Adzin z samych niezvyčajnych aŭtaraŭ u historyi kino Alaksandr Sakuraŭ u svajoj novaj karcinie paŭstaje pierad hledačom i jak hienijalny mastak, i jak fiłosaf, što pretenduje na hienijalnaść i dazvalaje cyvilizavanamu čałaviectvu zazirnuć usiaredzinu siabie samoha.
Izolda Dziuchaŭk u filmie «Faŭst»
Jochanes Cajler u filmie «Faŭst»
Film Sakurava, padobny da praciahłaha snu, pastupova pieratvarajecca ŭ lipki kašmar, pakidaje ŭražańnie chutčej vialikaha i mahutnaha muzyčnaha tvora, čym tradycyjnaha kinafilma.«Faŭst» Sakurava staŭ hodnym zaviaršeńniem prajekta pra znakamitych kiraŭnikoŭ XX stahodździa: «Małoch» -- «Cialec» -- «Sonca». Film sam pa sabie vyhladaje jak mahutny kulturny płast, zapoŭnieny artefaktami epoch, jakija papiaredničali najnoŭšamu času. Pryčym, u adroźnieńnie ad tvorcaŭ-postmadernistaŭ, Sakuraŭ nie zajmajecca hulnioj u nahruvaščańnie cytat. Jaho stužka -- sucelny i samastojny tvor, paŭnavartasnaje i absalutna aryhinalnaje aŭtarskaje vykazvańnie biez usialakich skidak na ŭzrovień razumieńnia hladackaj zały.
Prastora vialikaha tvora Johana Volfhanha Hiote źjaŭlajecca pierad hledačom sakuraŭskaha «Faŭsta» ŭ vyhladzie hienijalna spłanavanaha mastackaha chaosu, pa jakim padarožničajuć hałoŭnyja hieroi -- doktar miedycyny ź bieznazoŭnaha niamieckaha haradka i jaho piersanalny Miefistofiel.Miefistofiel -- žudasnaja dziŭnaja istota, jakaja nie stolki spakušaje doktara vyšejšaj siłaj, kolki spadarožničaje tamu ŭ pakutlivych sprobach vyrvacca za miežy štodzionnaści. Ci adbyvajecca hety vychad u vyniku -- zrazumieć składana. Jak usklikaje adzin ź piersanažaŭ filma, «čas spyniŭsia». Dakładniej, jaho spyniŭ Alaksandr Sakuraŭ, prapanavaŭšy ŭłasnuju škału vymiareńnia.
Času ŭ zvyčajnym razumieńni ŭ filmie sapraŭdy niama. Dziejańnie adbyvajecca va ŭmoŭnaj eposie, adsyłajučy svaimi materyjalnymi prykmietami spačatku da času zaviaršeńnia «Faŭsta» Hiote, h.zn. da pieršaj traciny XIX stahodździa. Ale budzie całkam spraviadlivym skazać, što havorka ŭ filmie idzie pra ŭsich Faŭstaŭ i Miefistofielaŭ, i minułych, i budučych,uklučajučy nie mienš znakamityja, čym tvor Hiote, ramany Tomasa i Kłaŭsa Manaŭ, jakija pieraasensavali siaredniaviečnuju lehiendu ŭžo ŭ XX stahodździ.
Nie budziem zabyvać i pra biełaruskija karani adnaho z «Faŭstaŭ»: opieru Antonija Hienrycha Radziviła, jakuju paśpieŭ acanić jašče sam Hiote.Takim čynam, našaja kraina była niepasredna ŭklučanaja ŭ areał pasialeńnia vialikaha mifa.
Nie varta zabyvać, što
značnaj častkaj pośpiechu ŭsioj tetrałohii Alaksandr Sakuraŭ abaviazany jaje vydatnamu scenarystu Juryju Arabavu. Mienavita jaho dyjałohi i manałohi, a nie słovy, napisanyja Hiote, pramaŭlajuć niamieckamoŭnyja vykanaŭcy rolaŭ u «Faŭście».«Faŭst» Sakurava kali i źjaŭlajecca ekranizacyjaj, to nie knihi Hiote, a litaraturnaha scenaryja samoha Arabava, knihi jakoha vidavočna niedaacenienyja sučaśnikami.
Dakładna takoje ž zachapleńnie vyklikaje praktyčna daskanałaja praca mastakoŭ pad kiraŭnictvam Sakurava (apieratara-pastanoŭščyka, mastaka-pastanoŭščyka, mastaka pa kaściumach), jakija stvaryli fantasmaharyčny śviet, zasnavany na žyvapisie vialikich -- ad Adradžeńnia da ramantyzmu. Sam režysior znoŭ paŭstaje ŭ «Faŭście» jak vialiki majstar pracy z karcinkaj. Apierataram karciny vystupiŭ viadomy francuz Bruno Delbanel. Adnak vyjaŭlenčaje rašeńnie «Faŭsta» adsyłaje da papiarednich filmaŭ Sakurava, jaki virtuozna vałodaje mastactvam vyjaŭlać najtančejšyja niuansy koleravaj hamy - umieńnie, ułaścivaje ŭžo nie faŭstaŭskaj, jeŭrapiejskaj, a japonskaj kultury, jakoj režysior zachaplajecca ŭžo šmat hadoŭ.
Zrešty, «Faŭst», jak i jaho aŭtar, u pryncypie nadnacyjanalny, niahledziačy na niamieckuju havorku ŭ kadry i biezumoŭnuju asnovu jeŭrapiejskaj kultury. Darečy,
rasijski matyŭ, niahledziačy na nacyjanalnuju prynaležnaść aŭtaraŭ, uźnikaje ŭ filmie tolki adzin raz, jak vidavočna čužarodny, u vyhladzie absalutna hohaleŭskaha epizodu z rasijcam, što kirujecca ŭ Paryž.Budzie niadziŭna, kali režysior źvierniecca da tvorčaści aŭtara «Miortvych duš» - šyrata fantazii Hohala i Sakurava absalutna supastaŭnaja.
Ale hałoŭnaja dziŭnaja ŭłaścivaść «Faŭsta», jak i ŭsich astatnich filmaŭ Alaksandra Sakurava, zaklučajecca ŭ inšym. Z usich isnych kinasuśvietaŭ suśviet Sakurava -- samaja paralelnaja, u svaim aryhinalnym vyhladzie praktyčna nie datykalnaja z astatnim prastora sučasnaha kino. U jaje možna zazirnuć, ale pryniać jaje całkam niemahčyma tolki tamu, što ŭ joj dziejničajuć pryncypova inšyja zakony, zakony nieeŭklidavaj hieamietryi.
Zrazumieć «Faŭst» i razabracca ŭ im možna, ale pryniać -- ni ŭ jakim vypadku, prosta tamu, što łohika śvietu Sakurava nie padychodzić dla śvietu, raźmieščanaha pierad ekranam.
Sakuraŭ sprabuje spaścihać śviet nie tolki na intelektualnym, ale i na intuityŭnym, mastakoŭskim uzroŭni, šmat u čym admaŭlajučysia ad zvykłaha dla bolšaści pazityvizmu. Kožny hladač pry hetym maje prava prapanoŭvać svaje kancepcyi «Faŭsta», ale tolki pieršapačatkova pryznajučy pryncypovuju racyju pohladu hetaha dziŭnaha aŭtara. «Faŭst» nielha prosta pahladzieć, jaho treba pieražyć razam ź jaho stvaralnikam.
Dla biełaruskaha kinaprakatu pakaz «Faŭsta» (a paśla Minska pakazy filma Sakurava zapłanavanyja ŭ Breście, Hrodnie i Mahilovie) staŭ vialikaj padziejaj, chutčej imidžavaj, a nie kamiercyjnaj akcyjaj.
U finale filma Faŭst, abo, kali chočacie, Faŭstus, užo vyzvaliŭsia ad niepatrebnaha jamu, jak vyjaviłasia, Miefista, i vypraŭlajecca skarać svaju čaroŭnuju haru, a šmatlikija hledačy vychodziać z zały z adzinym žadańniem -- pieračytać Hiote i pierahledzieć usiu tetrałohiju Sakurava, pieršy film jakoj ubačyŭ śviet u 1999 hodzie.Redki pa ciapierašnim časie vypadak, kali kinateatr pierakročvaje miežy atrakcyjonu, nie tak zabaŭlajučy śviet, jak sprabujučy ŭździejničać na jaho.
