My prapanujem samyja vyhadnyja ŭmovy va ŭsim SND. Łukašenka: “Čym bolš u nas budzie pośpiechaŭ, tym bolš nas buduć paddušvać, prytym z roznych bakoŭ”.
U aŭtorak 26 śniežnia ŭ Maskvie adbyŭsia čarhovy raŭnd pieramovaŭ nakont umovaŭ pastaŭki hazu ŭ Biełaruś u 2007 hodzie. Pieramovy viali pieršy vice-premjer biełaruskaha ŭradu Ŭładzimier Siamaška i kiraŭnik “Hazpromu” Alaksiej Miler.
“Hazprom” pajšoŭ nasustrač biełaruskamu boku va ŭsich pytańniach pastaŭki błakitnaha paliva ŭ Biełaruś naleta”, — skazaŭ Alaksiej Miler u žyvym efiry rasiejskaha telebačańnia paśla pieramovaŭ. Miler paviedamiŭ, što kancern zhadziŭsia z acenkaj “Biełtranshazu” na 5 miljardaŭ dalaraŭ, chacia i ličyć jaje zavyšanaj. Miler ahučyŭ prapanovu rasiejskaha boku pastaŭlać haz pa canie 105 dalaraŭ za tysiaču kubametraŭ ciaham čatyroch hadoŭ. Takija ceny stanoviacca mahčymymi pry ŭmovie stvareńnia sumiesnaha pradpryjemstva ź “Biełtranshazam”.
Pry ŭmovach takoha pahadnieńnia płacić biełarusy faktyčna buduć tolki 75 dalaraŭ, a za astatniuju častku jany majuć raźličvacca akcyjami “Biełtranshazu”, jakija piarojduć va ŭłasnaść Maskvy. Formułu možna akreślić 75+30.
Sa słovaŭ Milera, heta samyja vyhodnyja ŭmovy va ŭsim SND Armienija atrymlivaje haz za 110 dalaraŭ, Ukraina – 130, Małdova – 170, Litva – 230, Hruzija -- 235.
Kali ŭličyć, što jašče tydzień tamu “Hazprom” zajaŭlaŭ, što cana na haz moža być tolki 200 dalaraŭ i ni centam nižejšaja, heta moža aznačać, što chałodnaje maŭčańnie Miensku vymusiła rasiejskaha hazavaha hihanta pajści na pryniźlivyja sastupki.
Čamu jon vymušany sastupać na miažy straty ŭłasnaha tvaru? Pa-pieršaje, biełaruskaja hazatranspartnaja systema – łasy kavałak, i zdajecca, Miler choča vymanić podpis pra jaje pieradaču lubym koštam.
Pa-druhoje, Kalininhradzkaja vobłaść Rasiei zabiaśpiečvajecca hazam vyklučna praź Biełaruś (u Polšču, Litvu, Łatviju, Niamieččynu jon moža pastaŭlacca i abchadnymi šlachami). Kalininhrad taksama nia maje schoviščaŭ hazu zusim. Padčas minułaha adklučeńnia hazu, u 2004 hodzie, Biełaruś adrazu pačała karystacca hazam, pryznačanym dla Kalininhradu.
Kali tolki Rasieja nie padrychtavała siurpryzu ŭ spravie zabieśpiačeńnia Kalininhradu, u “Hazpromu” niama realnych sposabaŭ cisku na Biełaruś.
Stvarajecca ŭražańnie, što rasiejski bok nia maje adekvatnych sposabaŭ viadzieńnia pieramovaŭ z takim zaciatym partneram, jak Biełaruś.
Tamu Miensk, majučy na stale prapanovy, jakich nia maje nivodnaja kraina SND, pakul nie zhadžajecca padpisvać kantrakt.
Kiraŭnik Biełarusi Alaksandar Łukašenka na sustrečy z uradoŭcami patłumačyŭ hazavy šantaž Rasiei zvyčajnaj zajzdraściu. “Biełaruś u svaim raźvićci ŭžo dabiłasia peŭnych vynikaŭ. Čym bolej my bolš mieć pośpiechaŭ, tym bolš nas buduć paddušvać, prytym z roznych bakoŭ. U takich umovach samaje hałoŭnaje — umieć žyć pa srodkach i ekanomić, asabliva enerharesursy. Pieradusim, u realnym sektary ekanomiki».
Aficyjny Miensk praciahvaje nastojvać na košcie hazu 75 dalaraŭ za tysiaču kubametraŭ i vypłacie koštu akcyjaŭ “Biełtranshazu” žyvymi hrašyma. Hetuju formułu možna akreślić jak “75 minus 30”, bo Biełaruś za tyja hrošy mahła b čatyry hady kampensavać roźnicu miž ciapierašniaj i budučaj canoj na haz. Dasiahnieńnie jaje dazvoliła b kiraŭniku Biełarusi i nadalej vystupać u roli lidera, jaki niezvyčajnymi šlachami zabiaśpiečvaje ekanomicy krainy ŭnikalna zručnyja ŭmovy žyćciadziejnaści.
Sioleta Biełaruś zakuplała kala 20 młrd kubametraŭ hazu pry siaredniaj canie 46 dalaraŭ za tysiaču kubametraŭ.
Biełaruś apošniaje dziesiacihodździe atrymlivała enerhanośbity pa źnižanych cenach uzamien za padparadkavańnie Rasiei i palityku rusifikacyi. U adroźnieńnie ad Polščy ci Bałtyi, Biełaruś nie razbudavała alternatyŭnych šlachoŭ pastavak enerhanośbitaŭ i nie prainvestavała pierachod haspadarki na enerhaaščadnyja technalohii.
Adzinaj krynicaj pastavak hazu ŭ Biełaruś zastajecca Rasieja. Z Rasiei Biełaruś taksama atrymlivaje 90 % nafty (10 % pachodziać z ułasnych radoviščaŭ). Nafta- i hazapravodaŭ z portaŭ Čornaha i Bałtyjskaha moraŭ nie było zbudavana.
Rasiejski bok napiaredadni čarhovaha raŭndu pieramovaŭ znoŭ pałochaŭ biełarusaŭ adklučeńniem hazu ŭ vypadku niepadpisańnia kantraktu. Dziejsny kantrakt budzie doŭžycca jašče piać dzion, da 31 śniežnia.
Abjomu padziemnych hazaschoviščaŭ Biełarusi chapaje tolki na čverć, maksymum na pałovu dzionnaha spažyvańnia hazu ŭ zimovy peryjad. Heta značyć, što ŭ vypadku adklučeńnia hazu Biełaruś amal adrazu pačnie adčuvać jaho deficyt. Adnak jašče bolšy brak pačnie adčuvać Kalininhrad. Adabjecca hazavaja blakada i na spažyŭcach u Litvie, Polščy, u mienšaj stupieni – u Łatvii i Niamieččynie.
Tamu pakul što darma “Hazprom” pahražaje adklučeńniem hazu. Biełaruskija ŭłady svajoj demanstratyŭnaj niezhavorlivaściu i sami pravakujuć jaho na heta. Navošta jany robiać heta? Čamu ŭkrainski ŭrad padpisaŭ našmat mienš vyhadny kantrakt na pastaŭku hazu zahadzia, aby mieć peŭnaść, a biełaruski marudzić navat za piać dzion da Novaha hodu? Naprošvajecca dumka, štoo takija pavodziny patrebnyja dla stvareńnia prapahandysckaha efektu. Vinu za niepaźbiežnaje paharšeńnie ekanamičnaj sytuacyi ŭ vyniku takoha ž niepaźbiežnaha rostu cenaŭ na enerhanośbity masavaja śviadomaść uskładzie na Rasieju.
* * *
Źnižeńnie prahnozaŭ rostu cenaŭ na haz źnižaje i prahnozy devalvacyi biełaruskaha rubla. Tym nia mienš, uviadzieńnie Rasiejaj ekspartnych mytaŭ na naftu vykliča inflacyjny cisk, miarkujuć eksperty. Ci varta pradać rubli?
