Čynoŭniki nazyvajuć hetyja drevy avaryjnymi.
Usiaho vysiečana minimum 15 duboŭ.
«Ja vam tłumaču: ja supraciŭlaŭsia hetamu, i da hetaj pary supraciŭlajusia. Jany stajali tam viakami! — emacyjna raskazvaje laśničy «Laskavičaŭ» Uładzimir Rakaviec, amal kryčyć. — Ale jość zahad hubiernatara vobłaści Dvornika i rasparadžeńnie staršyni Žytkavickaha rajvykankama».
«Laskavičy» — nie prostaja haspadarka. Heta «Ekśpierymientalnaja lesapalaŭničaja haspadarka Dziaržaŭnaj pry-rodaachoŭnaj ustanovy «Nacyjanalny park «Prypiacki». I, jak i ŭsie nacyjanalnyja parki, jana naležyć Kiraŭnictvu spravaŭ prezidenta. Bolš za toje, kala Laskavič znachodzicca adna z rezidencyj Alaksandra Łukašenki. Pra takija miaściny pryniata kazać: «na asablivym kantroli».
«Laskavičy» vyrablajuć mnoha draŭniny. Samaja darahaja — heta dubovy parkiet i plintus. Ekspartny tavar, adnym słovam.
Adnak duby valać nie dziela draŭniny. Ci, prynamsi, nie tolki dziela draŭniny.
Unikalnaje miesca
Adkrytaja prypiackaja abałona ŭ vakolicach vioski Borki z raskidanymi na prastory dubami-vołatami była prykładam harmaničnaha spałučeńnia sielskahaspadarčaha łandšaftu i pryrody.
Takoha bolš niama nidzie: abšar papłavoŭ, a na im, siam-tam, drevy-vołaty. U padarožnikaŭ pierachoplivała duch — vid na pojmu adkryvajecca z trasy ź Minska na Turaŭ. Heta sapraŭdy było adno z najcharašejšych miescaŭ u krainie.
Hetym miescam hanaryŭsia viadomy pinski ekołah Alaksiej Dubroŭski, jaki prykłaŭ šmat namahańniaŭ dziela zachavańnia duboŭ padčas mielijaracyi pojmy. Letaś Alaksiej pajšoŭ z žyćcia, i pa niejkaj złoj ironii, amal adrazu byli źniščanyja i jahonyja duby.
Tut vysiekli bolš za piatnaccać 150—200-hadovych drevaŭ, i pracy pa vysiečcy praciahvajucca.
Mierkantylizm kamiersancikaŭ? Miascovaje samavolstva? Akazałasia, i ni pieršaje, i ni druhoje.
«Boh ich rassudzić»
Zahad na vysiečku idzie ad staršyni Homielskaha abłvykankama Uładzimira Dvornika.Na hetaj padstavie staršynia Žytkavickaha rajvykankama Mikałaj Kakora vypisaŭ adpaviednaje rasparadžeńnie. A ź bienzapiłami pracavali rabočyja KSUP «Kolenskaje».
«Duby stajali pa 200 hadoŭ. A što jany padniali 10 sotak ziamli z tych duboŭ — Boh ich rassudzić, ściah im u ruki, — nie pierabiraje ŭ vyrazach laśničy «Laskavičaŭ». — I heta nie tolki ŭ nas, heta pa ŭsiej vobłaści Homielskaj takaja biada zdaryłasia. Im zahad hubiernatara — voś i ŭsio. U nas hubiernatar ustanaŭlivaje svaje zakony».
Akazvajecca, takim čynam pavialičvajuć płošču sielhasuhodździaŭ.
«Vysiekli nie tolki asobnyja drevy, a poleachoŭnyja pałosy, — kaža Rakaviec. — U Kalinkavickim rajonie tam tysiačy hiektaraŭ pustuje ziamli, asušanych vydatnych tarfianikaŭ. Jany šukajuć pasiaŭnyja — znajšli 10 hiektaraŭ u rajonie i zatracili miljardy hrošaj».
«Słova skažy — zaŭtra budzieš biez pracy»
Časta ŭ nas možna pačuć: «narod dehradavaŭ, narod aźviareŭ». Dy nie, narod akurat usio dobra razumieje, skazali my adzin druhomu, kali rychtavali hety materyjał. Ludzi ŭ Laskavičach, ad prostaha buchhałtara da prostaha piensijaniera, paŭtarali nam słova ŭ słova: «Vy ž zrazumiejcie — my da rubki ni pry čym!».
Prostyja ludzi adkryta kažuć, što vysiakać takija drevy — hrech. Ale što mohuć zrabić prostyja ludzi? «Słova skažy — zaŭtra budzieš biez pracy», — apraŭdvajucca.
A što tyja, jakija pa svajoj pasadzie pavinny sačyć za takimi spravami? Aleh Baranaŭ, supracoŭnik Žyt-kavickaj inśpiekcyi pa pryrodnych resursach i achovie navakolnaha asiarodździa, paćvierdziŭ, što duby vysiekli na padstavie zahada Dvornika. Dakumientalna ŭsio pa zakonie, kaža jon. Inśpiekcyja tut ni pry čym. Tak zvany «bilet» na vyrubku kubamietraŭ saraka draŭniny vypisaŭ laśničy nacparku. Sam Baranaŭ takoje rašeńnie nie ŭchvalaje, i svaju pazicyju ŭžo vykazaŭ Ministerstvu. Ale duboŭ užo nie viernieš.
«Ludzi razbałavanyja»
A voś Alaksandr Naŭnyka, namieśnik staršyni Žytkavickaha rajvykankama, rašeńnie ŭpeŭniena abaraniaje: «Duby valać nie prosta tak. Samavolnaha ničoha niama».
Ź jaho słovaŭ, pad vyrubku traplali tolki «avaryjnyja» duby, jakija pieraškadžali pracy sielhastechniki na palach. «A toje, što dub avaryjny, napałovu ŭpaŭ, na poli staić — heta nikoha nie chvaluje», kaža Naŭnyka.
«Pahetamu što žychary vam zvoniać... Znajecie, adnamu chočacca ŭ Amieryku pajechać, druhomu — u Francyju. Ale jon žyvie ŭ Biełarusi», — kaža Naŭnyka.
«Ludzi razbałavanyja, — kaža, — telefanujuć na «haračuju liniju» [Minachovy pryrody — NN], a sami prapanavać ničoha nie mohuć».
Paŭtareńnie śluńkoŭščyny
Apošniaja bujnaja kampanija pavieličeńnia płoščy sielhasuhodździaŭ pravodziłasia za Śluńkova, pierad razvałam SSSR. Tady taksama karčavali kusty ŭ łahčynach, siekli hajočki. Usio heta była typovaja kampaniejščyna časoŭ zastoju: niziny na palach tamu i zarastali, što tudy ŭsio adno źbirajecca vada, i z časam jany zaraśli nanoŭ. Ale navat tady na prypiackija duby ruka nie padniałasia.
U svoj čas starańni Śluńkova Maskva acaniła. Jaho zabrali na pavyšeńnie ŭ sajuznuju stalicu.
Ciapier usio paŭtarajecca:
asvojvajucca hrošy, vydzialajecca salarka. Tak čynoŭniki interpretavali słovy kiraŭnika dziaržavy: «nivodzin kavałak ziamli nie pavinien pustavać».Asablivaja ŭvaha ŭ Homielskaj vobłaści nadajecca vykarčoŭcy lesapałosaŭ: «Techniku nahnali z usioj vobłaści. Pa aŭtatrasie Homiel-Kobryn pracavała ŭsia mielijaratyŭnaja technika», — raskazvaje Rakaviec.
Nie dzieci, to choć unuki
Ciapier, kali vandalizm užo adbyŭsia, ekołahi prosiać spynić chacia b dalejšyja vysiečki.
«Važna, kab choć pni zachavali, a kala tych piańkoŭ pasadzili maładyja dubki. Tady moža nie našy dzieci, ale choć unuki pabačać iznoŭ toj krajavid, jakoha bolš nidzie niama», — kaža Viktar Fiančuk, dyrektar hramadskaha abjadnańnia «Achova ptušak Baćkaŭščyny».
