Hałoŭnyja vorahi biełaruskaj movy — biełaruskija nacyjanalisty, piša ŭ «Sovietskoj Biełoruśsii» palitołah Usievaład Šymaŭ.
«Sovietskaja Biełoruśsija» adreahavała na skandał vakoł zahadu pra «niedapuščeńnie hvałtoŭnaj biełarusifikacyi», jaki vykryŭsia ŭ Bresckaj vobłaści.
Dacent kafiedry palitałohii Biełdziaržuniviersiteta Usievaład Šymaŭ, jaki pryśviaciŭ hetaj temie svaju kałonku ŭ hałoŭnaj aficyjoznaj haziecie («SB» ad 20 sakavika), abrynajecca na… apazicyju.
«U tym, što ŭ nas dźvie movy majuć dziaržaŭny status, utrymlivajecca hłybokaja praŭda», — piša Šymaŭ.
U nazvach movaŭ, praciahvaje jon, supolny korań — «rus»: «Značyć, biełaruskaja mova — heta taksama rasiejskaja mova».Hetuju svaju vysnovu Šymaŭ padmacoŭvaje histaryčnymi faktami: ruskimi nazyvali siabie pravasłaŭnyja žychary VKŁ, Skaryna vydaŭ «Bibliju rusku», u Statucie VKŁ «ruskaja» pryznajecca movaj dakumientaŭ.
«Ad školnaj łavy mianie vučyli, što ŭsie ŭschodnija słavianie pachodziać ad adzinaj staražytnaruskaj narodnaści, jakaja ŭ dalejšym raspałasia, utvaryŭšy try samastojnyja narody. Ale ci raspałasia?» —zadajecca pytańniem Šymaŭ. Na jaho dumku,
biełarusy i ukraincy prosta «stvaryli samabytnyja formy «ruskaści».I tamu
«biełaruskaja samabytnaśćpa-za Ruśsiu akazvajecca absiečanaj, invalidnaj, a mienavita pa hetym šlachu kličuć nas nieŭmieranyja nacyjanalisty».
Šymaŭ ahavorvajecca, što «adnosiny miž biełaruskaj i rasiejskaj kulturami nie zaŭždy byli biaschmarnymi» i «na piku mahutnaści VKŁ biełaruskaja kultura navat, napeŭna, pieraŭzychodziła vialikaruskuju». A
zmarnavali tuju mahutnuju biełaruskuju kulturu «niekalki stahodździaŭ polskaha panavańnia».Tym, što biełaruskaja mova «była źviedzienaja na
hałoŭnymi vorahami biełaruskaj movy akazvajucca zusim nie ruskija, a sami biełaruskija nacyjanalisty, jakija, zachapiŭšy manapoliju na «biełaruskaść», svaimi rusafobskimi eskapadami tolki adpałochvajuć biełarusaŭ ad rodnaj movy», —reziumuje Šymaŭ.
Kamientary